Luận văn Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – chi nhánh Ninh Thuận

Nội dung tài liệu: Luận văn Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – chi nhánh Ninh Thuận

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH HUỲNH HẠNH HÂN QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH HUỲNH HẠNH HÂN QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ VĂN HẢI TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
3. TÓM TẮT LUẬN VĂN Ngân hàng thương mại (NHTM) là loại hình tổ chức chuyên kinh doanh tiền tệ với hai hoạt động truyền thống là nhận tiền gửi và cấp tín dụng. Các đối tượng khách hàng của Ngân hàng (NH) rất đa dạng, từ hình thức tổ chức đến ngành nghề kinh doanh, đồng thời số lượng khách hàng có quan hệ với các NH là rất lớn. Vì vậy, hoạt động của NH luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bên cạnh đó, việc kinh doanh của NHTM trong nước hầu như tập trung vào tăng trưởng tín dụng, nhưng chất lượng hoạt động tín dụng chưa cao, việc quản trị rủi ro (QTRR) tín dụng còn nhiều bất cập, rủi ro không hề nhỏ. Hoạt động cho vay là hoạt động phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro mà không thể loại bỏ hoàn toàn. Lợi nhuận và rủi ro luôn đi song hành với nhau, lợi nhuận càng lớn thì rủi ro càng cao và ngược lại. Vì vậy NH chỉ có thể áp dụng các biện pháp để phòng ngừa tốt hoặc chấp nhận rủi ro ở mức cho phép nhằm giảm thiểu thiệt hại tối đa khi rủi ro xảy ra, đó chính là nhiệm vụ của công tác QTRR trong hoạt động cho vay của NH. Trong thời gian qua, vấn đề rủi ro và QTRR trong hoạt động cho vay của các tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam đã trở nên bức thiết khi các con số về nợ xấu được công bố. Cho dù được đề cập hay biện luận bằng cách thức nào, thì QTRR là cách tốt nhất mà tất cả các chủ thể kinh doanh cần thực hiện để không bị mất vốn đầu tư. QTRR trong hoạt động cho vay của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn hiện nay nói chung, của Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)-Chi nhánh Ninh Thuận nói riêng tiếp tục mang tính cấp bách. Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận về cho vay và hoạt động QTRR trong cho vay tại NHTM, từ đó vận dụng vào thực tiễn BIDV Ninh Thuận. Ngoài ra, luận văn còn thu thập số liệu thực tế bằng phương pháp thống kê và khảo sát thực tiễn quá trình tác nghiệp nhằm phân tích về tình hình hoạt động cho vay và thực trạng QTRR cho vay tại BIDV Ninh Thuận, từ đó,chỉ ra những tồn tại,đề xuất giải pháp giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả và chất lượng cho vay. Luận văn kiến nghị một số giải pháp với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam và BIDV đảm bảo an toàn trong hoạt động cho vay của NH.
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi tên: Huỳnh Hạnh Hân Ngày sinh: 18 tháng 6 năm 1974 Quê quán: Ninh Thuận Hiện đang công tác tại: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Ninh Thuận. Là học viên cao học khoá XIX của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Mã số học viên: 020119170045 Tên đề tài: “Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Ninh Thuận”. Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Văn Hải Luận văn này được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP.Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu khoa học của tôi, được hoàn thành sau quá trình học tập và nghiên cứu thực tiễn, dưới sự hướng dẫn của TS. Lê Văn Hải. Kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 4 năm 2019 Học viên Huỳnh Hạnh Hân
5. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới TS. Lê Văn Hải - người Thầy đã tận tụy, nhiệt tình hướng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi, luôn động viên, giúp đỡ cho tôi trong quá trình nghiên cứu. Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Quý thầy cô giáo của Trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh, người phản biện độc lập và các thầy, cô giáo đã tham gia giảng dạy, góp ý, chỉnh sửa để luận văn của tôi được hoàn thiện như ngày hôm nay. Tôi xin cám ơn các đồng chí lãnh đạo, cán bộ công tác tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam-Chi nhánh Ninh Thuận đã hỗ trợ tôi về tài liệu, số liệu để nghiên cứu, Tôi cũng xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn luôn động viên, cổ vũ, hỗ trợ tôi những lúc khó khăn để tôi có thể vượt qua và hoàn thành đề tài này. Xin trân trọng cảm ơn! Huỳnh Hạnh Hân
6. MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... i 1. Đặt vấn đề ............................................................................................................ i 2. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................... iii 2.1 Mục tiêu tổng quát .......................................................................................... iii 2.2 Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ iii 3. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................... iii 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... iii 4.1 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................... iii 4.2 Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... iii 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. iv 6. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... iv 7. Đóng góp của đề tài ............................................................................................ v TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU .................................................. vii 1. Giới thiệu .......................................................................................................... vii 2. Lƣợc khảo kết quả của các công trình nghiên cứu trƣớc đây .................... vii 3. Đánh giá các kết quả nghiên cứu trƣớc đây ................................................. xii CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ........................ 1 1.1 Rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ............................. 1 1.1.1 Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ................................................. 1 1.1.2 Rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ............................. 1 1.1.3 Cơ cấu rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại .................. 2 1.1.3.1 Rủi ro giao dịch .............................................................................................. 2
