Luận văn Thực hiện pháp luật về chứng thực từ thực tiễn Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội

Nội dung tài liệu: Luận văn Thực hiện pháp luật về chứng thực từ thực tiễn Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ HỒNG PHÚC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG THỰC TỪ THỰC TIỄN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI- NĂM 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ HỒNG PHÚC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG THỰC TỪ THỰC TIỄN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính Mã số: 8 38 01 02 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. BÙI THỊ HẢI HÀ NỘI- NĂM 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Nội dung và các số liệu trong công trình là hoàn toàn trung thực. Kết quả của công trình này không trùng lắp với công trình có liên quan đã đƣợc công bố. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Đỗ Hồng Phúc
4. LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành đề tài luận văn này tôi đã nhận đƣợc nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Trƣớc hết tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới TS. Bùi Thị Hải đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn này. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới Ban Lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, tập thể Lãnh đạo và cán bộ Phòng Đào tạo Sau Đại học, cùng toàn thể quý thầy cô giáo. Tôi xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy, Ủy ban nhân dân các Phƣờng thuộc quận Cầu Giấy, các Văn phòng Công chứng trên địa bàn quận Cầu Giấy đã tạo điều kiện cho tôi trong việc khảo sát, thu thập số liệu phục vụ quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Đỗ Hồng Phúc
5. DANH MỤC BẢNG T Tên Bảng T T rang Bảng3 2.1: Tình hình số việc chứng thực đƣợc giải quyết ở Ủy ban 4 nhân dân phƣờng trên địa bàn quận Cầu Giấy từ năm 2017 đến 7 tháng 6/2020 Bảng4 2.2: Tình hình số việc chứng thực đƣợc giải quyết ở Ủy ban 4 nhân dân phƣờng trên địa bàn quận Cầu Giấy 6 tháng đầu năm 9 2020 Bảng6 2.3: Tình hình số việc chứng thực đƣợc giải quyết ở các 5 Văn phòng Công chứng trên địa bàn quận Cầu Giấy từ năm 2017 0 đến tháng 6/2020 DANH MỤC BIỂU ĐỒ T Tên Biểu đồ T T rang Biểu1 đồ 2.1. Tình hình số lƣợng vụ việc chứng thực đƣợc giải 4 quyết ở Ủy ban nhân dân phƣờng trên địa bàn quận Cầu Giấy giai 8 đoạn 2017 -2020 Biểu2 đồ 2.2. Tình hình số lƣợng vụ việc chứng thực đƣợc giải 5 quyết ở các Văn phòng Công chứng trên địa bàn quận Cầu Giấy 1 giai đoạn 2017 -2020 1
6. MỤC LỤC TRANG MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 3 CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG THỰC ..................................................................................... 10 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò thực hiện pháp luật về chứng thực ..................... 10 1.2. Nội dung thực hiện pháp luật về chứng thực .................................................... 19 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng ........................................................................................ 37 Tiểu kết chƣơng 1 ..................................................................................................... 40 CHƢƠNG 2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG THỰC Ở QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .......................................................... 40 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội có tác động đến thực hiện pháp luật về chứng thực ở quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội ................................ 41 2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật chứng thực ở quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội ............................................................................................................................ 44 2.3. Đánh giá thực trạng thực hiện pháp về luật chứng thực ở quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội ..................................................................................................... 55 Tiểu kết chƣơng 2 ..................................................................................................... 63 CHƢƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG THỰC TỪ THỰC TIỄN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................................................................................................... 65 3.1. Quan điểm bảo đảm thực hiện pháp luật về chứng thực từ thực tiễn quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội .................................................................................... 65 3.2. Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về chứng thực từ thực tiễn quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội............................................................................................ 69 Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................................... 83 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 87 2
7. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong đời sống xã hội, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan nhà nƣớc, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội góp phần đáp ứng nhu cầu của ngƣời dân về sử dụng nhiều loại giấy tờ vào một mục đích, một loại giấy tờ vào nhiều mục đích, Nhà nƣớc đã tiến hành hoạt động chứng thực bản sao là sao đúng với bản chính nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch có sử dụng bằng bản sao, đảm bảo quản lý nhà nƣớc đƣợc hiệu quả. Có thể nói, hoạt động chứng thực ở Việt Nam đã có những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Việc thực hiện pháp luật về chứng thực có vai trò quan trọng, là công cụ đắc lực phục vụ quản lý nhà nƣớc có hiệu quả, bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch, góp phần tích cực vào việc phòng ngừa tranh chấp, vi phạm pháp luật, tăng cƣờng pháp chế xã hội chủ nghĩa. Cầu Giấy là một quận của Hà Nội có tốc độ phát triển kinh tế xã hội ở mức khá cao, dân trí ngày càng đƣợc mở mang, hoạt động giao dịch tăng lên theo từng năm đòi hỏi công tác chứng thực phải đƣợc đƣợc nâng cao chất lƣợng về mọi mặt. Tuy nhiên, việc thực hiện pháp luật về chứng thực ở quận Cầu Giấy còn nhiều bất cập, hạn chế nhƣ: một số Ủy ban nhân dân phƣờng vẫn chƣa đáp ứng kịp thời nhu cầu của nhân dân, có hiện tƣợng quá tải trong việc chứng thực bản sao tại một số nơi, một số thời điểm do tình trạng lạm dụng bản sao; còn có hiện tƣợng cán bộ tƣ pháp cố ý làm trái, không tuân thủ đúng trình tự, thủ tục chứng thực theo quy định của pháp luật gây ảnh hƣởng đến uy tín của cơ quan công quyền và tiếp tay cho các loại tội phạm các hoạt động, hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật về chứng thực tại một số phƣờng vẫn còn mang tính chất hình thức... Là một công chức đang làm việc ở quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội, tôi mong muốn nghiên cứu thực trạng thực hiện pháp luật về chứng thực trên địa 3
8. bàn quận; đánh giá những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế, khó khăn, vƣớng mắc cũng nhƣ nguyên nhân của thực trạng, từ đó đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chứng thực đồng thời nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật chứng thực của địa phƣơng trong thời gian tới. Chính vì vậy, tôi mạnh dạn chọn vấn đề “Thực hiện pháp luật về chứng thực từ thực tiễn quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội” cho đề tài luận văn thạc sĩ luật học của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Do tầm quan trọng của hoạt động chứng thực nên các nhà khoa học đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động chứng thực cũng nhƣ các quy định pháp luật về chứng thực. Có thể kể một số công trình tiêu biểu nhƣ sau: Ngô Sỹ Chung (2009), Quản lý nhà nước về chứng thực hiện nay – Qua nghiên cứu thực tiễn trên địa bàn thành phố Hà Nội, đã phân tích hoạt động chứng thực và nội dung quản lý nhà nƣớc về chứng thực theo tinh thần Nghị Định 79/2007/NĐ – CP nêu lên thực trạng và thách thức trong quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của chính quyền và nghành tƣ pháp thành phố Hà Nội [13]. Nguyễn Duy Giang (2013), Quản lý nhà nước đối với hoạt động chứng thực huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội, đã nêu và phân tích cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động chứng thực, tìm hiểu thực trạng tình hình quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động chứng thực ở huyện Hoài Đức, Hà Nội, phân tích những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân của những khó khăn trong quản lý nhà nƣớc về chứng thực ở huyện Hoài Đức từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động chứng thực [17]. Phùng Phƣơng Anh (2013), Chứng thực của Ủy ban nhân dân phường từ thực tiễn quận Đống Đa, thành phố Hà Nội, đã tìm hiểu thực tiễn công tác chứng thực tại quận Đống Đa, thành phố Hà Nội; đánh giá những ƣu điểm và hạn chế trong quản lý và thực hiện chứng thực ở Ủy ban nhân dân phƣờng, tìm ra nguyên nhân của vấn đề, từ đó đề xuất phƣơng hƣớng và các giải pháp nâng 4
