Luận văn Thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

Nội dung tài liệu: Luận văn Thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN QUANG NGỌC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK - NĂM 2021
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN QUANG NGỌC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ VĂN TỪ ĐẮK LẮK - NĂM 2021
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan, bản Luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Văn Từ. Các nội dung nghiên cứu, số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào trước đây. Các tài liệu trích dẫn, số liệu minh họa trong Luận văn là trung thực có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng. Đắk Lắk, ngày 22 tháng 02 năm 2021 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phan Quang Ngọc
4. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn Học viện Hành chính Quốc gia, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên, các quý thầy, cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi xin gửi lời cảm ơn và biết ơn sâu sắc tới TS. Lê Văn Từ đã trực tiếp hướng dẫn, dành nhiều thời gian và tận tình chỉ bảo trong quá trình nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Văn phòng Tỉnh uỷ, Văn phòng Uỷ ban nhân dân tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Nông dân và Cục Thống kê tỉnh Đắk Lắk đã tạo điều kiện thuận lợi, tận tình cung cấp tài liệu, số liệu để tôi hoàn thành Luận văn. Mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng, song Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, đóng góp ý kiến của các nhà khoa học và các quý thầy, cô giáo để Luận văn hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Đắk Lắk, ngày 22 tháng 02 năm 2021 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phan Quang Ngọc
5. MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN 10 1.1. Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn 10 1.2. Thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn 18 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách về đào tạo nghề 28 cho lao động nông thôn 1.4. Kinh nghiệm tổ chức thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn và bài học rút ra cho Đắk Lắk 35 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK 40 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 40 2.2. Tình hình thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 48 2.3. Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Đắk Lắk 70 Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK 77 3.1. Quan điểm, định hướng về thực hiện chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 77 3.2. Giải pháp tăng cường thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 86 3.3. Kiến nghị 99 KẾT LUẬN 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO 104
6. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐ Ban Chỉ đạo ĐTN Đào tạo nghề GDNN Giáo dục nghề nghiệp LĐNT Lao động nông thôn LĐ - TB và XH Lao động - Thương binh và Xã hội NN và PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn UBND Ủy ban nhân dân
7. DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ STT Bảng Trang 1 Bảng 2.1. Dân số, lao động, việc làm khu vực nông 44 thôn tỉnh Đắk Lắk 2 Sơ đồ 2.1. Phân công, phối hợp thực hiện chính 57 sách ĐTN cho LĐNT trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
8. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn Đề tài Việt Nam là nước có quy mô dân số lớn, dân số tương đối trẻ và đang trong thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” với nguồn nhân lực dồi dào nhất từ trước đến nay. Tính đến nay, dân số nước ta hơn 97 triệu người, trong đó lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên ước đạt trên 55 triệu người. Cơ cấu lực lượng lao động phân theo hai khu vực thành thị và nông thôn; nhìn chung, lực lượng lao động ở nước ta chủ yếu tập trung ở khu vực nông thôn. Hiện nay, lao động nông thôn (LĐNT) ở nước ta chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu lao động của cả nước, khoảng 66% dân số trong độ tuổi lao động và có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn. Trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của đất nước, LĐNT nước ta đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, một bộ phận người lao động ở một số lĩnh vực, khu vực mất đất sản xuất, mất việc làm, năng lực, tay nghề chưa đáp ứng được yêu cầu của người sử dụng lao động... Thực trạng đó đòi hỏi phải có chính sách giải quyết việc làm cho LĐNT trên cơ sở cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa với trình độ khoa học, công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, thích ứng với yêu cầu của nền kinh tế thị trường hiện nay. Do đó, đào tạo nghề (ĐTN) cho LĐNT vừa đông đảo về số lượng, vừa có trình độ, tay nghề, kỹ năng lao động cần thiết, phù hợp với vị trí công việc được xã hội phân công là một trong những chiến lược quan trọng, góp phần xoá đói giảm nghèo và an sinh xã hội. Nhận thức về tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực lao động xã hội, đặc biệt là nguồn nhân lực qua ĐTN, những năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ và khuyến khích công tác ĐTN cho LĐNT. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7, khóa
9. 2 X ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 05/8/2008 về “nông nghiệp, nông dân, nông thôn”, đã xác định: “Hình thành Chương trình mục tiêu quốc gia về đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm hàng năm đào tạo khoảng một triệu LĐNT; phấn đấu đến năm 2020 lao động nông nghiệp còn khoảng 30% lao động xã hội; tỷ lệ LĐNT qua đào tạo đạt trên 50%” [1]. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1956/QĐ- TTg, ngày 27/11/2009 phê duyệt Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020”. Đề án của Chính phủ đã thể hiện rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta: “ĐTN cho LĐNT là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước, của các cấp, các ngành và xã hội nhằm nâng cao chất lượng lao động nông thôn, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Nhà nước tăng cường đầu tư để phát triển ĐTN cho LĐNT, có chính sách bảo đảm thực hiện công bằng xã hội về cơ hội học nghề đối với mọi lao động nông thôn, khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để toàn xã hội tham gia ĐTN cho LĐNT” [27]. Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh Đắk Lắk đã quan tâm, ban hành cơ chế, chính sách thúc đẩy đổi mới công tác quản lý và triển khai thực hiện chính sách ĐTN; gắn ĐTN với giải quyết việc làm cho LĐNT; đã có bước phát triển và đạt được nhiều kết quả, góp phần quan trọng trong việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao tay nghề, tạo cơ hội có việc làm cho người lao động, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của tỉnh. Bên cạnh những kết quả đạt được, thực hiện chính sách ĐTN cho LĐNT trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn còn bộc lộ những tồn tại, hạn chế: Chỉ tiêu ĐTN chưa đạt kế hoạch đề ra; trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị có
10. 3 liên quan trong thực hiện chính sách chưa được phát huy đầy đủ; chưa quan tâm xác định rõ đối tượng ưu tiên ĐTN, các yếu tố đặc thù về LĐNT, lao động dân tộc thiểu số; hoạt động tư vấn, hướng nghiệp học nghề, việc làm chưa thật hiệu quả, chưa gắn công tác tuyển sinh, ĐTN với giải quyết việc làm; trang thiết bị được đầu tư tại một số đơn vị GDNN chưa đồng bộ, có nơi sử dụng chưa hiệu quả; sau khi được ĐTN vẫn còn một bộ phận lao động chưa tìm được việc làm hoặc làm nhưng không đúng với nghề đã học... Xuất phát từ thực trạng trên, đề tài mong muốn tìm ra một số giải pháp tăng cường thực hiện chính sách về ĐTN cho LĐNT, nhằm phát triển nguồn nhân lực, chuyển dịch cơ cấu lao động hợp lý, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho LĐNT, phục vụ tốt hơn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước nói chung, của tỉnh Đắk Lắk nói riêng. Vì vậy, học viên chọn Đề tài “Thực hiện chính sách về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” làm Đề tài Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến Đề tài Luận văn Chính sách và thực hiện chính sách ĐTN, ĐTN cho LĐNT gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là đề tài được nhiều nhà lãnh đạo, quản lý, nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu, bài viết xoay quanh vấn đề ĐTN cho LĐNT và thực hiện chính sách ĐTN cho LĐNT ở những khía cạnh, góc độ khác nhau. Có thể kể đến các công trình sau đây: - Các công trình nghiên cứu về ĐTN cho LĐNT: + Viện Nghiên cứu khoa học Dạy nghề (2011), Mô hình dạy nghề và giải quyết việc làm cho lao động ở khu vực chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Cuốn sách được biên soạn dựa trên các tài liệu nghiên cứu, các tài liệu thực tế