Luận văn Thu nhập ngoài lãi tác động đến thu nhập lãi cận biên tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Thu nhập ngoài lãi tác động đến thu nhập lãi cận biên tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH TRẦN NAM TRÂN THU NHẬP NGOÀI LÃI TÁC ĐỘNG ĐẾN THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH TRẦN NAM TRÂN THU NHẬP NGOÀI LÃI TÁC ĐỘNG ĐẾN THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Chuyên ngành :Tài chính -Ngân hàng (Công cụ và thị trường tài chính) Mã số : 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THÙY LINH Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Thu nhập ngoài lãi tác động đến thu nhập lãi cận biên tại các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Tất cả những tham khảo và kế thừa đều đƣợc trích dẫn và tham chiếu đầy đủ. Học viên Trần Nam Trân
4. MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ TÓM TẮT – ABSTRACT CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI .................................................................................. 1 1.1. Lý do thực hiện đề tài ........................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu: ........................................................ 2 1.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 2 1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 3 1.5. Ý nghĩa đóng góp của đề tài: ................................................................................ 3 1.6. Kết cấu của luận văn: ............................................................................................ 4 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 .......................................................................................................... 4 CHƢƠNG 2: LÝ LUẬN TỔNG QUAN VỀ CÁC YẾU TÔ ẢNH HƢỞNG ĐẾN THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN TẠI CÁC NHTM ........................................................................ 6 2.1. Thu nhập lãi cận biên trong hoạt động ngân hàng: ............................................... 6 2.2. Hiệu quả hoạt động của NHTM ............................................................................ 6 2.2.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động của NHTM ....................................................... 6 2.2.2. Một số chỉ tiêu để đo lường hiệu quả hoạt động của NHTM ............................ 7 2.3. Cách đo lƣờng ....................................................................................................... 8 2.4. Mô hình lý thuyết về tác động của các yếu tố đến thu nhập lãi cận biên trong hoạt động ngân hàng ............................................................................................................... 8 2.5. Mô hình thực nghiệm .......................................................................................... 10 2.6. Mô hình kinh tế lƣợng ........................................................................................ 16
5. 2.7. Các biến độc lập đƣợc đƣa vào mô hình ............................................................. 18 2.7.1. Tăng trƣởng kinh tế: ........................................................................................ 18 2.7.2. Lạm phát: ........................................................................................................ 18 2.7.3. Lãi suất thực của nền kinh tế: ......................................................................... 18 2.7.4. Tỷ giá hối đoái: ............................................................................................... 19 2.7.5. Rủi ro tín dụng: ............................................................................................... 19 2.7.6. Rủi ro thanh khoản: ......................................................................................... 19 2.7.7. Chi phí cơ hội của khoản dự trữ tại ngân hàng trung ƣơng: ........................... 19 2.7.8. Tỷ lệ vốn trên tổng tài sản. .............................................................................. 20 2.7.9. Quy mô ngân hàng: ......................................................................................... 20 2.7.10. Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi trên tổng doanh thu. ................................................. 20 2.7.11. Hiệu quả quản lý. ............................................................................................ 21 2.7.12. Chi phí hoạt động. ........................................................................................... 21 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ........................................................................................................ 21 CHƢƠNG 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................................................................ 22 3.1. Mô hình nghiên cứu: .......................................................................................................... 22 3.1.1. Đề xuất mô hình nghiên cứu: .............................................................................. 22 3.1.2. Nguồn dữ liệu nghiên cứu: ................................................................................. 24 3.1.3. Phƣơng pháp nghiên cứu và quy trình nghiên cứu: ............................................ 24 3.1.4. Cách tính các biến trong mô hình nghiên cứu và kỳ vọng dấu trong mô hình nghiên cứu ............................................................................................................................ 25 3.2. Thực trạng thu nhập lãi cận biên của các Ngân hàng Việt Nam trong giai đoạn 2006 - 2017 .................................................................................................................................. 26 3.2.1. Thực trạng về thu nhập lãi cận biên và thu nhập ngoài lãi tại các NHTM Việt Nam . 26 3.2.1.1. Thực trạng về thu nhập lãi cận biên tại các NHTM Việt Nam ....................... 26
