Luận văn Tác động của sở hữu nước ngoài đến rủi ro thanh khoản tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Tác động của sở hữu nước ngoài đến rủi ro thanh khoản tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MÍNH TRƢƠNG THỊ MỸ LINH TÁC ĐỘNG CỦA SỞ HỮU NƢỚC NGOÀI ĐẾN RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH TRƢƠNG THỊ MỸ LINH TÁC ĐỘNG CỦA SỞ HỮU NƢỚC NGOÀI ĐẾN RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số : 8 34 02 01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHAN THỊ LINH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
3. LỜI CÁM ƠN Đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phan Thị Linh đã trực tiếp hướng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi thực hiện tốt luận văn này. Tôi vô cùng biết ơn các thầy cô trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt thời gian tôi học tập tại trường. Tôi xin trân trọng cám ơn Khoa sau đại học – Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cám ơn tới gia đình đặc biệt là em gái tôi – Trương Thị Ngọc Bích, bạn bè và đồng nghiệp đã hỗ trợ, ủng hộ và động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. TRƢƠNG THỊ MỸ LINH
4. LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tác giả, kết quả nghiên cứu là hoàn toàn trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây, ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan của tôi. Ngƣời cam đoan Tác giả Trương Thị Mỹ Linh
5. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ...................................................................................... 1 1.1. Lý do lựa chọn đề tài .................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ................................................................. 3 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 3 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................... 4 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 4 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 5 1.4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5 1.5. Đóng góp của luận văn ............................................................................... 7 1.5.1. Đóng góp về mặt học thuật, lý luận ........................................................... 7 1.5.2. Đóng góp về mặt thực tiễn ......................................................................... 8 1.6. Kết cấu luận văn ......................................................................................... 9 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA SỞ HỮU NƢỚC NGOÀI ĐẾN RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NHTM ............................. 10 2.1. Thanh khoản tại các NHTM ..................................................................... 10 2.1.1. Khái niệm về thanh khoản tại các NHTM ............................................... 10 2.1.2. Rủi ro thanh khoản tại các NHTM ........................................................... 11 2.1.2.1. Khái niệm rủi ro thanh khoản ................................................................... 11 2.1.2.2. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro thanh khoản ................................................ 12 2.1.2.3. Đo lường rủi ro thanh khoản .................................................................... 13 2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản tại các NHTM ............... 14 2.1.3.1. Sở hữu nước ngoài ................................................................................... 14 2.1.3.2. Rủi ro tín dụng.......................................................................................... 15 2.1.3.3. Quy mô tổng tài sản ................................................................................. 15 2.1.3.4. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn CSH (ROE) ................................................... 16 2.1.3.5. Hệ số tự tài trợ (EA) ................................................................................. 16 2.1.3.6. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) ........................................................... 17
6. 2.1.3.7. Tỷ lệ lạm phát (INF) ................................................................................ 17 2.2. Sở hữu nước ngoài ................................................................................... 19 2.2.1. Khái niệm sở hữu nước ngoài .................................................................. 19 2.2.2. Sở hữu nước ngoài tại các NHTM ........................................................... 19 2.3. Tác động của sở hữu nước ngoài đến rủi ro thanh khoản tại các NHTM. ... .................................................................................................................. 19 2.4. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm trước đây liên quan đến đề tài .................................................................................................. .22 Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 26 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 27 3.1. Hồi quy với dữ liệu bảng .......................................................................... 27 3.1.1. Dữ liệu ...................................................................................................... 27 3.1.2. Phương pháp ước lượng dữ liệu bảng ...................................................... 28 3.2. Mô hình nghiên cứu ................................................................................. 33 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 37 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................. 38 4.1. Thống kê mô tả ......................................................................................... 38 4.2. Ma trận hệ số tương quan ......................................................................... 39 4.3. Kiểm tra đa cộng tuyến ............................................................................ 41 4.4. Kết quả phân tích tác động của sở hữu nước ngoài đến rủi ro thanh khoản tại các NHTM ............................................................................................................ 42 Kết luận chương 4 ..................................................................................................... 