Luận văn Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông

Nội dung tài liệu: Luận văn Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông

1. GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / ./ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐOÀN MINH THUẬN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY ĐỨC, TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG ĐĂK NÔNG, NĂM 2018 I
2. GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / ./ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐOÀN MINH THUẬN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY ĐỨC, TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ VĂN HÒA ĐĂK NÔNG – NĂM 2018 II
3. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc rõ ràng và được phép công bố. Học viên Đoàn Minh Thuận III
4. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi luôn nhận được sự chỉ bảo tận tình, những lời khuyên chân thành của thầy hướng dẫn là TS. Lê Văn Hòa. Góp phần giúp tôi hoàn thành luận văn này còn có sự giúp đỡ của các thầy cô trong khoa Quản lý đào tạo sau đại học, Thư viện của Học viện Hành chính Quốc gia cũng như tập thể lãnh đạo, các anh chị cán bộ, công chức, viên chức của phòng Tài nguyên - Môi trường, Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Tuy Đức và các phòng ban chuyên môn khác đã giúp tôi trong việc thu thập số liệu, tìm hiểu thực tế để phục vụ cho luận văn của mình. Nhân đây, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Lê Văn Hòa, các thầy cô Học viện Hành chính Quốc gia, tập thể các anh chị cán bộ, công chức, viên chức của phòng Tài nguyên - Môi trường, Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Tuy Đức đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này./. Tuy Đức, ngày tháng năm 2018 Học viên Đoàn Minh Thuận 1
5. MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ...................................................................... 5 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .......................................... 7 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 8 4. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 9 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................. 9 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài luận văn .............................................. 10 7. Kết cấu của luận văn ........................................................................................ 11 Chương 1 ............................................................................................................... 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT .......................... 8 1.1. Chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ..... 8 1.2. Thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ............................................................................................................. 35 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất .................................................................................. 44 Chương 2 ................................................................................................................. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY ĐỨC, TỈNH ĐĂK NÔNG ......................................................... 48 2.1. Khái quát về huyện Tuy Đức ........................................................................ 48 2.2. Tình hình thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ở huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông ...................................... 55 2.3. Đánh giá chung quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất giai đoạn 2014 – 6/2017 ..................................................... 70 Chương 3 ............................................................................................................. 78 HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TUY ĐỨC, TỈNH ĐĂK NÔNG ................. 78 3.1. Quan điểm thực hiện Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ở huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông ............................................ 78 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn huyện Tuy Đức .................................................................... 80 3.3. Một số kiến nghị ............................................................................................ 91 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 97 2
6. DANH MỤC VIẾT TẮT Danh mục viết tắt Diễn giải UBND Ủy ban nhân dân DTTS Dân tộc thiểu số GPMB Giải phóng mặt bằng TĐC Tái định cư QL Quốc lộ NĐ Nghị định QĐ Quyết định CP Chính phủ 3
7. DANH MỤC CÁC BẢNG THỐNG KÊ SỐ LIỆU Trang Bảng 2.1. Tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện Tuy Đức 60 Quyết định phê duyệt phương án bồi thường phân bố Bảng 2.2. 68 theo các xã trên địa bàn huyện Một số dự án, công trình Bồi thường lớn trên địa bàn Bảng 2.3. 70 huyện Tuy Đức từ năm 2014 đến nay Một số dự án, công trình áp dụng chính sách hỗ trợ Bảng 2.4. 71 trên địa bàn huyện Tuy Đức từ năm 2014 đến nay Tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất Bảng 2.5 74 đai trên địa bàn huyện Tuy Đức từ năm 2014 đến nay DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Trang Quy trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái Sơ đồ 2.1 61 định cư trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông 4
