Luận văn Vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng chống tham nhũng về công tác cán bộ - Từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai

Nội dung tài liệu: Luận văn Vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng chống tham nhũng về công tác cán bộ - Từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ----/---- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƢU HỒNG LINH VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH TRONG PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ - TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI - NĂM 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ----/---- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƢU HỒNG LINH VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH TRONG PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ - TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUỐC VĂN HÀ NỘI - NĂM 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong đề tài này đƣợc thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng chƣa đƣợc trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác trƣớc đây. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Lƣu Hồng Linh
4. LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự nỗ lực cố gắng của bản thân còn có sự hƣớng dẫn nhiệt tình của quý Thầy Cô, cũng nhƣ sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian học tập nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến TS. Nguyễn Quốc Văn đã hết lòng giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy cô trong chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính và khoa sau Đại học – Học viện Hành chính quốc gia đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và cho đến khi thực hiện đề tài luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị và các bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Lƣu Hồng Linh
5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU.................................................................................................................................... 1 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH TRONG PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ ..................................................................................................................................... 7 1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ .......................................................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm tham nhũng và phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ............... 7 1.1.2. Khái niệm về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ........................................................................................................................................ 19 1.1.3. Nội dung thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ .......................... 23 1.1.4. Chủ thể thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ............................. 24 1.1.5. Đối tƣợng thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ........................ 25 1.1.6. Khách thể của thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ................. 27 1.2. Pháp luật về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ........................................................................................................................................ 33 1.2.1. Pháp luật về thanh tra ................................................................................................... 33 1.2.2. Pháp luật về phòng, chống tham nhũng ...................................................................... 34 1.2.3. Pháp luật về tổ chức cán bộ ......................................................................................... 36 1.2.4. Pháp luật về khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân ............................................................. 38 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ......................................................................................................... 40 Chương 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH ĐỒNG NAI TRONG PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ ..................................... 41 2.1. Khái quát sơ lƣợc về cơ quan thanh tra tỉnh Đồng Nai ................................................ 41 2.1.1. Về vị trí, chức năng ....................................................................................................... 41 2.1.2. Về nhiệm vụ và quyền hạn .......................................................................................... 41 2.1.3. Về tổ chức bộ máy ........................................................................................................ 45
