Luận văn Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội

Nội dung tài liệu: Luận văn Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT CHỬ THỊ KIM ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI – 2014
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT CHỬ THỊ KIM ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và Pháp luật Mã số : 60.38.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TS PHẠM HỒNG THÁI HÀ NỘI – 2014
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN Chử Thị Kim Anh
4. MỤC LỤC Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các ảnh, sơ đồ MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG .................................................................... 6 1.1. Quan niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng và vai trò của pháp luật trong quản lý nhà nƣớc về xây dựng ....................... 6 1.1.1. Quan niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng và nội dung quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng .................................................. 6 1.1.2. Vai trò của pháp luật đối với quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng ...... 12 1.2. Sự hình thành và phát triển của pháp luật về trật tự xây dựng ở Việt Nam ............................................................................. 14 1.3. Thẩm quyền của các cơ quan trong quản lý trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn Thành phố Hà Nội ................................ 19 1.3.1. Nguyên tắc chung trong phối hợp hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền trong hoạt động xây dựng ............ 19 1.3.2. Trách nhiệm của ngƣời đứng đầu cơ quan có thẩm quyền quản lý trật tự xây dựng đô thị ................................................................... 21 1.3.4. Chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ trong công tác của Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện ....................................................... 23 1.4. Quy trình xử lý vi phạm trật tự xây dựng .................................... 28 1.4.1. Quy trình lập chuyển hồ sơ xử lý vi phạm của các Đội Thanh tra xây dựng quận, huyện, thị xã thuộc Thanh tra Sở ....................... 28 1.4.2. Quy trình xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị của UBND cấp xã ...... 28 1.4.3. Quy trình xử lý vi phạm trật tự xây dựng của UBND cấp huyện ..... 29
5. 1.5. Các hình thức vi phạm trật tự xây dựng đô thị và biện pháp xử lý ........................................................................................ 30 1.5.1. Các hình thức vi phạm trật tự xây dựng ............................................ 30 1.5.2. Các hình thức xử lý vi phạm trật tự xây dựng ................................... 31 1.6. Nguyên tắc xử lý vi phạm trật tự xây dựng .................................. 36 1.7. Pháp luật về quản lý xây dựng ở một số nƣớc trên thế giới ....... 36 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................. 40 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ XÂY DỰNG ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀNG MAI ..... 41 2.1. Giới thiệu chung về Quận Hoàng Mai ........................................... 41 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................. 41 2.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội .................................................................... 46 2.1.3. Hiện trạng cơ sở hạ tầng của quận Hoàng Mai ................................. 47 2.1.4. Cơ cấu tổ chức của cơ quan quản lý nhà nƣớc về xây dựng ............. 50 2.1.5. Phòng Quản lý đô thị ......................................................................... 51 2.1.6. Đội Thanh tra xây dựng quận Hoàng Mai ......................................... 53 2.2. Thực trạng về trật tự xây dựng trên toàn Thành phố và quận Hoàng Mai .............................................................................. 55 2.2.1. Thực trạng trật tự xây dựng Thành phố Hà Nội ................................ 55 2.2.2. Thực trạng trật tự xây dựng trên địa bàn Quân Hoàng Mai .............. 