9. cao hiệu quả chứng thực ở Ủy ban nhân dân phƣờng nói chung và chứng thực ở Ủy ban nhân dân các phƣờng thuộc quận Đống Đa, thành phố Hà Nội nói riêng [1]. Vũ Thị Thảo (2015), Đặc san tuyên truyền pháp luật số 02/2015 chủ đề pháp luật về chứng thực, đã nêu và phân tích khái niệm về chứng thực, phân biệt giữa công chứng và chứng thực đồng thời đi sâu phân tích hoạt động chứng thực và nội dung quản lý nhà nƣớc về chứng thực theo tinh thần Nghị Định 23/2015/NĐ – CP ngày 16/02/2015 của Chính Phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực hợp đồng, giao dịch [38]. Nguyễn Thu Hƣơng (2015), Vị trí, vai trò của pháp luật chứng thực trong hệ thống pháp luật Việt Nam, khẳng định pháp luật chứng thực là pháp luật về hình thức (pháp luật về thủ tục) và có mối liên hệ chặt chẽ với pháp luật về nội dung thuộc các chuyên ngành khác; là “cầu nối”, là điểm giao thoa trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Đồng thời, tác giả nhấn mạnh sự cần thiết phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về chứng thực với việc xây dựng và ban hành Luật Chứng thực để tạo cơ sở pháp lý thống nhất, vững chắc và ổn định cho hoạt động chứng thực [21]. Hà Thị Hồng (2016), Quản lý nhà nước về chứng thực của Ủy ban nhân dân phường, từ thực tiễn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, đã làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với chứng thực; đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về chứng thực của Ủy ban nhân dân các phƣờng ở quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, chỉ ra ƣu điểm, nhƣợc điểm, trên cơ sở đó đƣa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về chứng thực của Ủy ban nhân dân phƣờng ở quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội [19]. Nguyễn Thị Thúy Vân (2017), Chứng thực của Ủy ban nhân dân xã từ thực tiễn huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội, đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về chứng thực của Ủy ban nhân dân xã; phân tích, đánh giá thực trạng pháp 5
10. luật về chứng thực và thực trạng tổ chức thực hiện chứng thực của Ủy ban nhân xã từ thực tiễn huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội và đề xuất một số quan điểm và giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật và thực thi pháp luật về chứng thực của Ủy ban nhân xã [46]. Lƣơng Thị Bích Thủy (2018), Thực hiện pháp luật về chứng thực - từ thực tiễn quận Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình, đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, đi sâu vào phân tích đánh giá tình hình thực hiện pháp luật về chứng thực - từ thực tiễn quận Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình, chỉ ra những ƣu điểm, nhƣợc điểm trên cơ sở đó đƣa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật chứng thực trên địa bàn quận Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình [40]. Nguyễn Huy Cƣờng (2019), Chế định về công chứng và chứng thực theo pháp luật Việt Nam - Bất cập và kiến nghị hoàn thiện, đã phân biệt khái niệm công chứng và chứng thực; nêu một số bất cập trong các quy định về công chứng, chứng thực và kiến nghị hoàn thiện [14]. Hoàng Thị Phƣơng Thảo (2019), Quản lý nhà nước về chứng thực từ thực tiễn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc đối với công tác chứng thực, phân tích thực tiễn thực hiện quản lý nhà nƣớc về chứng thực ở quận Hoàn Kiếm và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về chứng thực [37]. Kết quả khảo sát các công trình nghiên cứu về thực hiện pháp luật về chứng thực cho thấy, pháp luật chứng thực và thực hiện pháp luật chứng thực có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng đối với ngƣời dân, xã hội và nhà nƣớc. Đây cũng là hoạt động khá phức tạp và còn nhiều khó khăn do hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh của Nhà nƣớc vẫn đang còn những bất cập cần đƣợc chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện. Đã có khá nhiều các nghiên cứu xuất phát từ thực tiễn hoạt động của các địa phƣơng trên cả nƣớc nhƣng chƣa có nghiên cứu nào từ thực tiễn quận Cầu Giấy trong khi đây cũng là một trong những quận lớn của 6