37 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ...................................... 48 5.1. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài ........................................................................... 48 5.2. Tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ............................................. 49 5.3. Tăng nguồn vốn chủ sở hữu ..................................................................... 50 5.4. Ổn định lạm phát ...................................................................................... 51 KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................. 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 54 PHỤ LỤC 1 .............................................................................................................. 59 PHỤ LỤC 2 .............................................................................................................. 72
7. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1 Tóm tắt các biến trong mô hình nghiên cứu .............................................. 34 Bảng 4.1 Thống kê mô tả .......................................................................................... 38 Bảng 4.2 Ma trận hệ số tương quan .......................................................................... 40 Bảng 4.3 Kết quả kiểm định đa cộng tuyến .............................................................. 41 Bảng 4.4 Kết quả hồi quy tác động sở hữu nước ngoài đến rủi ro thanh khoản ....... 43 Bảng 4.5 Kết quả kiểm định Hausman, kiểm định Breusch and Pagan .................... 44
8. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CSH Chủ sở hữu GDP Tổng sản phẩm quốc nội IMF Qũy tiền tệ quốc tế NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTMCP NHTM cổ phần NHTW Ngân hàng trung ương TCTD Tổ chức tín dụng VN Việt Nam WB Ngân hàng thế giới WTO Tổ chức thương mại thế giới
9. 1 CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU Chương này sẽ trình bày tóm lược các nội dung chính của luận văn, bao gồm lý do lựa chọn đề tài luận văn, mục tiêu nghiên cứu của đề tài, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và kết cấu của luận văn. Bên cạnh đó, những đóng góp và điểm mới của luận văn so với các nghiên cứu trước đây cũng được trình bày trong chương này. 1.1. Lý do lựa chọn đề tài Tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam những năm qua ngày một sâu rộng hơn. Từ sau khi gia nhập WTO và thực hiện lộ trình mở cửa thị trường tài chính, các ngân hàng nước ngoài gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam như một xu thế tất yếu. Theo báo cáo thường niên của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, số lượng ngân hàng nước ngoài và chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam không ngừng tăng từ 31 ngân hàng năm 2006 lên đến 53 ngân hàng vào năm 2013, tính đến cuối năm 2016 tại Việt Nam có 08 ngân hàng 100% vốn nước ngoài; 51 văn phòng đại diện và 51 chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Các NHTM nước ngoài bắt đầu đặt chân vào thị trường Việt Nam dưới nhiều hình thức để khai thác một thị trường đầy tiềm năng, kéo theo đó, mức độ cạnh tranh trong lĩnh vực này cũng ngày một tăng lên. Đứng trước mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt, các ngân hàng trong nước bên cạnh việc nâng cao chất lượng tín dụng, đa dạng hóa các sản phẩm ngân hàng, đào tạo phát triển nguồn lực, ứng dụng công nghệ hiện đại và phương pháp quản trị tiên tiến thì một mục tiêu quan trọng hàng đầu và được coi là cấp bách hiện nay đó là việc thực hiện mở rộng quy mô, tăng vốn điều lệ, đây cũng là yêu cầu đặt ra trong những năm tới, theo lộ trình đáp ứng các chuẩn mực cao hơn của Basel. Để đạt được mục tiêu này, các NHTM Việt Nam không chỉ nỗ lực tìm kiếm nguổn tài trợ từ các nhà đầu tư trong nước mà còn tìm kiếm nguồn đầu tư từ các cổ đông chiến lược nước ngoài. Thực tế cho thấy, cho đến thời điểm hiện tại nhiều NHTM Việt Nam đã thu hút được một lượng vốn không nhỏ của các nhà đầu tư nước ngoài.
10. 2 Ở các ngân hàng có tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài lớn không những có cơ hội tiếp cận vốn mà còn được tiếp cận với trình độ công nghệ, kinh nghiệm tổ chức, điều hành, trình độ quản lý của một số NHTM lớn và có uy tín trên trường quốc tế. Cụ thể, tại hầu hết các NHTM cổ phần có tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên 5% đều có các chuyên gia nước ngoài đảm trách các vị trí quan trọng trong bộ máy quản trị điều hành. Được làm việc với các chuyên gia quản lý cấp cao trong ngân hàng là cơ hội để chuyển giao công nghệ, kỹ năng, trình độ quản lý tốt đối với đội ngũ cán bộ quản lý Việt Nam. Vì vậy, vai trò của sở hữu ngoại tại các ngân hàng này được đánh giá cao, mang lại nhiều chuyển biến tích cực không chỉ trong mục tiêu nâng cao nguồn lực tài chính mà còn trong mục tiêu nâng cao nguồn nhân lực, trình độ khoa học công nghệ, tăng sức cạnh tranh... Tuy nhiên, ở các ngân hàng tỷ lệ sở hữu nước ngoài còn khiêm tốn thì vai trò của cổ đông nước ngoài đối với hoạt động của ngân hàng chưa được đánh giá rõ ràng và còn tương đối mờ nhạt. Trong thời gian gần đây, vấn đề sở hữu nước ngoài trong các NHTM đã được quan tâm và bàn luận sôi nổi hơn. Trong đó, vấn đề quy định giới hạn sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài ở các NHTM là một trong những nội dung được thảo luận nhiều nhất. Theo quy định hiện hành, Nghị định số 01/2014/NĐ-CP quy định tỷ lệ sở hữu cổ phần của một nhà đầu tư chiến lược nước ngoài không được vượt quá 20% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng Việt Nam. Tổng tỷ lệ sở hữu cổ phần của tất cả các nhà đầu tư nước ngoài tại một tổ chức tín dụng trong nước không được vượt quá 30%. Với quy định hiện tại, đã có nhiều NHTM đã chạm mức trần quy định về tỷ lệ sở hữu của khối ngoại. Các nhà đầu tư nước ngoài và một số chuyên gia đều đồng tình rằng giới hạn này còn thấp nên thị trường đầu tư chưa thật sự hấp dẫn. Từ đó có nhiều ý kiến cho rằng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong các tổ chức tín dụng của Việt Nam sẽ được tăng lên trong thời gian tới như một sự tất yếu trong điều kiện hội nhập kinh tế để thu hút được nhiều nguồn vốn hơn.