8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Lịch sử nhân loại đã chứng minh nền tảng cho sự sống và mọi hoạt động sản xuất của con người đều bắt nguồn từ đất đai. Khai thác và sử dụng đất đai được hình thành song song với quá trình tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Chính đất đai sản góp phần sinh ra của cải vật chất cho xã hội, là yếu tố cấu thành lãnh thổ của mỗi đất nước, nên đối với mỗi quốc gia, đất đai gắn liền với lịch sử dân tộc và tình cảm của con người sống trên đó và có thể khẳng định: Đất đai là một tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thay thế, cung cấp nguồn nước, nguồn nguyên vật liệu và khoáng sản cho xã hội. Ngoài ra, đất đai còn là địa bàn phân bố dân cư, xây dựng các công trình văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng. Trong điều kiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp mà nhu cầu đầu tư ngày càng tăng thì vấn đề lợi ích kinh tế của các tổ chức, cá nhân khi Nhà nước giao đất cũng như thu hồi đất ngày càng được quan tâm. Vì vậy, thu hồi đất, bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất chuyển mục đích sử dụng đất phục vụ cho mục đích an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, mục đích phát triển kinh tế đã và đang là một vấn đề mang tính thời sự cấp bách. Trong những năm qua, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (TĐC) khi Nhà nước thu hồi đất đã đi vào cuộc sống, tạo mặt bằng cho các dự án xây dựng ở Việt Nam, tạo nguồn lực sản xuất, chuyển đổi cơ cấu, phát triển đô thị và đổi mới diện mạo nông thôn. Song trước những đổi mới của chính sách đất đai và sự vận động của thị trường bất động sản mà trong đó có 5
9. thị trường quyền sử dụng đất, chính sách đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất hiện hành đã bộc lộ một số hạn chế ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng. Thực tiễn đã khẳng định công tác giải phóng mặt bằng là điều kiện tiên quyết để thực hiện thành công dự án. Thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện các công trình quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia công cộng, phát triển kinh tế là một khâu quan trọng, then chốt của quá trình phát triển. Bồi thường giải phóng mặt bằng là điều kiện ban đầu và tiên quyết để triển khai thực hiện các dự án. Có thể nói: “Giải phóng mặt bằng nhanh là một nửa của dự án”. Bồi thường giải phóng mặt bằng cũng là một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp tác động tới đời sống kinh tế, xã hội và cộng đồng dân cư, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của Nhà nước, của chủ đầu tư, đặc biệt với hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi trên phạm vi cả nước, đến từng địa phương, cơ sở. Huyện Tuy Đức là huyện biên giới, cách trung tâm tỉnh lỵ Đắk Nông khoảng 50 km, có Quốc lộ 14 C, tỉnh lộ 686, 681 chạy qua, cửa khẩu Bu Prăng tiếp giáp với biên giới Campuchia. Trên địa bàn tỉnh Đắk Nông nói chung và trên địa bàn huyện Tuy Đức nói riêng trong những năm vừa qua đã có nhiều “điểm nóng” do thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi chưa tốt, nhiều người dân cùng khiếu nại, tố cáo, gây mất ổn định xã hội, việc giải quyết, khắc phục kéo dài, mất nhiều thời gian. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi chọn chủ đề: “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông” làm đề tài luận văn Thạc sĩ Quản lý công. 6
10. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Những vấn đề liên quan đến thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong những năm gần đây đã có một số đề tài khoa học nghiên cứu và luận văn cao học đề cập đến. Luận văn Thạc sĩ “Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn Thành phố Hà Nội” của học viên Trịnh Hòa Bình năm 2005, dưới sự hướng dẫn của GS.TS Bùi Thế Vĩnh. Trong luận văn này, tác giả chủ yếu đi sâu nghiên cứu một số công trình giải phóng mặt bằng trên địa bàn Thành phố Hà Nội, từ đó rút ra những tồn tại và đưa ra các giải pháp kiến nghị để hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Luận văn Thạc sĩ “Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất” của học viên Nguyễn Duy Thạch năm 2007, dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Quang Tuyến. Trong luận văn này, tác giả đi sâu nghiên cứu quá trình xây dựng cơ chế, chính sách pháp luật về bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất trên dịa bàn Thành phố Hà Nội, chưa gắn với thực tiễn công tác thu hồi, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Luận văn Thạc sĩ “Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh” của học viên Nguyễn Văn Hùng năm 2008, dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Đình Bồng. Luận văn đi sâu nghiên cứu đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn huyện Tiên Du - tỉnh Bắc Ninh. Đề xuất các giải pháp góp phần thực hiện tốt chính sách bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tiên Du - tỉnh Bắc Ninh. Luận văn Thạc sĩ “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đăk Nông” của học viên Hoàng Văn Thuần” năm 2014, dưới dự hướng dẫn của TS. Lương Thanh Cường. 7