Luận văn Tổn thương tâm lý của bệnh nhân mất ngủ mạn tính tại một số Bệnh viện Thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung tài liệu: Luận văn Tổn thương tâm lý của bệnh nhân mất ngủ mạn tính tại một số Bệnh viện Thành phố Hồ Chí Minh

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Quang Trọng TỔN THƯƠNG TÂM LÝ CỦA BỆNH NHÂN MẤT NGỦ MẠN TÍNH TẠI MỘT SỐ BỆNH VIỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Quang Trọng TỔN THƯƠNG TÂM LÝ CỦA BỆNH NHÂN MẤT NGỦ MẠN TÍNH TẠI MỘT SỐ BỆNH VIỆN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành : Tâm lý học Mã số : 8310401 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS. ĐOÀN VĂN ĐIỀU Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả trong luận văn “Tổn thương tâm lý của bệnh nhân mất ngủ mạn tính tại một số bệnh viên thành phố Hồ Chính Minh” là trung thực, chưa được sử dụng trong bất kỳ luận văn nào. Tp Hồ Chí Minh, ngày . tháng . năm 2019 Học viên ký tên Trần Quang Trọng
4. LỜI CẢM ƠN Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giảng dạy lớp Cao học Tâm lý học, quý thầy cô Phòng Sau đại học, Trường Đại học Sư Phạm Tp.HCM đã nhiệt tình truyền đạt những kiến thức, những kinh nghiệm tinh thông, sâu sắc quý báu, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong quá trình tôi học tập. Xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến GS.TS. Đoàn Văn Điều, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên, đồng thời tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám đốc và cán bộ nhân viên bệnh viện Quận 2 đã nhiệt tình tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tôi thực hiện luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn đến các bạn học viên cao học đã chia sẻ, trao đổi kiến thức và đóng góp ý kiến quý báu, nhằm giúp đỡ động viên tôi. Cuối cùng, xin gửi đến gia đình, tất cả bạn bè thân thuộc, những người luôn giúp đỡ động viên tôi rất nhiều trong cuộc sống, trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp. TP.HCM, ngày tháng năm 2019
5. MỤC LỤC Trang bìa phụ Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ Mở đầu .......................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN TỔN THƯƠNG TÂM LÝ CỦA BÊNH NHÂN MẤT NGỦ MẠN TÍNH .......................................................................... 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu về tổn thương tâm lý ......................................................... 7 1.1.1. Nghiên cứu tổn thương tâm lý ở nước ngoài ............................................. 7 1.1.2. Nghiên cứu tổn thương tâm lý ở Việt Nam ............................................. 11 1.2. Khái niệm chung về tổn thương tâm lý .......................................................... 15 1.3. Khái niệm trầm cảm ....................................................................................... 18 1.3.1. Định nghĩa trầm cảm ................................................................................ 18 1.3.2. Nguyên nhân và cơ chế bẩm sinh của trầm cảm ...................................... 20 1.3.3. Chẩn đoán trầm cảm theo DSM-IV ......................................................... 23 1.3.4. Các biểu hiện của trầm cảm ..................................................................... 24 1.4. Khái niệm lo âu .............................................................................................. 26 1.4.1. Định nghĩa rối loạn lo âu ......................................................................... 26 1.4.2. Các biểu hiện của rối loạn lo âu ............................................................... 28 1.4.3. Căn nguyên rối loạn lo âu ........................................................................ 30 1.4.4. Chẩn đoán rối loạn lo âu theo DSM-IV: .................................................. 31 1.5. Khái niệm mất ngủ ......................................................................................... 32 1.6. Các yếu tố liên quan trầm cảm, lo âu ............................................................. 34 1.7. Mất ngủ mạn tính, trầm cảm, lo âu mối liên quan ......................................... 46 1.8. Bộ công cụ đánh giá trầm cảm, lo âu ............................................................. 47 Tiểu kết Chương 1 ....................................................................................................... 52
