Luận văn Sinh kế của lao động di cư người Việt Nam tại Thị trấn Luangnamtha, tỉnh Luangnamtha, nước CHDCND Lào

Nội dung tài liệu: Luận văn Sinh kế của lao động di cư người Việt Nam tại Thị trấn Luangnamtha, tỉnh Luangnamtha, nước CHDCND Lào

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------- PHANH TOUNKHAMMAI SINH Ủ ĐỘNG I Ƣ NGƢỜI VI T N TẠI TH TRẤN U NGN TH T NH U NGN TH NƢỚ H N À LUẬN VĂN THẠ SĨ NHÂN HỌC HÀ NỘI - 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------- PHANH TOUNKHAMMAI SINH Ủ ĐỘNG I Ƣ NGƢỜI VI T N TẠI TH TRẤN U NGN TH T NH U NGN TH NƢỚ H N À Chuyên ngành: Nhân Học Mã số : 8310302.01 LUẬN VĂN THẠ SĨ NHÂN HỌC Chủ tịch Hội đồng Người hướng dẫn khoa học PGS.TS Nguyễn Văn Sửu TS. Lâm Minh Châu HÀ NỘI – 2020
3. ỜI Đ N Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì một công trình nào khác. Các bảng biểu, số liệu được thu thập và phân tích dựa trên nguồn số liệu của các cơ quan nhà nước của CHDCND Lào, trước hết là Chính quyền thị trấn Luangnamtha, Phòng Lao động và Phúc lợi xã hội huyện Luangnamtha. Các nguồn tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy đủ và trung thực. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Phanh TOUNKHAMMAI
4. ỜI Ả ƠN Để hoàn thành Luận văn này, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn tới Ban Giám hiệu Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội cùng các thầy, cô giáo trong Khoa Nhân học và Phòng Đào tạo đã giúp đỡ và hỗ trợ trong quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Lâm Minh Châu- người đã gợi mở những ý tưởng đầu tiên của luận văn và tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn đúng với mục tiêu đề ra. Qua đây, tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn tới Chính quyền thị trấn cũng như huyện Luangnamtha; các cô chú, anh chị em cũng như cộng đồng người Việt Nam di cư tại quê hương mới trên đất Lào thân yêu đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài này tại địa phương. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Phanh TOUNKHAMMAI
5. Ụ Ụ Trang ỜI Đ N LỜI CẢ ƠN MỤC LỤC ........................................................................................................ 1 DANH MỤC CÁC TỪ VI T TẮT ................................................................ 4 DANH MỤC BẢNG, HÌNH ........................................................................... 5 MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 7 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 7 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................ 9 3. Mục tiêu nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................ 14 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 16 5. Nguồn tài liệu của luận văn ..................................................................... 16 6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 17 7. Đóng góp của luận văn ............................................................................ 20 8. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 21 HƢƠNG 1: TỔNG QU N VỀ Đ BÀN VÀ ỘNG ĐỒNG NGHIÊN ỨU ................................................................................................................ 22 1.1. Khái quát lịch sử di cư của người Việt sang Lào ................................. 22 1.1.1. Thời kỳ phong kiến Nhà Nguyễn .................................................... 23 1.1.2. Thời kỳ Đông Dương thuộc Pháp .................................................. 25 1.1.3. Thời kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ................................ 28 1.1.4. Thời kỳ từ năm 1975 đến nay ......................................................... 30 1.2. Địa bàn nghiên cứu: Thị trấn Luangnamtha, tỉnh Luangnamtha ......... 32 1.2.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ....................................................... 32 1.2.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................... 34 1