6. 3.2.1.2. Thực trạng về thu nhập ngoài lãi tại các NHTM Việt Nam ............................ 30 3.2.2. Thực trạng kinh nền kinh tế vĩ mô Việt Nam cũng nhƣ các yếu tố tác động đến thu nhập lãi cận biên của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2006 – 2017 ..................... 33 3.2.2.1. Thực trạng các yếu tố kinh tế vĩ mô ................................................................ 33 3.2.2.2. Các yếu tố đặc điểm nội tại của ngân hàng .................................................... 40 3.2.3. Đánh giá về thực trạng, tình hình biến động của thu nhập lãi biên tại các NHTM Việt Nam ............................................................................................................................ 46 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ........................................................................................................ 47 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................ 48 4.1. Thống kê mô tả ............................................................................................... 48 4.2. Ma trận hệ số tự tƣơng quan: .......................................................................... 50 4.3. Kết quả hồi quy theo phƣơng pháp bình phƣơng bé nhất (OLS) .................... 51 4.4. Kết quả hồi quy theo mô hình tác động cố định (FEM) ................................. 52 4.5. Kết quả hồi quy theo mô hình yếu tố ngẫu nhiên (REM) ............................... 53 4.6. Kết quả mô hình hồi quy theo mô hình khắc phục FGLS ............................... 54 4.7. Phân tích kết quả hồi quy ................................................................................ 56 TÓM TẮT CHƢƠNG 4 ........................................................................................................ 62 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM TĂNG THU NHẬP LÃI CẬN BIÊN TẠI CÁC NHTM VIỆT NAM .......................................................................................... 63 5.1. Kết luận đề tài: .................................................................................................... 63 5.2. Kiến nghị và hàm ý chính sách ........................................................................... 64 5.2.1. Kiến nghị đối với các NHTM .......................................................................... 64 5.2.2. Kiến nghị đối với Chính phủ và NHNN .......................................................... 66 TÓM TẮT CHƢƠNG 5 ........................................................................................................ 67 KẾT LUẬN ......................................................................................................................... 68
7. TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
8. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CPI Chỉ số giá tiêu dùng (Consumer Price Index) FEM Mô hình tác động cố định (Fixed Effects Model) Mô hình ƣớc lƣợng GLS khả thi (Feasible Generalized Least FGLS Squares) GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc NHTM Ngân hàng thƣơng mại NIM Thu nhập lãi cận biên (Net interest margin) OLS Phƣơng pháp bình phƣơng nhỏ nhất (Ordinary Least Square) REM Mô hình tác động ngẫu nhiên (Random Effects Model) ROA Lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (Return on Asset) ROE Lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (Return on Equity) Công ty quản lý tài sản của các Tổ chức tín dụng Việt Nam VAMC (Vietnam Asset Management Company) WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới (The World Trade Organization)
9. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng hợp của các nghiên cứu trƣớc đây .................................................................. 14 Bảng 3.1. Bảng kỳ vọng các nhân tố tác động đến NIM .......................................................... 25 Bảng 3.2. Tình hình tổng doanh thu lãi và chi phí lãi của các NHTM Việt Nam 2006-2017 .. 26 Bảng 3.3: Tốc độ tăng trƣởng GDP tại Việt Nam từ năm 2006 – 2017 ................................... 34 Bảng 3.4: Tỷ lệ lạm phát tại Việt Nam từ năm 2006 – 2017 .. ...35 Bảng 3.5: Lãi suất thực của nền kinh tế tại Việt Nam từ năm 2006 – 2017 ............................. 37 Bảng 3.6: Tỷ giá hối đoái tại Việt Nam từ năm 2006 – 2017 ................................................... 38 Bảng 4.1. Bảng thống kê mô tả các biến .................................................................................. 48 Bảng 4.2. Bảng ma trận hệ số tự tƣơng quan ............................................................................ 50 Bảng 4.3. Kết quả hồi quy theo phƣơng pháp bình phƣơng bé nhất (OLS) ............................. 51 Bảng 4.4. Kết quả hồi quy theo mô hình tác động cố định (FEM) ........................................... 52 Bảng 4.5. Kết quả hồi quy theo mô hình yếu tố ngẫu nhiên (REM) ........................................ 53 Bảng 4.6. Kết quả mô hình hồi quy theo mô hình khắc phục FGLS ........................................ 55 Bảng 4.7. Bảng kỳ vọng và kết quả tác động của các nhân tố đến NIM .................................. 55
10. DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Biểu đồ 4.1: Thu nhập lãi và chi phí lãi của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ................... 27 Biểu đồ 4.2: Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 .................. 29 Biểu đồ 4.3: Tổng doanh thu ngoài lãi của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ..................... 30 Biểu đồ 4.4: NIM và tỷ lệ thu nhập ngoài lãi của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 .......... 31 Biểu đồ 4.5: NIM và tốc độ tăng trƣởng GDP của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ......... 34 Biểu đồ 4.6: NIM và tỷ lệ lạm phát của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ......................... 36 Biểu đồ 4.7: NIM và lãi suất thực của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ............................ 37 Biểu đồ 4.8: Tỷ giá hối đoái và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ....................... 39 Biểu đồ 4.9: Rủi ro tín dụng và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ....................... 40 Biểu đồ 4.10: Rủi ro thanh khoản và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 .............. 41 Biểu đồ 4.11: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ........... 42 Biểu đồ 4.12: Tỷ lệ vốn chủ sở hữu và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ........... 43 Biểu đồ 4.13: Quy mô và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ................................ 44 Biểu đồ 4.14: Hiệu quả quản lý và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 .................. 45 Biểu đồ 4.15: Chi phí hoạt động và NIM của các NHTM Việt Nam từ 2006-2017 ................ 46