7. 1.1.3.2 Rủi ro danh mục ............................................................................................. 3 1.1.4 Nguyên nhân của rủi ro trong hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại .... 4 1.1.4.1 Nguyên nhân từ khách hàng .......................................................................................... 4 1.1.4.2 Nguyên nhân từ ngân hàng ............................................................................................ 5 1.1.4.3 Nguyên nhân từ môi trường bên ngoài ....................................................................... 6 1.2 Quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ................ 7 1.2.1Khái niệm quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại . 7 1.2.2Nguyên tắc quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại 8 1.2.2.1 Nguyên tắc cơ bản ............................................................................................ 8 1.2.2.2 Nguyên tắc của Basel về quản trị rủi ro tín dụng ..................................................10 1.2.3 Nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại 13 1.2.3.1 Nhận biết rủi ro .............................................................................................. 13 1.2.3.2 Đo lường rủi ro tín dụng ...............................................................................................19 1.2.3.3 Ứng phó rủi ro ............................................................................................... 23 1.2.3.4 Kiểm soát rủi ro cho vay ...............................................................................................25 1.2.4 Chỉ tiêu đánh giá chất lượng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ........................................................................................................ 26 1.2.4.1 Tiêu chí định lượng ........................................................................................ 26 1.2.4.2 Tiêu chí định tính ........................................................................................... 28 1.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại........................................................................................29 1.2.5.1 Nhóm nhân tố khách quan..........................................................................29 1.2.5.2 Nhóm nhân tố chủ quan.............................................................................30 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................ 31
8. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN NINH THUẬN ................................................................. 32 2.1 Tổng quan về tình hình hoạt động của Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận ...................................................................... 32 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 32 2.1.2 Mô hình tổ chức bộ máy ....................................................................... 33 2.1.3 Tổng quan hoạt động kinh doanh ......................................................... 34 2.2 Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận ........................................... 39 2.2.1 Mô hình quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay .................................. 39 2.2.2 Quy trình quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận .................................. 40 2.2.2.1 Nhận biết rủi ro cho vay tại ngân hàng ....................................................................40 2.2.2.2 Đo lường rủi ro cho vay tại ngân hàng ....................................................................43 2.2.2.3 Ứng phó rủi ro cho vay tại ngân hàng ......................................................................51 2.2.2.4 Kiểm soát rủi ro cho vay tại ngân hàng ...................................................................53 2.2.3 Thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận .................................. 54 2.3 Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận ......................... 62 2.3.1 Những kết quả đạt được ........................................................................ 62 2.3.2 Những hạn chế ...................................................................................... 64 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản trị rủi ro cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận . .................................................................................................... 67
9. 2.3.3.1 Nguyên nhân chủ quan ..................................................................................................67 2.3.3.2 Nguyên nhân khách quan..............................................................................................69 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................ 72 CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN NINH THUẬN .................................... 73 3.1 Định hướng tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận ......................... 73 3.2 Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ninh Thuận ......................... 75 3.2.1 Nâng cao nhận diện rủi ro tín dụng ...................................................... 75 3.2.2 Nâng cao chất lượng nguồn năng lực ................................................... 76 3.2.3 Nâng cao chất lượng kiểm tra, kiểm soát rủi ro tín dụng ..................... 77 3.2.4 Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng .............................................. 78 3.2.5 Thực hiện sử dụng công cụ phái sinh...................................................80 3.2.6 Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay............................................80 3.2.7 Các giải pháp khác ................................................................................ 80 3.3 Kiến nghị ......................................................................................................... 81 3.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam .................................... 82 3.3.2 Kiến nghị với Hội sở chính..................................................................83 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ................................................................................................................85 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. hhhh
10. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Giải thích 1 BCLCTT Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 2 BCTC Báo cáo tài chính 3 CBTD Cán bộ tín dụng 4 CBTĐ Cán bộ thẩm định 5 CĐKT Cân đối kế toán 6 CIC Credit Information Center: Trung tâm thông tin tín dụng 7 DN Doanh nghiệp 8 DNNN Doanh nghiệp nhà nước 9 DPRR Dự phòng rủi ro 10 FDI Foreign Direct Investment: Đầu tư trực tiếp nước ngoài 11 HĐQT Hội đồng quản trị 12 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 13 KQKD Kết quả kinh doanh 14 NH Ngân hàng 15 BIDV Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển 16 NHNN Ngân hàng Nhà nước 17 NHTM Ngân hàng thương mại 18 NHTW Ngân hàng Trung ương 19 QLRR Quản lý rủi ro 20 QHKH Quan hệ khách hàng 21 QTRR Quản trị rủi ro 22 RR Rủi ro 23 RRCV Rủi ro cho vay