6. 1.3. Cộng đồng lao động di cư người Việt Nam tại thị trấn Luangnamtha, tỉnh Luangnamtha ........................................................................................ 39 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 44 HƢƠNG 2: CÁC HOẠT ĐỘNG SINH K ............................................. 45 2.1. Các phương thức sinh kế truyền thống ................................................. 46 2.2. Các phương thức sinh kế mới ............................................................... 52 2.3. Thu nhập và mức sống .......................................................................... 57 2.3.1. Thu nhập ......................................................................................... 57 2.3.2. Mức sống ........................................................................................ 59 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 62 HƢƠNG 3: Á Y U TỐ TÁ ĐỘNG Đ N SINH K ...................... 63 3.1. Các nguồn lực ....................................................................................... 63 3.1.1. Nguồn vốn con người ..................................................................... 63 3.1.2. Nguồn vốn vật chất ......................................................................... 64 3.1.3. Nguồn vốn tự nhiên ........................................................................ 65 3.1.4. Nguồn vốn xã hội............................................................................ 65 3.2. Chính sách của Nhà nước Lào và Chính quyền địa phương tỉnh Luangnamtha về quản lý và hỗ trợ đối với lao động di cư người Việt Nam tại Lào .......................................................................................................... 67 3.2.1. Chính sách của Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đối với lao động di cư người Việt Nam tại Lào .............................................. 67 3.2.2. Chính sách quản lý và hỗ trợ của Chính quyền địa phương đối với lao động người Việt Nam tại thị trấn Luangnamtha ................................ 75 3.3. Chính sách của Nhà nước Việt Nam đối với lao động người Việt Nam di cư tại Lào ................................................................................................. 78 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 81 2
7. HƢƠNG 4: NHỮNG THUẬN LỢI HÓ HĂN VÀ ỘT SỐ GIẢI PHÁP H NGƢỜI ĐỘNG VI T N I Ƣ ............................ 82 4.1. Thuận lợi ............................................................................................... 82 4.2. Khó khăn ............................................................................................... 84 4.3. Một số giải pháp nhằm cải thiện sinh kế cho lao động di cư người Việt Nam tại thị trấn Luangnamtha, tỉnh Luangnamtha ...................................... 90 K T LUẬN .................................................................................................... 97 TÀI LI U THAM KHẢO ............................................................................... i PHỤ LỤC ........................................................................................................ vi BẢN ĐỒ VỀ VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ HÌNH ẢNH VỀ THỊ TRẤN LUANGNAMTHA ....................................................................................... vi MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ NGƯỜI LAO ĐỘNG VIỆT NAM DI CƯ TẠI THỊ TRẤN LUANGNAMTHA ................................................................... ix CÂU HỎI PHÒNG VẤN ........................................................................... xvi 3
8. NH Ụ Á TỪ VI T TẮT Chữ viết tắt Cụm từ đầy đủ CHDCND : Cộng hoà Dân chủ Nhân dân CHXHCN : Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa NDCM : Nhân dân cách mạng Nxb : Nhà xuất bản XHCN : Xã hội chủ nghĩa 4
9. DANH MỤC BẢNG, HÌNH TT Số hiệu Tên Bảng, Hình Số trang Bảng 1.1. Thống kê dân số tại thị trấn Luangnamtha 1 35 năm 2019 Bảng 1.2. Thống kê lao động người nước ngoài tại thị 2 38 trấn Luangnamtha giai đoạn 2015-2019 Bảng 1.3. Thống kê lao động người Việt Nam có thẻ 4 39 lao động trong thị trấn Luangnamtha Bảng 1.4. Thống kê nghề nghiệp của lao động di cư người Việt Nam tại thị trấn Luangnamtha 43 giai đoạn 2015-2019 Bảng 2.1. Thống kê nghề nghiệp hiện tại của lao 5 động di cư người Việt Nam tại thị trấn 45 Luangnamtha năm 2019 Bảng 2.2. So sánh tỷ lệ giữa phương thức sinh kế truyền thống và phương thức sinh kế mới 6 52 của người lao động Việt Nam tại thị trấn Luangnamtha Bảng 2.3. Tỷ lệ phân hóa phương thức sinh kế mới 7 của người lao động Việt Nam tại tỉnh 53 Luangnamtha Bảng 2.4. Thu nhập trung bình/tháng của người lao động Việt Nam tại Luangnamtha theo các 57 nhóm ngành nghề Bảng 2.5. Mức thu nhập của người lao động Việt 8 59 Nam so với chi tiêu 5
10. Bảng 3.1. Khảo sát tiêu chí nguồn vốn xã hội của 9 người lao động di cư Việt Nam tại thị trấn 65 Luangnamtha Hình 1.1. Vị trí địa lý của thị trấn Luangnamtha, tỉnh 11 32 Luangnamtha Hình 2.1. Cơ cấu ngành nghề của người lao động 12 49 Việt Nam trước khi di cư sang Lào 6