6. Chương 2. THỰC TRẠNG TỔN THƯƠNG TÂM LÝ CỦA BỆNH NHÂN MẤT NGỦ MẠN TÍNH ........................................................................ 53 2.1. Thể thức và phương pháp nghiên cứu tổn thương tâm lý của bệnh nhân mất ngủ mạn tính .......................................................................................... 53 2.2. Thực trạng chung về tổn thương tâm lý của bệnh nhân mất ngủ mạn tính ... 59 2.2.1. Đánh giá chung thực trạng lo âu, trầm cảm ở bệnh nhân mất ngủ mạn tính ................................................................................................. 60 2.3. Mô tả đặc điểm khách thể nghiên cứu ........................................................... 62 2.4. Mối liên quan giữa trầm cảm, lo âu với các yếu tố liên quan ........................ 69 2.4.1. Mối liên quan trầm cảm lo âu với đặc điểm hôn nhân gia đình .............. 69 2.4.2. Mối liên quan trầm cảm, lo âu với dặc điểm kinh tế ............................... 72 2.4.3. Mối liên quan giữa trầm cảm lo âu với đặc điểm mất ngủ ...................... 73 2.4.4. Mối liên quan giữa trầm cảm, lo âu với đặc bệnh đồng mắc .................. 75 Tiểu kết Chương 2 ....................................................................................................... 78 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 80 PHỤ LỤC
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT CHỮ ĐẦY ĐỦ Obsessive compulsive disorder OCD (Rối loạn ám ảnh cưỡng chế) Acquired immunodeficiency syndrome AIDS (Hội chứng suy giảm miễn dịch) American Psycholofical Association APA (Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ) BV Bệnh viện Centers for Disease Control and Prevention CDC (Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ) Center for Epidemiological Studies Depression CES-D (Trung tâm nghiên cứu dịch tể trầm cảm) Disability- Adjusterd Life Years DALY (Số năm sống được điều chỉnh theo mức độ bệnh tật) Depression Anxiety and Stress Scales DASS21 (Thang đánh giá mức độ trầm cảm, lo âu, stress 21) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-IV (Hướng dẫn chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần IV) Hospital Anxiety and Depression Scale HADS (Thang dó lo âu và trầm cảm tại bệnh viện) Hamilton Anxiety Rate Scale HAMA (Thang đo lo âu của Hamilton) Hamilton Depression Rating Scale HAMD (Thang đo trầm cảm của Hamilton) Human Immunodeficiency virus HIV (Vi rút suy giảm miễn dịch ở người) ICD Internationnal Classification of Diseases
8. (Phân loại quốc tế về bệnh) RLLATT Rối loạn lo âu toàn thể Odds ratio OR (Tỉ số số chênh) Patient Health Questionnaire 9 PHQ-9 (Bảng hỏi đánh giá sức khỏe bệnh nhân 9) Prevalence ratio PR (Tỉ lệ hiện hành) Post Trauma Stress Disorder PTSD (Rối loạn stress sau sang chấn) Actue stress reaction ASR (Rối loạn stress cấp) TTTL Tổn thương tâm lí World Health Organization WHO (Tổ chức Y tế thế giới)
9. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Đánh giá chung mức độ lo âu trầm cảm .................................................... 60 Bảng 2.2. Tỉ lệ trầm cảm, lo âu. ................................................................................. 61 Bảng 2.3. Đặc tính thông tin cá nhân ......................................................................... 62 Bảng 2.4. Đặc điểm hôn nhân gia đình của khách thể nghiên cứu ........................... 64 Bảng 2.5. Đặc điểm kinh tế nghề nghiệp của khách thể nghiên cứu ......................... 65 Bảng 2.6. Đặc điểm chứng mất ngủ của khách thể nghiên cứu ............................... 66 Bảng 2.7. Đặc điểm bệnh đồng mắc của khách thể nghiên cứu ................................ 67 Bảng 2.8. Tự đánh giá cảm nhận của khách thể về tình trạng bệnh ........................... 68 Bảng 2.9. Mối liên quan giữa trầm cảm với đặc điểm hôn nhân gia đình ................ 69 Bảng 2.10. Mối liên quan giữa lo âu với đặc điểm hôn nhân gia đình ...................... 70 Bảng 2.11. Mối liên quan trầm cảm với đặc điểm kinh tế. ....................................... 72 Bảng 2.12. Mối liên quan giữa lo âu với đặc điểm kinh tế. ...................................... 72 Bảng 2.13. Mối liên quan giữa trầm cảm với đặc điểm mất ngủ .............................. 73 Bảng 2.14. Mối liên quan giữa lo âu với đặc điểm giấc ngủ ..................................... 74 Bảng 2.15. Mối liên quan trầm cảm với đặc điểm bệnh đồng mắc ........................... 75 Bảng 2.16. Mối liên quan lo âu với đặc điểm bệnh đồng mắc .................................. 76
10. DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Mối tương quan rối loạn lo âu và trầm cảm ........................................... 61 Biểu đồ 2.2. Tuổi trung bình khách thể nghiện cứu ................................................... 63 Biểu đồ 2.3. Thời gian trung bình ngủ thực tế của khách thể .................................... 67