59 2.2.3. Những kết quả về công tác cấp phép xây dựng và quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn quận Hoàng Mai ............................................ 68 2.2.4. Kết quả thực hiện tranh tra trật tự xây dựng trên địa bàn quận Hoàng Mai ......................................................................................... 70 2.3. Những khó khăn tồn tại và nguyên nhân trong công tác quản lý trật tự xây dựng và cấp phép trên địa bàn quận ............ 72 2.3.1. Công tác quy hoạch .......................................................................... 72 2.3.2. Ý thức của Chủ đầu tƣ xây dựng ....................................................... 73 2.3.3. Tổ chức và hoạt động phòng chuyên môn cấp phép xây dựng ......... 74
6. 2.3.4. Tổ chức và hoạt động của Đội tranh tra xây dựng ............................ 74 2.3.5. Hệ thống văn bản pháp luật ............................................................... 75 2.3.6. Công tác tuyên truyền vận động ........................................................ 76 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................... 77 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC QUẢN LÝ TRẬT TỰ XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀNG MAI ............. 78 3.1. Mục tiêu và định hƣớng phát triển đô thị trên địa bàn Quận Hoàng Mai đến năm 2020 ............................................................... 78 3.1.1. Định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020 ...................... 78 3.1.2. Mục tiêu và định hƣớng quản lý xây dựng và phát triển đô thị quận Hoàng Mai ................................................................................ 80 3.2. Các giải pháp bảo đảm quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng ...... 84 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật ............................................. 84 3.2.2. Tăng cƣờng công tác quản lý quy hoạch xây dựng ........................... 86 3.2.3. Tăng cƣờng công tác quản lý xây dựng của các phòng ban ............. 87 3.2.4. Tăng cƣờng công tác quản lý cấp phép xây dựng ............................. 88 3.2.5. Chủ đầu tƣ ......................................................................................... 90 3.2.6. Tổ chức cán bộ chuyên môn tranh tra xây dựng .............................. 90 3.2.7. Công tác tuyên truyền vận động ........................................................ 91 3.2.8. Công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong quản lý trật tự xây dựng ........................................................................................ 94 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................... 95 KẾT LUẬN .................................................................................................... 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 99
7. DANH MỤC BẢNG VIẾT TẮT CN : Công nghiệp GPXD : Giấy phép xây dựng TTCN : Tiểu thủ công nghiệp TTXD : Trật tự xây dựng UBND : Uỷ ban nhân dân QLNN : Quản lý nhà nƣớc VSMT : Vệ sinh môi trƣờng
8. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số liệu tổng hợp hiện trạng sử dụng đất phân theo hiện trạng xây dựng .............................................................................. 43 Bảng 2.2. Cơ cấu sử dụng đất phân theo mục đích sử dụng quận Hoàng Mai ................................................................................... 44 Bảng 2.3. Cơ cấu sử dụng đất trong đê ......................................................... 45 Bảng 2.4. Cơ sở hạ tầng giao thông .............................................................. 49 Bảng 2.5. Bảng tổng hợp Số giấy phép đã cấp từ năm 2009 đến năm 2013 quận Hoàng Mai .................................................................. 69 Bảng 2.6. Bảng tổng hợp kết quả thanh tra xây dựng từ năm 2008 đến năm 2013 quận Hoàng Mai .......................................................... 70 DANH MỤC CÁC ẢNH, SƠ ĐỒ Ảnh 2.1. Bản đồ quy hoạch sử dụng đất quận Hoàng Mai ......................... 43 Ảnh 2.2. Công trình vi phạm trật tự xây dựng tại ngõ 83 đƣờng Ngọc Hồi .... 61 Ảnh 2.3. Công trình khu văn phòng, nhà ở tại 25 Tân Mai xây dựng không phép ................................................................................... 66 Sơ đồ 2.1. Phân cấp quản lý nhà nƣớc về trật tự xây dựng ........................... 50
9. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nƣớc thì định hƣớng và chiến lƣợc phát triển đô thị có vai trò ngày càng quan trọng, nhƣng để đô thị phát triển một cách có kiểm soát, theo quy hoạch, thì Đảng và Nhà nƣớc ta đã có chủ trƣơng là: “Cần phải phát triển đô thị một cách vững chắc, có trật tự, nhằm xây dựng một đô thị đoàng hoàng hơn to đẹp hơn”. Thực tế đã cho thấy rằng một trong các công cụ quản lý đô thị có hiệu quả đó là công tác quản lý trật tự xây dựng. Nếu các nguyên tắc, quy trình, quản lý trật tự xây dựng có tính khoa học, thực tiễn và lại đƣợc tuân thủ một cách nghiêm minh thì công tác quản lý đô thị sẽ có nhiều thuận lợi, dễ dàng hơn còn ngƣợc lại thì công tác quản lý đô thị sẽ gặp nhiều khó khăn bội phần, thậm chí có thể thất bại. Trong những năm qua, cùng với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, tốc độ phát triển đô thị diễn ra khá nhanh. Đến nay cả nƣớc đã có khoảng 743 đô thị, trong đó có gần 100 thành phố và thị xã. Đô thị hoá nhanh đồng nghĩa với việc các hạng mục công trình nhanh chóng đƣợc xây dựng nhằm đáp ứng kịp thời các nhu cầu về nhà ở, thƣơng mại dịch vụ, sản xuất phát triển của cộng đồng dân cƣ đô thị. Việc xây dựng các công trình này ở các đô thị đòi hỏi phải đƣợc xây dựng theo đúng quy hoạch đã đƣợc phê duyệt và đúng với quy chuẩn, tiêu chuẩn cho phép đối với từng khu vực. Tuy nhiên, trên thực tế việc vi phạm trật tự xây dựng không còn là chuyện xa lạ ở các đô thị trong suốt thời gian qua. Không phải công trình nào cũng đảm bảo đúng trật tự xây dựng. Xét trên cái nhìn tổng thể ở hầu hết các đô thị, từ đô thị đặc biệt nhƣ thủ đô Hà Nội cho tới các đô thị loại 5. Dƣờng nhƣ đây chính là mặt trái của đô thị hoá với tốc độ quá nhanh trong khi quản lý nhà nƣớc về phát triển đô thị lại chƣa đáp ứng kịp. Điều này đòi hỏi công 1
10. tác quản lý xây dựng phải đƣợc quan tâm một cách thực sự đúng mức. Tình hình vi phạm trật tự xây dựng đô thị đã và đang là một vấn đề nóng bỏng trong thực tế các đô thị nƣớc ta hiện nay. Hiện tƣợng xây dựng không phép, trái phép xẩy ra ở khắp mọi nơi trên địa bàn thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh có thể nhận thấy các công trình vi phạm luật lệ trật tự xây dựng và phát triển đô thị ngày càng nhiều và đa dạng hơn. Mức độ không chỉ dừng lại ở mấy căn hộ tập thể cơi nới không xin phép hay nhà trong hang cùng ngõ hẻm đua ban công lấn chiếm không gian nữa, mà nhà riêng sai theo kiểu nhà riêng, biệt thự sai kiểu biệt thự, các vi phạm về đất tập thể, sử dụng đất đai không đúng mục đích diễn ra ngày càng nhiều và phức tạp. Do những điều kiện, những lý do chủ quan, quy hoạch của nƣớc ta nói chung và Thành phố Hà Nội nói riêng, vốn lẽ đã có nhiều bất cập và thiếu sót. Yêu cầu quản lý trật tự xây dựng theo đúng quy hoạch và pháp luật, loại trừ hiện tƣợng phát triển tự phát, tùy tiện không thể kiểm soát nổi là một vấn đề quan trọng hiện nay ở đô thị nƣớc ta. Quận Hoàng Mai là một quận mới thành lập năm 2004. Cho tới nay, sau 10 năm hình thành và phát triển, Hoàng Mai đã đi lên và phát triển về nhiều mặt. Không nằm ngoài xu thế chung của Thành phố nói riêng và cả nƣớc nói chung, quá trình đô thị hoá cũng đang diễn ra khá mạnh mẽ trên địa bàn Quận. Tốc độ đô thị hoá nhanh, các công trình xây dựng, nhà cửa của những ngƣời dân ngày một khang trang, các cơ sở thƣơng mại dịch vụ, sản xuất công nghiệp, các công trình hạ tầng . đang ngày ngày đổi thay. Việc quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn vì thế mà đƣợc đặt ra một cách cấp thiết hơn bao giờ hết. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của công tác quản lý trật tự xây dựng nói chung và trên địa bàn quận Hoàng Mai nói riêng, đồng thời qua tìm hiểu và xem xét về công tác quản lý trật tự xây dựng của Quận Hoàng Mai em quyết định lựa chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn quận Hoàng Mai,Thành phố Hà Nội” làm đề tài tốt nghiệp của mình. 2