Luận văn Quản lý rủi ro danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Quản lý rủi ro danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH TRƯƠNG NGUYỄN ANH VŨ QUẢN LÝ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH TRƯƠNG NGUYỄN ANH VŨ QUẢN LÝ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Hiệp Thương TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
3. i TÓM TẮT LUẬN VĂN Quản lý danh mục cho vay giữ vị trí quan trọng, đòi hỏi ngân hàng phải có khả năng hoạch định, chặt chẽ trong quá trình thực hiện và linh hoạt điều chỉnh cơ cấu danh mục cho vay. Với mục tiêu hoàn thiện hoạt động quản lý danh mục cho vay, tác giả đi nghiên cứu thực trạng quản lý rủi ro danh mục cho vay tại BIDV trong giai đoạn từ 2013 đến 2018, từ đó chỉ ra những hạn chế và đề xuất các gợi ý để hoàn thiện hoạt động quản lý danh mục cho vay. Luận văn đã đạt được các kết quả sau đây: Luận văn đã hệ thống những lý luận căn bản về hoạt động quản lý danh mục cho vay theo phương pháp quản lý chủ động từ hoạch định, tổ chức thực hiện giám sát và điều chỉnh cơ cấu danh mục cho vay. Luận văn đã chỉ ra những kết quả đạt được cũng như hạn chế trong quản lý rủi ro danh mục cho vay tại BIDV. Để hoàn thiện quản lý rủi ro danh mục cho vay, ngân hàng cần nhận thức tầm quan trọng của quản lý danh mục cho vay hiện đại, tổ chức thực hiện phương pháp quản lý danh mục cho vay chủ động và ứng dụng các kỹ thuật hiện đại trong quản lý danh mục cho vay.
4. ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu “Quản lý rủi ro danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam” của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Thị Hiệp Thương. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. TP.Hồ Chí Minh, tháng năm 2019
5. iii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin gởi lời tri ân tới Thầy Hiệu trưởng và Ban Giám hiệu Trường Đại Học Ngân Hàng Tp. Hồ Chí Minh đã tổ chức và tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho tôi được có cơ hội học lớp Cao học Tài chính Ngân hàng tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn đến quý Thầy Cô Phòng quản lý khoa học đào tạo sau đại học và toàn thể quý Thầy Cô trong trường, những người đã truyền đạt kiến thức quý báu cho tôi trong suốt thời gian học tại Trường Đại Học Ngân Hàng Tp. Hồ Chí Minh. Tôi vô cùng biết ơn đến TS. Lê Thị Hiệp Thương, người đã tận tình, luôn sát cánh cùng tôi, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm Luận văn này. Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình tôi, những người thân luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ tôi thường xuyên, luôn cho tôi tinh thần làm việc trong suốt quá trình học tập và hoàn thành nghiên cứu này. TP.Hồ Chí Minh, tháng năm 2019
6. iv MỤC LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. i LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC .................................................................................................................. iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... vii DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ ........................................................................ viii DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ix LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu ..................................................................... 1 3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 3 3.1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................................... 3 3.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ 3 4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 3 4.1. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 4.2. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 3 6. Đóng góp của đề tài nghiên cứu .............................................................................. 4 7. Bố cục của đề tài ..................................................................................................... 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN LÝ RỦI RO DANH MỤC CHO VAY ............................................................................................................................ 5 1.1. Danh mục cho vay ............................................................................................ 5 1.1.1. Khái niệm về danh mục cho vay .............................................................. 5 1.1.2. Rủi ro danh mục cho vay .......................................................................... 6 1.1.3. Quản lý danh mục cho vay ........................................................................... 8 1.1.3.1 Khái niệm ............................................................................................... 8 1.1.3.2 Mục tiêu của quản lý danh mục cho vay ................................................ 8 1.2. Phương pháp quản lý danh mục cho vay ......................................................... 9 1.2.1. Phương pháp quản lý danh mục cho vay thụ động .................................. 9 1.2.2. Phương pháp quản lý danh mục chủ động ............................................ 10
