Luận văn Tác động của chính sách vay vốn và đào tạo nghề của chính phủ đến giảm nghèo đối với vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh An Giang giai đoạn 2008-2013

Nội dung tài liệu: Luận văn Tác động của chính sách vay vốn và đào tạo nghề của chính phủ đến giảm nghèo đối với vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh An Giang giai đoạn 2008-2013

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÂM QUANG THI TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH VAY VỐN VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ CỦA CHÍNH PHỦ ĐẾN GIẢM NGHÈO ĐỐI VỚI VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH AN GIANG GIAI ĐOẠN 2008 - 2013 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÂM QUANG THI TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH VAY VỐN VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ CỦA CHÍNH PHỦ ĐẾN GIẢM NGHÈO ĐỐI VỚI VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH AN GIANG GIAI ĐOẠN 2008 - 2013 CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH SÁCH CÔNG MÃ SỐ: 60340402 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. PHẠM KHÁNH NAM TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Ngày 10 tháng 05 năm 2017 Tác giả Lâm Quang Thi
4. CÁC TỪ VIẾT TẮT ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á BHYT Bảo hiểm y tế ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long HĐND Hội đồng nhân dân NHCSXH Ngân hàng Chính sách xã hội NSNN Ngân sách Nhà nước PSM So sánh điểm xu hướng WB Ngân hàng Thế giới UBND Ủy ban nhân dân UNDP Chương trình phát triển của Liên Hợp quốc
5. MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Chương 1. GIỚI THIỆU .......................................................................................... 1 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................. 1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ....................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu chung .................................................................................................. 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................. 2 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ......................................................................... 3 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................... 3 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................ 3 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 3 1.5. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI .............................................................................. 3 Chương 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................ 5 2.1. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ....................................................................... 5 2.1.1. Nghèo ................................................................................................................ 5 2.1.2. Đánh giá chính sách .......................................................................................... 9 2.2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NGHÈO ......................................... 10 2.2.1. Vai trò của tín dụng đối với giảm nghèo ......................................................... 10 2.2.2. Các yếu tố về nhân khẩu học........................................................................... 11 2.2.3. Tình trạng việc làm và giáo dục của hộ .......................................................... 12 2.2.4. Năng lực sản xuất của hộ ................................................................................ 12 2.2.5. Các điều kiện bên ngoài .................................................................................. 13 2.2.6. Đặc điểm dân tộc ............................................................................................. 13 2.3. CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .................................. 14
6. 2.4. TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ........................................................................... 18 Chương 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 19 3.1. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ...................................................................... 19 3.1.1. Khung nghiên cứu ........................................................................................... 19 3.1.2. Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 19 3.1.3. Mô hình đánh giá tác động .............................................................................. 20 3.1.4. Phương pháp phỏng vấn sâu ........................................................................... 21 3.2. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ........................................................................ 22 3.2.1. Mô tả và định nghĩa các biến trong mô hình ................................................... 22 3.2.2. Dữ liệu thứ cấp ................................................................................................ 24 3.2.3. Dữ liệu sơ cấp.................................................................................................. 25 3.2.4. Kiểm soát chất lượng nghiên cứu định lượng ................................................. 28 3.2.5. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................ 29 3.3. TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ........................................................................... 29 Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 30 4.1. TỔNG QUAN CHƯƠNG TRÌNH GIẢM NGHÈO NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TẠI TỈNH AN GIANG GIAI ĐOẠN 2008 – 2013 ..................... 30 4.1.1. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội tỉnh An Giang ....................................... 30 4.1.2. Tổng quan về tình trạng nghèo của người dân tộc thiểu số tại tỉnh An Giang giai đoạn 2008 – 2013 ............................................................................................... 32 4.1.3. Thách thức trong công tác giảm nghèo người dân tộc thiểu số ...................... 34 4.1.4. Thực trạng chính sách, chương trình hỗ trợ giảm nghèo đối với người dân tộc thiểu số tại tỉnh An Giang ......................................................................................... 35 4.2. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ XÃ HỘI CỦA HỘ PHỎNG VẤN ...................... 38 4.2.1. Đặc điểm nhân khẩu học hộ phỏng vấn .......................................................... 38 4.2.2. Việc làm và thu nhập....................................................................................... 39 4.2.3. Tình trạng nhà ở và các vật dụng thiết yếu ..................................................... 40 4.2.4. Sự khác biệt về điều kiện kinh tế, xã hội của hộ gia đình ............................... 43 4.3. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ CHÍNH SÁCH ................................................... 45
