Luận văn Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - Qua thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng

Nội dung tài liệu: Luận văn Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - Qua thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng

1. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1 Chương 1: PHÁP LUẬT XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG 6 LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ 1.1. Vai trò của công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực 6 giao thông đường bộ 1.1.1. Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường 6 bộ đảm bảo phát triển bền vững kinh tế - xã hội 1.1.2. Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường 7 bộ có tác dụng bảo đảm trật tự an toàn xã hội 1.1.3. Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường 8 bộ có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng 1.2. Pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông 8 đường bộ 1.2.1. Khái niệm 8 1.2.2. Các yếu tố cấu thành vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 11 thông đường bộ 1.2.3. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 14 4
2. thông đường bộ 1.2.4. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp 16 khắc phục hậu quả trong lĩnh vực giao thông đường bộ 1.2.5. Thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 23 thông đường bộ 1.2.6. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 28 thông đường bộ 1.2.7. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao 29 thông đường bộ Chương 2: THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG 31 LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 2.1. Khái quát hệ thống giao thông đường bộ tại thành phố Đà Nẵng 31 2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lý và dân cư tại thành phố Đà Nẵng 31 2.1.2. Hệ thống giao thông thành phố Đà Nẵng 33 2.1.3. Hệ thống giao thông đường bộ thành phố Đà Nẵng 35 2.2. Thực trạng vi phạm pháp luật giao thông đường bộ và công 37 tác xử lý vi phạm tại thành phố Đà Nẵng 2.2.1. Thực trạng vi phạm pháp luật giao thông đường bộ tại thành 39 phố Đà Nẵng 2.2.2. Nguyên nhân gây ra vi phạm an toàn giao thông đường bộ 43 2.2.3. Thực trạng xử lý vi phạm an toàn giao thông đường bộ tại 46 thành phố Đà Nẵng 2.3. Thực trạng vi phạm hành lang an toàn đường bộ trên địa bàn 53 thành phố Đà Nẵng và công tác xử lý vi phạm 2.3.1. Tình hình vi phạm hành lang an toàn đường bộ 53 2.3.2. Công tác xử lý vi phạm hành lang an toàn đường bộ 56 5
3. 2.4. Nguyên nhân vi phạm pháp luật giao thông đường bộ 60 Chương 3: PHƢƠNG HƢỚNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ VIỆC XỬ 70 LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 3.1. Những thành tựu đạt được và những khó khăn còn tồn tại 70 trong công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại thành phố Đà Nẵng 3.1.1. Thành tựu đạt được trong công tác xử lý vi phạm hành chính 70 trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại thành phố Đà Nẵng 3.1.2. Những khó khăn, vướng mắc trong công tác xử lý vi phạm 72 hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại thành phố Đà Nẵng 3.2. Phương hướng nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính 74 trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại thành phố Đà Nẵng 3.2.1. Xây dựng và hoàn thiện pháp luật giao thông đường bộ và 74 pháp luật trong các lĩnh vực khác có liên quan 3.2.2. Tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm minh, triệt để, 77 kịp thời mọi hành vi vi phạm pháp luật giao thông đường bộ 3.2.3. Tăng cường công tác kiểm định chất lượng an toàn kỹ thuật 80 và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới, quản lý phương tiện xe cơ giới và công tác đào tạo, sát hạch thi cấp giấy phép lái xe 3.2.4. Xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ, tăng cường 82 công tác bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và hành lang an toàn đường bộ 3.2.5. Đổi mới và duy trì thường xuyên công tác tuyên truyền, phổ 87 biến, giáo dục pháp luật giao thông đường bộ KẾT LUẬN 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 94 6
4. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ATGT : An toàn giao thông GTĐB : Giao thông đường bộ TNGT : Tai nạn giao thông TNGTĐB : Tai nạn giao thông đường bộ TTATGT : Trật tự an toàn giao thông UBND : Ủy ban nhân dân 7
5. DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng 1.1 Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch 23 UBND các cấp (3 cấp) 1.2 Thẩm quyền xử phạt của Công an nhân dân 24 1.3 Thẩm quyền xử phạt của thanh tra đường bộ 25 2.1 Bảng tổng hợp vi phạm an toàn GTĐB từ năm 2003 đến 42 6 tháng đầu năm 2012 tại Thành phố Đà Nẵng 2.2 Thống kê số lượng nhà dân, công trình dịch vụ xăng dầu, 56 mở đường ngang đấu nối vào các quốc lộ 1A và 14B đến tháng 06 năm 2012 8
6. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tai nạn giao thông (TNGT) đã và đang là vấn đề được xã hội quan tâm sâu sắc, mang tính toàn cầu mà tất cả các quốc gia trên thế giới không phân biệt các nước phát triển, nước đang phát triển hay nước kém phát triển đều phải đương đầu và nó đã là thách thức lớn của cả thế giới. Về kinh tế, TNGT và ùn tắc giao thông hàng năm làm thiệt hại từ 1% đến 3% GDP chi phí hàng năm của các nước đang phát triển, ước tính vào khoảng trên 100 tỷ USD. Tai nạn giao thông ở Việt Nam cũng nằm trong tình trạng chung của các nước đang phát triển, TNGT ở Việt Nam tăng liên tục trong nhiều năm và tính nghiêm trọng ngày càng gia tăng (bình quân trên 13 nghìn người chết do TNGT và khoảng 29.000 ca chấn thương sọ não/năm). TNGT luôn là nỗi ám ảnh trong đời sống xã hội và là một trong những nguyên nhân cản trở sự phát triển kinh tế của đất nước. Những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã nhận thức được mối hiểm họa của TNGT. Để kiềm chế và giảm thiểu TNGT, Ban Bí thư Trung ương, Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo để ban hành và sửa đổi luật, các nghị định quy định và thực hiện các biện pháp cấp bách phù hợp với tình hình mới. Tuy nhiên, hiệu quả chưa cao do ý thức chấp hành luật của người tham gia giao thông thấp, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông chưa đồng bộ và yếu kém, hiệu lực quản lý nhà nước chưa cao. Ở khu vực miền trung tây nguyên nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng, có các tuyến quốc lộ 1A, quốc lộ 14B nối liền các địa phương trong vùng đã tạo nên một hệ thống giao thông đườ ng bộ thuận tiện, hiệu quả. Trong những năm qua, thành phố Đà Nẵng đã huy đ ộng toàn bộ sức mạnh hệ thống chính trị của thà nh phố vào cuộc để triển khai và thực hiện tốt các luật của Quốc hội, nghị định của Chính phủ về đảm bảo an toàn giao thông (ATGT), đặc 9
7. biệt là Luậ t Giao thông đường bộ (GTĐB) năm 2007. Sau hơn 04 năm triển khai thực hiện Luật GTĐB, bước đầu đã thu được những kết quả nhất định, tình hình trật tự an toàn giao thông (TTATGT) phần nào được cải thiện và đã hạn chế tới mức thấp nhất số vụ, số người chết do TNGT. Tuy nhiên, hoạt động GTĐB vẫn còn nhiều bất cập, TNGT tuy có giảm về số vụ và số người chết nhưng chưa bền vững, đặc biệt là tình hình vi phạm pháp luật về bảo đảm TTATGT có xu hướng ngày càng tăng. Nguyên nhân cơ bản là tình trạng pháp chế trong lĩnh vực GTĐB còn nhiều điểm hạn chế. Điều này thể hiện trên các mặt sau đây: Hệ thống văn bản pháp qui định điều chỉnh lĩnh vực này tuy đã có tương đối đầy đủ, nhưng tính răn đe chưa cao và chưa phù hợp với tình hình thực tế nên khó triển khai thực hiện dẫn đến hiệu quả điều chỉnh của pháp luật còn hạn chế; cơ sở hạ tầng GTĐB trong thời gian dài chưa được quan tâm đầu tư đúng mức và tương xứng vớ i tố c độ phá t triể n củ a phương tiệ n giao thông cơ giớ i đườ ng bộ ; trình độ hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật về giao thông của một số người khi tham gia giao thông vẫn còn thấp hoặc xem nhẹ; công tác quản lý nhà nước trên lĩ nh vự c GTĐB chưa thật sự hiệu quả; các vi phạm xảy ra nhưng không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời. Hậu quả đã dẫn đến TNGT xảy ra làm chết người và thiệt hại về tài sản của nhân dân. Để góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, tìm kiếm những giải pháp nhằm thiết lập lại TTATGT, vớ i mục tiêu bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân và trên hết là đảm bảo tính pháp chế XHCN trong trong lĩnh vực GTĐB thì công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB đó ng mộ t vai trò h ết sức quan trọng , tôi chọn đề tài "Xử lý vi phạ m hà nh chí nh trong lĩnh vực giao thông đường bộ - qua thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng " để nghiên cứu và viết luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong thờ i gian qua đã có mộ t số công trì nh khoa họ c liên quan đế n đề tài nghiên cứu của luận văn, tiêu biể u là : 10