7. v 1.2.2.1. Hoạch định ............................................................................................. 10 1.2.2.2. Tổ chức thực hiện và giám sát danh mục cho vay .................................. 12 1.2.2.3. Điều chỉnh danh mục cho vay ................................................................ 14 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý danh mục cho vay .............................. 16 1.3.1. Các nhân tố bên trong ngân hàng ........................................................... 16 1.3.2. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng ........................................................... 17 1.4. Bài học kinh nghiệm ...................................................................................... 19 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý danh mục cho vay trong nền kinh tế hiện đại ..... 19 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho BIDV ................................................... 21 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ....................................... 24 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ................. 24 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ........... 24 2.1.2. Tổng quan về tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV ..................... 25 2.2. Danh mục cho vay tại BIDV ......................................................................... 29 2.2.1. Cơ cấu danh mục cho vay....................................................................... 29 2.2.2. Mức độ rủi ro của danh mục cho vay ..................................................... 33 2.2.3. Hiệu quả kinh doanh của danh mục cho vay .......................................... 35 2.3. Quản lý danh mục cho vay tại BIDV .............................................................. 36 2.3.1. Chính sách liên quan đến quản lý danh mục cho vay ............................ 36 2.3.3. Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ........................................................ 40 2.3.4. Điều chỉnh danh mục cho vay bằng phương pháp nội bảng .................. 44 2.4. Kết quả đạt được và hạn chế .......................................................................... 45 2.4.1. Kết quả đạt được .................................................................................... 45 2.4.2. Hạn chế ................................................................................................... 45 2.4.3. Nguyên nhân ........................................................................................... 46 CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN QUẢN LÝ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ....................................... 50 3.1. Định hướng chiến lược .................................................................................. 50 3.1.1. Nhận thức ............................................................................................... 50 3.1.2. Định hướng hoàn thiện quản lý danh mục cho vay ............................... 50
8. vi 3.2. Tổ chức hoạt động ......................................................................................... 50 3.2.1. Thành lập ủy ban chiến lược và ủy ban quản lý rủi ro ........................... 50 3.2.2. Bộ phận quản lý rủi ro ............................................................................ 51 3.2.3. Hệ thống thông tin quản trị ..................................................................... 51 3.3. Áp dụng các kỹ thuật quản trị danh mục hiện đại .......................................... 52 3.3.1. Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ......................................................... 52 3.3.2. Xây dựng mô hình đo lường rủi ro danh mục cho vay .......................... 52 3.3.3. Các công cụ điều chỉnh danh mục cho vay ............................................ 54 3.4. Các biện pháp hỗ trợ khác ............................................................................. 55 3.4.1. Kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ .................................................... 56 3.4.2. Vốn tự có ................................................................................................ 56 3.4.3. Đội ngũ nhân sự ..................................................................................... 56 Tài liệu tham khảo ..................................................................................................... 59 PHỤ LỤC
9. vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt Joint Stock Commercial Bank Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát BIDV for Investment and triển Việt Nam Development of Vietnam NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần VAR Value at Risk Giá trị chịu rủi ro WB World Bank Ngân hàng thế giới CIC Credit Information Center Trung tâm thông tin tín dụng
10. viii DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 1.1: Cơ cấu các loại rủi ro trong hoạt động cho vay ............................................... 8 Hình 1.2: Các loại tổn thất trên danh mục cho vay ....................................................... 11 Hình 1.3: Hoán đổi rủi ro tín dụng ................................................................................ 15 Hình 1.4: Chứng khoán hóa cấu trúc truyền thống ....................................................... 16 Biểu đồ 2.1: Tình hình hoạt động huy động vốn của BIDV ......................................... 26 Biểu đồ 2.2: Biểu đồ dư nợ tín dụng tại BIDV ............................................................. 27 Biểu đồ 2.3: Biểu đồ lợi nhuận trước thuế của BIDV ................................................... 28 Biểu đồ 2.4: Tỷ lệ nợ xấu của BIDV và toàn ngành 2013 – 2017 ................................ 34 Biểu đồ 2.5: Chênh lệch lãi suất bình quân cho vay và huy động (NIM %) ................. 35 Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức thực hiện và giám sát danh mục cho vay ............................... 39 Hình 3.2: Xếp hạng khách hàng tổ chức kinh tế ........................................................... 41 Hình 3.3: Mô hình chấm điểm và xếp hạng khách hàng cá nhân ................................. 42