7. 4.3.1. Khả năng tiếp cận chính sách .......................................................................... 45 4.3.2. Tác động của chính sách vay vốn đối với người nghèo tại tỉnh An Giang ..... 48 4.3.3. Tác động chính sách đào tạo nghề đối với người nghèo tại tỉnh An Giang .... 54 4.4. TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ........................................................................... 58 Chương 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................... 60 5.1. KẾT LUẬN .............................................................................................. 60 5.2. KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH ............................................................. 61 5.2.1. Về điều chỉnh chính sách hỗ trợ giảm nghèo .................................................. 61 5.2.2. Chính sách vay vốn sản xuất ........................................................................... 62 5.2.3. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và việc làm ................................................... 63 5.3. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ ĐỀ XUẤT HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO .............................................................................................................. 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
8. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Biến quan sát trong mô hình nghiên cứu .................................................. 23 Bảng 3.2: Phân bổ số mẫu điều tra ............................................................................ 26 Bảng 4.1:Tình hình diễn biến nghèo ở tỉnh An Giang giai đoạn 2009-2013 ............ 33 Bảng 4.2:Đặc điểm nhân khẩu học hộ phỏng vấn ..................................................... 39 Bảng 4.3:Cơ cấu thu nhập của hộ gia đình ............................................................... 40 Bảng 4.4: Tình trạng nhà ở........................................................................................ 41 Bảng 4.5: Tình trạng sở hữu nhà ở ............................................................................ 41 Bảng 4.6: Tình trạng nước sạch và vệ sinh ............................................................... 42 Bảng 4.7:Tỷ lệ sở hữu các vật dụng, thiết bị thiết yếu của hộ gia đình .................... 42 Bảng 4.8: Kiểm định trung bình (t-test) sự khác biệt về kinh tế, xã hội của hộ gia đình .................................................................................................................. 44 Bảng 4.9: Tương quan giữa trạng thái của hộ dân và tham gia chính sách .............. 45 Bảng 4.10: Tiếp cận vay vốn từ các nguồn chính thức ............................................. 46 Bảng 4.11: Tiếp cận chính đào tạo nghề ................................................................... 47 Bảng 4.12: Tác động của chính sách vay vốn đối với hộ dân ................................... 49 Bảng 4.13: Hệ số odd ratio của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thoát nghèo ... 51 Bảng 4.14: Hàm probit tác động của chính sách vay vốn ......................................... 52 Bảng 4.15: Tác động của chính sách vay vốn đối với khả năng thoát nghèo ........... 53 Bảng 4.16: Tác động của chính sách vay vốn đối với hộ dân ................................... 54 Bảng 4.17: Hệ số odd ratio của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thoát nghèo ... 56 Bảng 4.18: Hàm probit tác động của chính sách vay vốn ......................................... 57 Bảng 4.19: Tác động của chính sách đào tạo nghề đối với khả năng thoát nghèo ... 57
9. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2-1: Vòng luẩn quẩn của nghèo đói ................................................................... 8 Hình 3-1: Khung nghiên cứu do tác giả đề xuất ....................................................... 19 Hình 3-2: Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 20 Hình 4.1: Bản đồ tỉnh An Giang ............................................................................... 30 Hình 4.2: Tỷ lệ hộ nghèo tỉnh An Giang giai đoạn 2006 - 2013 .............................. 32
10. 1 Chương 1. GIỚI THIỆU Chương này trình bày tổng quan về đề tài nghiên cứu. Cơ sở hình thành đề tài, mục tiêu, đối tượng nghiên cứu. Xuất phát từ ý tưởng và mục tiêu, nghiên cứu cụ thể hóa các câu hỏi nghiên cứu mà sẽ được làm rõ trong suốt đề tài. Sau cùng là trình bày bố cục của đề tài nghiên cứu. 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong công tác giảm nghèo. Tỷ lệ nghèo đã giảm từ 58,1% năm 1993 xuống khoảng 9,6% năm 2012 (Bộ Lao động, Thương binh và xã hội, 2012). Điều này đồng nghĩa với việc có khoảng 32 triệu người Việt Nam đã thoát nghèo trong vòng 20 năm trở lại đây. Tuy nhiên phát triển kinh tế cũng kéo theo nhiều thay đổi về mặt xã hội và tác động mạnh đến người nghèo. An Giang là tỉnh ở miền Tây Nam bộ, thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), có 11 đơn vị hành chính cấp huyện, thị xã, thành phố (8 huyện, 2 thị xã, 1 thành phố) và 156 đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn. Trong đó, có 18 xã biên giới, 36 xã dân tộc (Khmer 27 xã, Chăm 09 xã nằm trên địa bàn 08 huyện), 35 xã đặc biệt khó khăn theo Quyết định 30/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tỉnh An Giang có 30 dân tộc; trong đó dân tộc thiểu số là 29 dân tộc, với 112.809 người, chiếm 5,26% dân số cả tỉnh, trong đó chủ yếu là dân tộc Chăm, Khơme, Hoa. Do đặc thù có nhiều xã khó khăn nên tỷ lệ hộ nghèo chung cả tỉnh An Giang vẫn còn ở mức khá cao. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác giảm nghèo, đặc biệt là giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số, thời gian qua, tỉnh An Giang rất quan tâm thực hiện các chính sách, chương trình hỗ trợ đối với người nghèo dân tộc thiểu số. Tỉnh An Giang đã xây dựng Đề án giảm nghèo số 25/ĐA-UBND, tập trung nguồn lực để thực hiện Quyết định 74/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ giải quyết đất ở, đất sản xuất, vay vốn và giải quyết việc làm cho hộ đồng bào