Luận văn Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Giao thông Đường Thủy nội địa - Qua thực tiễn Thành phố Hà Nội

Nội dung tài liệu: Luận văn Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Giao thông Đường Thủy nội địa - Qua thực tiễn Thành phố Hà Nội

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT THIỀU THỊ THÚY NGÂN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƯỜNG THỦY NỘI ĐỊA - QUA THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2013 1
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT THIỀU THỊ THÚY NGÂN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƯỜNG THỦY NỘI ĐỊA - QUA THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật Mã số : 60 38 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Đăng Dung HÀ NỘI - 2013 2
3. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1 Chương 1: PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG 7 LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG THỦY NỘI ĐỊA 1.1. Vị trí, vai trò của giao thông, vận tải đường thủy Việt Nam 7 1.2. Khái niệm vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành 9 chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 1.2.1. Khái niệm 9 1.2.2. Các yếu tố cấu thành vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 12 thông đường thủy nội địa 1.3. Nội dung của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong 15 lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 1.3.1. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 15 thông đường thủy nội địa 1.3.2. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc 17 phục hậu quả trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 1.3.3. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 22 thông đường thủy nội địa Chương 2: TÌNH HÌNH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH 30 TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG THỦY NỘI ĐỊA (QUA THỰC TIỄN Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI) 2.1. Thực trạng quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành 30 chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 3
4. 2.1.1. Thời hiệu xử phạt 30 2.1.2. Thẩm quyền xử phạt 32 2.1.3. Hình thức xử phạt vi phạm phạm hành chính trong giao 34 thông đường thủy nội địa 2.1.4. Trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong giao 37 thông đường thủy nội địa 2.1.5. Phương thức nộp phạt 39 2.1.6. Xác định yếu tố của vi phạm hành chính 41 2.1.7. Quy định về tạm giữ phương tiện giao thông 43 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về xử phạt vi phạm pháp luật 44 trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa Chương 3: KIẾN NGHỊ PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN PHÁP 55 LUẬT VÀ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG THỦY NỘI ĐỊA 3.1. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành 55 chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 3.1.1. Phù hợp với thực tế, nhu cầu khách quan của sự phát triển 55 kinh tế- xã hội của đất nước 3.1.2. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ giữa các văn bản pháp 56 luật và hội nhập với pháp luật quốc tế 3.1.3. Bảo đảm quyền tự do, dân chủ, quyền lợi hợp pháp của cá 56 nhân, tổ chức vi phạm 3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm 57 hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 3.2.1. Đối với hình thức xử phạt 57 3.2.2. Quy định về biện pháp ngăn chặn- tạm giữ phương tiện giao thông 58 3.2.3. Thủ tục xử phạt 59 4
5. 3.2.4. Đối với phương thức nộp phạt 60 3.2.5. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính 61 3.2.6. Cần tăng cường trong công tác quản lý nhà nước về xử phạt vi 62 phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa 3.2.7. Tăng cường công tác tuần tra kiểm soát của các chiến sĩ công 64 an đường thủy để nhanh chóng kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm hành chính 3.2.8. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục 65 pháp luật về giao thông đường thủy nội địa 3.2.9. Vi phạm hành chính có tính phổ biến nên cần quan tâm xử 66 phạt nghiêm đối với vi phạm hành chính hơn là xử phạt mọi vi phạm hành chính 3.2.10. Các hình thức xử phạt đối với vi phạm hành chính không 67 nhằm mục đích trừng trị mà nhằm giáo dục người vi phạm và toàn xã hội 3.2.11. Bổ sung nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính 68 3.2.12. Bổ sung hình thức xử phạt vi phạm hành chính, xác định lại 59 tính chất của các hình thức đó 3.2.13. Sửa đổi, bổ sung các biện pháp ngăn chặn vi phạm hành 70 chính và đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính theo hướng bảo vệ quyền con người KẾT LUẬN 72 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 74 5
6. DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng 2.1 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch 22 Ủy ban nhân dân các cấp (3 cấp) - quy định tại Điều 33 Nghị định 60/2011/NĐ-CP 2.2 Thẩm quyền xử phạt của lực lượng Công an nhân dân - 23 quy định tại Điều 34 Nghị định 60/2011/NĐ-CP 2.3 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của thanh tra 24 giao thông đường thủy nội địa- quy định tại điều 35 Nghị định 60/2011/NĐ-CP 2.4 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Giám đốc cảng vụ đường thủy nội địa- quy định tại điều 36 Nghị định 60/2011/NĐ-CP25 2.5 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Bộ đội biên 26 phòng- quy định tại điều 37 Nghị định 60/2011/NĐ-CP 2.6 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Cảnh sát 26 Biển- quy định tại điều 38 Nghị định 60/2011/NĐ-CP 6
7. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong hơn hai mươi năm đổi mới, thực hiện chủ trương, đường lối của đảng, pháp luật, chính sách của nhà nước từ năm 1986, Việt Nam đã từng bước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và đạt được những thành tựu to lớn về tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững. Nền kinh tế phát triển toàn diện và tích cực, tốc độ tăng trưởng khá cao và ổn định, chất lượng tăng trưởng và sức cạnh tranh của nền kinh tế ngày càng được cải thiện. Văn hóa xã hội có tiến bộ nhiều mặt; công tác giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, giáo dục, y tế có những bước phát triển mới cả về chiều rộng và chiều sâu; đặc biệt, lĩnh vực xóa đói, giảm nghèo và lao động, việc làm được quan tâm đầu tư và đạt được những thành tựu rất quan trọng và đáng khích lệ. Đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên trong xã hội còn rất nhiều vấn đề cần phải được giải quyết, thậm chí còn nan giải hơn trước đây. Đó là tình trạng vi phạm pháp luật, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý nhà nước không hề có hướng thuyên giảm, thậm chí còn có khu vực bị gia tăng, tình trạng vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính ở Việt Nam hiện nay đang diễn ra một cách không có kiểm soát hay sự kiểm soát của nhà nước tỏ ra kém kiệu quả ở chỗ giới hạn của xử phạt vi phạm hành chính hiện nay không giới hạn được. Pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa nội địa cũng là một bộ phận cấu thành của Luật Hành chính Việt Nam, có vai trò và ý nghĩa to lớn trong việc đấu tranh phòng chống vi phạm hành chính- một loại vi phạm diễn ra tương đối phổ biến và phức tạp hiện nay. Đặc biệt tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa ở Việt Nam trong những năm gần đây diễn ra rất phức tạp. Số vụ tai nạn giao thông đường thủy nội địa gia tăng có thể xuất phát từ nhiều 7
8. nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ các hành vi vi phạm hành chính. Vì vậy, tăng cường công tác đấu tranh phòng ngừa vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa là một nội dung rất quan trọng của hoạt động quản lý nhà nước, là một yêu cầu tất yếu của Nhà nước và xã hội để lập lại an toàn giao thông đường thủy nội địa. Những biện pháp hạn chế vi phạm hành chính, lập lại trật tự an toàn giao thông đường thủy nội địa rất phong phú và đa dạng như hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hoàn thiện về pháp luật, tuyên truyền phổ biến và nâng cao trình độ hiểu biết của người dân Trong những biện pháp trên, hoàn thiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật giao thông đường thủy nội địa nói riêng và vi phạm pháp luật nói chung vì nó là cơ sở để tạo ra những ứng xử chuẩn mực, đúng đắn trong việc tham gia giao thông của người dân. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài này là rất cần thiết. Đề tài "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa - Qua thực tiễn thành phố Hà Nội" góp phần vào việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam là đảm bảo tính tương thích, từng bước hội nhập với pháp luật quốc tế, tạo những thuận lợi cơ bản, giảm thiểu những rào cản về pháp lý trong quá trình Việt Nam tham gia và trở thành quốc gia thành viên của các tổ chức quốc tế chủ yếu và quan trọng trong cộng đồng quốc tế. Giảm tình trạng chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn giữa các quy định trong hệ thống pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính hiện hành. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu tổng quan của đề tài "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa - Qua thực tiễn thành phố Hà Nội" góp phần vào việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam là đảm bảo tính tương thích, từng bước hội nhập với pháp luật quốc tế, tạo những thuận lợi cơ bản, giảm thiểu những rào cản về pháp lý trong quá trình Việt Nam tham gia 8
9. và trở thành quốc gia thành viên của các tổ chức quốc tế chủ yếu và quan trọng trong cộng đồng quốc tế. Giảm tình trạng chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn giữa các quy định trong hệ thống pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính hiện hành; 2.2. Mục tiêu cụ thể Để đạt được mục tiêu tổng quát trên, đề tài thiết kế theo các mục tiêu cụ thể sau: - Nghiên cứu các vấn đề lý luận về pháp luật xử phạt vi phạm hành chính nói chung và pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa nói riêng. - Phân tích thực trạng quy định pháp luật và thực trạng thực hiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa, từ đó thấy được những bất cập, khó khăn cũng như vướng mắc trong thực tế thi hành áp dụng. - Đề ra phương hướng, giải pháp đổi mới, hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ngày càng phức tạp trong giai đoạn hiện nay. 3. Tính mới và đóng góp của đề tài Luận văn là chuyên khảo nghiên cứu tương đối toàn diện về vấn đề xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa. Vì vậy, luận văn có những đóng góp khoa học mới như sau: Thứ nhất, đưa ra và luận giải được những nguyên nhân dẫn đến việc gia tăng vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa. Thứ hai, từ khó khăn và thực trạng trong việc thực hiện và áp dựng hệ thống pháp luật xử phạt vi phạm hành chính nói chung và pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa nói riêng phân tích được các nguyên nhân và vấn đề còn tồn tại. 9
10. Thứ ba, trên cơ sở khoa học và thực tiễn, đưa ra giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật và thực hiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đề tài đi sâu nghiên cứu lĩnh vực pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa bao gồm hệ thống các văn bản pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính về nội dung và thực tiễn thực hiện các quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính. 5. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài Học viên đã tiếp cận một số công trình khoa học về vấn đề xử phạt vi phạm hành chính được công bố trong khoảng hơn 10 năm gần đây như: - Nguyễn Văn Thạch (1997), Trách nhiệm hành chính, Luận văn thạc sĩ luật học, Viện Nhà nước và Pháp luật. - Vũ Thư (2000), Chế tài hành chính - Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. - Đỗ Hoàng Yến (2002), "Tăng cường và đổi mới cơ chế kiểm tra, giám sát trong xử phạt vi phạm hành chính", Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, (8). - Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (2005), Bình luận khoa học Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính năm 2002, Nxb Tư pháp, Hà Nội. - Quân Ngọc Anh (2010), Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, Luận văn thạc sĩ Luật học. - Trần Thị Lâm Thi (2010), Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường, Luận văn thạc sĩ Luật học. - Bùi Xuân Đức (2006), "Về vi phạm hành chính và hình thức xử phạt hành chính: những hạn chế và giải pháp đổi mới", Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (2). 10