8. Luậ n văn thạ c sĩ luậ t họ c : "Hoàn thiện các quy định pháp luật về các biệ n phá p xử phạ t vi phạ m hà nh chí nh", của Nguyễn Trọng Bình, Trườ ng Đạ i học Luậ t Hà Nộ i, 2000. Luận văn đã phân tí ch cá c hì nh thứ c xử phạ t vi phạ m hành chính được đề cập trong văn bản pháp luật , nhữ ng ưu điể m và hạ n chế khi á p dụ ng trong thự c tiễ n và kiế n nghị hoà n thiệ n phá p luậ t về lĩ nh vự c nà y. Luậ n văn thạ c sĩ luậ t họ c : "Hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ", của Nguyễn Ngọc Bích , Trườ ng Đạ i họ c Luậ t Hà Nội , 2003. Luận văn đề cậ p đế n nhữ ng ngu yên tắ c , thự c trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên và đề ra giải pháp hoàn thiện những quy định của pháp luật trong lĩnh vực này. Luậ n văn thạ c sĩ luậ t họ c : "Pháp luật về xử lý vi p hạm hành chính trong lĩ nh vự c giao thông đườ ng bộ ở Việ t Nam hiệ n nay - Mộ t số vấ n đề lý luậ n, thự c tiễ n và phương hướ ng hoà n thiệ n ", của Vũ Thanh Nhàn , Trườ ng Đạ i họ c Luậ t Hà Nộ i , 2009. Luận văn nghiên cứ u thự c trạ ng phá p luậ t xử lý vi phạ m hà nh chí nh trong lĩ nh vự c giao thông đườ ng bộ ở Việ t Nam từ đó đưa ra giả i phá p hoà n thiệ n phá p luậ t trong lĩ nh vự c nà y. Luận văn thạc sĩ luật học: "Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn giao thông qua thực tế tỉnh Thái Nguyên", của Nguyễn Quang Huy, Đại học quốc gia Hà Nội, 2007. Luận văn đã làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật GTĐB, thực hiện pháp luật và thực hiện pháp luật trong lĩnh vực GTĐB; phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện pháp luật trong việc đảm bảo ATGT đường bộ, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật trong lĩnh vực bảo đảm TTATGT đường bộ; những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân khách quan, chủ quan của những tồn tại hạn chế trong thực hiện pháp luật trong lĩnh vực bảo đảm TTATGT đường bộ. Luận văn cũng đưa ra quan điểm, một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo TTATGT đường bộ. Trong cá c công trì nh nghiên cứ u trên đây , trên cơ sở phân tí ch lý luậ n và thự c tiễ n có liên quan, các tác giả đã giới thiệu, phân tí ch đá nh giá về phá p 11
9. luậ t và thự c tiễ n hoạ t độ ng xử lý vi phạ m hà nh chí nh nó i chung và về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB ở các tỉnh thành khác (Thái Nguyên) chứ chưa nghiên cứu về thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại thành phố Đà Nẵng. Do vậ y, luận văn "Xử lý vi phạ m hà nh chí nh trong lĩ nh vự c giao thông đườ ng bộ - qua thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng" sẽ kế thừa một phần cơ sở lý luận của các nghiên cứu trên, đồng thời phản ánh thực trạng tại thành phố Đà Nẵng nhằ m cung cấ p cá c luậ n cứ khoa họ c và thự c tiễ n cho việ c hoà n thiệ n phá p luậ t xử lý vi phạ m hà nh chí nh trong lĩ nh vự c GTĐB của cả nước nói chung và thà nh phố Đà Nẵ ng nó i riêng , nâng cao hiệ u quả trong công tá c đấ u tranh phò n,g chố ng vi phạ m trong lĩ nh vự cGTĐB . 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Mục đích Đề tài có mục đích nghiên cứu những vấn đề lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB; đánh giá thực trạng các quy định của pháp luật trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng, trên cơ sở đó tìm ra những bất cập, vướng mắc ngay trong các quy định và thực tiễn áp dụng, đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng. Nhiệm vụ Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ: - Nghiên cứu những vấn đề lý luận về pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB. - Nghiên cứu thực trạng thực thi các quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng. - Đề ra các giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng. 12
10. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu chính như: Phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, phương pháp thống kê xã hội học, các phương pháp xã hội học pháp luật. 5. Những đóng góp chủ yếu về mặt khoa học của đề tài Đề tài là chương trình chuyên khảo về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng, đề tài đã đặt vấn đề tương đối hệ thống về pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng; Phân tích tương đối cụ thể thực trạng thực thi các quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng; đề ra các giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại Đà Nẵng. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Chương 2: Thực trạng quy định pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại Đà Nẵng. Chương 3: Phương hướng nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực GTĐB tại thành phố Đà Nẵng. 13