6. 2.2. Khái quát về công tác cán bộ của tỉnh Đồng Nai .......................................................... 46 2.2.1. Khái quát về đội ngũ cán bộ của tỉnh Đồng Nai ........................................................ 46 2.2.2. Các cơ quan có vai trò trong công tác cán bộ ............................................................ 48 2.2.3. Công tác quy hoạch cán bộ .......................................................................................... 48 2.2.4. Công tác tuyển dụng cán bộ ......................................................................................... 49 2.2.5. Công tác đánh giá cán bộ ............................................................................................. 51 2.2.6. Công tác bố trí cán bộ ................................................................................................... 52 2.2.7.Công tác luân chuyển, điều động cán bộ ..................................................................... 53 2.2.8. Công tác bổ nhiệm cán bộ ............................................................................................ 53 2.2.9. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng ........................................................................................ 54 2.2.10.Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát........................................................................ 55 2.2.11. Nhận xét chung về công tác cán bộ tỉnh Đồng Nai ................................................. 56 2.3. Tình hình, kết quả thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ của thanh tra tỉnh Đồng Nai ..................................................................................................................... 57 2.3.1. Công tác phòng ngừa tham nhũng .............................................................................. 57 2.3.2. Công tác phát hiện tham nhũng ................................................................................... 60 2.3.3. Công tác xử lý tham nhũng .......................................................................................... 61 2.4. Hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ của thanh tra tỉnh Đồng Nai và nguyên nhân .............................................................................. 66 2.4.1. Hạn chế, bất cập ............................................................................................................ 66 2.4.2. Nguyên nhân của hạn chế, bất cập .............................................................................. 70 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ......................................................................................................... 74 Chương 3. PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH ĐỒNG NAI TRONG PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ ......................................................................................................................... 75 3.1. Phƣơng hƣớng phát huy vai trò của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ .............................................................................................. 75 3.2. Giải pháp phát huy vai trò thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ thời gian tới .............................................................................................. 80
7. 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Thanh tra Nhà nƣớc cấp tỉnh trong phòng, chống tham nhũng ............................................................ 80 3.2.2. Nâng cao năng lực và đạo đức công vụ của cán bộ, công chức làm công tác thanh tra và công tác tổ chức cán bộ ................................................................................................ 89 3.2.3. Tăng cƣờng cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động cho cơ quan thanh tra nhà nƣớc91 3.2.4. Tăng cƣờng phối hợp giữa Thanh tra Nhà nƣớc với các cơ quan chức năng trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ...................................................................... 85 3.2.5. Tăng cƣờng trách nhiệm của thủ trƣởng các cơ quan quản lý nhà nƣớc và cơ quan thanh tra nhà nƣớc trong hoạt động thanh tra .......................................................... 86 3.2.6. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật có liên quan về phòng, chống tham nhũng và công tác cán bộ ........................................................................................................ 87 3.2.7. Hoàn thiện chế độ thông tin, báo cáo và xây dựng cơ sở dữ liệu về phòng, chống tham nhũng trong công tác cán bộ ......................................................................................... 88 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ......................................................................................................... 95 KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 98
8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền là một yêu cầu quan trọng của công tác xây dựng Đảng và xây dựng Bộ máy Nhà nƣớc. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lƣợc đầy đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ đƣợc coi nhƣ một bƣớc đột phá trong công tác cán bộ nhằm giảm thiểu tình trạng thiên vị, cục bộ, chạy chức, chạy quyền. Tiếp đó Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền đã thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng trong ngăn chặn có hiệu quả tình trạng tha hóa, tham nhũng quyền lực trong công tác tổ chức cán bộ; góp phần thiết thực vào việc thực hiện thành công Chiến lƣợc cán bộ của Đảng. Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng về công tác cán bộ biểu hiện ở các vụ việc thao túng trong công tác cán bộ; chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội; lạm quyền; lợi dụng chức vụ, quyền hạn; lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách, quy định về công tác cán bộ; cố ý làm trái, nhũng nhiễu trong công tác cán bộ... vẫn đang xảy ra gây bức xúc trong dƣ luận, làm méo mó xã hội, khiến nhiều giá trị bị đảo lộn. Đấu tranh phòng, chống tham nhũng nói chung và phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ là cuộc đấu tranh hết sức phức tạp đòi hỏi sự nỗ lực chung của toàn bộ hệ thống chính trị, toàn xã hội, trong đó trách nhiệm trƣớc hết thuộc về các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền. Chính vì vậy, Luật phòng chống tham nhũng đã đề cao trách nhiệm của các cơ quan nhà nƣớc trong đó có vai trò của cơ quan thanh tra trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Mặc dù đã có những quy định của pháp luật tƣơng đối đầy đủ, cụ thể nhƣng hiệu quả phòng, chống tham nhũng của các cơ quan thanh tra trong thời gian qua vẫn còn hạn chế, chƣa tƣơng xứng với những đòi hỏi của công cuộc đổi mới đất nƣớc. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đánh giá một cách toàn diện cả về lý luận, thực tiễn vai trò trách nhiệm của các cơ quan thanh tra từ đó để ra 1
9. những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng là một vấn đề cấp thiết đặt ra hiện nay. Ðồng Nai là địa phƣơng có tốc độ phát triển kinh tế cao của vùng kinh tế trọng điểm phía nam; là một trong những tỉnh, thành phố có nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng về công tác cán bộ bị phát hiện và xử lý, nhất là trong năm 2019. Kết quả phát hiện, thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử án tham nhũng về công tác cán bộ trên địa bàn tỉnh đã góp phần kiềm chế tội phạm, vi phạm pháp luật, giữ gìn ổn định chính trị, dƣ luận xã hội ở địa phƣơng, đồng thời giúp củng cố niềm tin trong cán bộ, đảng viên và sự tin tƣởng của ngƣời dân. Tuy nhiên, công tác phòng, chống tham nhũng nói chung và phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ nói riêng của tỉnh Đồng Nai vẫn còn một số hạn chế. Việc tổ chức thực hiện giải pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực có kết quả chƣa đồng đều. Đặc biệt, thanh tra tỉnh Đồng Nai chƣa thể hiện đƣợc vai trò đầu mối quan trọng của mình trong công tác phòng, chống tham nhũng nói chung và trong công tác cán bộ nói riêng. Nhiều vụ việc tham nhũng ở Đồng Nai là do Ủy ban Kiểm tra Trung ƣơng; Tỉnh Ủy tỉnh Đồng Nai; Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ƣơng; Thanh tra Chính phủ hoặc Thanh tra Bộ Nội vụ phát hiện. Điều này cho thấy vai trò của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ chƣa đƣợc phát huy, chƣa đạt hiệu quả. Vì vậy, yêu cầu phát huy vai trò của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ là đòi hỏi mang tính cấp thiết trong thời gian tới. Do đó, đề tài “Vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ - từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai” có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Hiện nay, vấn đề vai trò của thanh tra trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ đã đƣợc nhiều học giả nghiên cứu ở trong và ngoài nƣớc. Có thể kể một số công trình tiêu biểu nhƣ sau: Quách Lê Thanh (2006), Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra, đã làm rõ tƣ tƣởng của chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác thanh tra, kiểm tra, chống tham ô, lãng phí, giải quyết khiếu nại, tố cáo, bệnh quan liêu và tƣ cách của cán bộ 2
10. làm công tác thanh tra và đề xuất kiến nghị hoàn thiện các văn bản pháp luật cụ thể và cơ chế chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các thanh tra nhà nƣớc. Nguyễn Văn Kim (2012), Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam, đã tổng quan tình hình nghiên cứu về vai trò của thanh tra nhà nƣớc trong giải quyết khiếu nại hành chính; làm rõ cơ sở lý luận về vai trò của thanh tra nhà nƣớc trong giải quyết khiếu nại hành chính, kinh nghiệm nƣớc ngoài về giải quyết khiếu nại hành chính của thanh tra; đánh giá thực trạng việc thực hiện vai trò của thanh tra nhà nƣớc trong giải quyết khiếu nại hành chính qua việc khái quát tình hình khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính từ năm 1998 đến năm 2011; đề xuất giải pháp tăng cƣờng vai trò của thanh tra nhà nƣớc trong giải quyết khiếu nại hành chính. Lƣơng Văn Liệu (2014), Vai trò của thanh tra nhà nước trong phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay, đã nêu và phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của thanh tra nhà nƣớc trong phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2000 - 2011 nhằm tìm ra những giải pháp giúp nâng cao vai trò và hiệu quả của công tác thanh tra đối với phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo. Nguyễn Thị Hồng Phƣơng (2016), Thanh tra trong phòng, chống tham nhũng từ thực tiễn tỉnh Gia Lai, đã làm rõ bản chất của bệnh tham nhũng và hình thức biểu hiện của nó; chuyển tải một phần thực tế phòng, chống tham nhũng ở tỉnh Gia Lai đến năm 2015 để thấy rõ hơn tính chất phức tập cũng nhƣ những giải pháp để giải quyết; Góp phần làm rõ vị trí, vai trò của thanh tra trong phòng, chống tham nhũng ở giai đoạn tiếp theo. Lê Tiến Hào (2018), Vị trí, vai trò của các cơ quan thanh tra và người đứng đầu cơ quan thanh tra nhà nước – Thực trạng và kiến nghị, đã nêu một số hạn chế, bất cập trong quy định về vị trí, vai trò của thanh tra và ngƣời đứng đầu thanh tra nhà nƣớc theo Luật Thanh tra 2010 và đề xuất một số kiến nghị, sửa đổi, bổ sung. Trần Văn Long (2018), Một số vấn đề về vai trò của cơ quan thanh tra đối với việc ki m soát quyền lực trong hoạt động hành chính nhà nước, đã phân tích thực trạng vai trò của thanh tra đối với kiểm soát quyền hành chính và đề xuất một 3