Luận văn Quản lý nhà nước bằng pháp luật về môi trường trên địa bàn huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội

Nội dung tài liệu: Luận văn Quản lý nhà nước bằng pháp luật về môi trường trên địa bàn huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 2222222 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐÀO THỊ QUỲNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỐC OAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐÀO THỊ QUỲNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỐC OAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. JUNG GUN - YOUNG HÀ NỘI - 2020
3. MỤC LỤC MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ............................................................... 1 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của Luận văn .......................................................... 6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn ........................................ 6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của Luận văn ................... 7 6. Ý nghĩa thực tiễn ......................................................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................... 8 Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI MÔI TRƢỜNG CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN ..... 9 1.1. Khái niệm chung ...................................................................................... 9 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật ........................................ 9 1.1.1.1. Quản lý là một khái niệm đƣợc xem xét ở hai góc độ ....................... 9 1.1.1.2. Quản lý nhà nƣớc ............................................................................. 10 1.1.1.3. Quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật .................................................... 11 1.1.2. Khái niệm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng ............... 11 1.1.2.1. Khái niệm môi trƣờng ...................................................................... 11 1.1.2.2. Đặc điểm của môi trƣờng ................................................................. 13 1.1.2.3. Phân loại môi trƣờng ........................................................................ 14 1.1.2.4. Sự cần thiết quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng .................................. 15 1.1.2.5. Khái niệm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng ............ 18 1.2. Pháp luật hiện hành về bảo vệ môi trƣờng tại Việt Nam ....................... 18 1.2.1. Chủ trƣơng, chính sách của Đảng ...................................................... 18 1.2.2. Các văn bản, quy định pháp luật hiện hành ........................................ 22 1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng của chính quyền cấp huyện ............................................................................................ 32
4. 1.3.1. Nội dung quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ........................................ 32 1.3.1.1. Xây dựng kế hoạch, chính sách và tổ chức thực hiện chúng trong quản lý và bảo vệ môi trƣờng ....................................................................... 32 1.3.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng .......................... 33 1.3.1.3.Tổ chức thực hiện quy định pháp luật về môi trƣờng ...................... 34 1.3.1.4. Giám sát, thanh tra, kiểm soát, xử lý vi phạm luật đối với hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng .................................................................. 35 1.4. Yêu cầu và điều kiện bảo đảm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng của chính quyền cấp huyện ............................................................... 36 1.4.1. Yêu cầu quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng ................. 36 1.4.1.1. Đảm bào tính hiệu quả ..................................................................... 36 1.4.1.2. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ ................................................... 36 1.4.1.3. Đảm bảo đạt đƣợc các mục tiêu của quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực môi trƣờng .................................................................................................... 37 1.4.1.4. Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật ....................................... 37 1.4.2. Các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật .................. 38 1.4.2.1. Điều kiện bảo đảm về chính trị ........................................................ 38 1.4.2.2. Điều kiện đảm bảo về thể chế, chính sách ...................................... 38 1.4.2.3. Điều kiện đảm bảo về nguồn lực tài chính ...................................... 38 1.4.2.4. Điều kiện đảm bảo về nguồn nhân lực trong lĩnh vực môi trƣờng . 39 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐIA BÀN HUYỆN QUỐC OAI THÀNH PHỐ HÀ NỘI ......................................................................... 40 2.1. Vị trí địa lý, điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ........................................................................................................... 40 2.1.1. Vị trí địa lý huyện Quốc Oai ............................................................... 40 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội huyện Quốc Oai ........................................ 41
5. 2.1.3. Chủ thể thực hiện quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về về bảo vệ môi trƣờng tại huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ............................................. 44 2.1.3.1. Ủy ban nhân dân huyện Quốc Oai ................................................... 44 2.1.3.2. Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Quốc Oai ......................... 46 2.2. Hiện trạng môi trƣờng huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội .................. 49 2.2.1. Hiện trạng diễn biến môi trƣờng nƣớc mặt ......................................... 50 2.2.2. Hiện trạng diễn biến môi trƣờng không khí ........................................ 51 2.2.3. Hiện trạng diễn biến môi trƣờng không khí ........................................ 53 2.3. Thực trạng công tác bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn huyện .................. 54 2.3.1. Về công tác tuyên truyền và củng cố tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác môi trƣờng ............................................................................................... 54 2.3.2. Về quản lý chất thải rắn ...................................................................... 55 2.3.3. Về công tác thanh tra, kiểm tra ........................................................... 56 2.3.4. Thực tiễn vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn huyện Quốc Oai ...................................................................................................... 57 2.3.5. Bảo vệ môi trƣờng khu - cụm công nghiệp, bệnh viện ....................... 60 2.3.6. Huy động các nguồn lực cho phát triển môi trƣờng .......................... 61 2.4. Đánh giá chung kết quả, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ..................... 61 2.4.1. Kết quả đạt đƣợc ................................................................................ 61 2.4.2. Tồn tại, hạn chế ................................................................................... 62 2.4.3. Nguyên nhân ....................................................................................... 63 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI MÔI TRƢỜNG Ở HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................................ 64 3.1. Quan điểm, định hƣớng, mục tiêu quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng ..................................................................................................... 64
6. 3.1.1. Quan điểm, định hƣớng quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật trong lĩnh vực môi trƣờng ..................................................................................................... 64 3.1.1.1. Quan điểm, định hƣớng của Đảng, nhà nƣớc ................................. 64 3.1.1.2. Quan điểm, định hƣớng của thành phố Hà Nội .............................. 66 3.1.1.3. Quan điểm, định hƣớng của huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội .. 67 3.1.2. Mục tiêu của quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng........... 69 3.2. Giải pháp bảo đảm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng - từ thực tiễn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ............................................... 68 3.2.1. Nâng cao chất lƣợng xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng của HĐND huyện, UBND huyện .............................. 69 3.2.2.Tăng cƣờng công tác tuyên truyền về pháp luật bảo v môi trƣờng trên địa bàn huyện Quốc Oai ............................................................................... 71 3.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện về thể chế chính sách ............................. 80 3.2.4. Nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật về môi trƣờng ............................................................................................... 81 3.2.4.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng trong công tác bảo vệ môi trƣờng ........................................................................................................... 81 3.2.4.2. Nâng cao nhận thức của cấp uỷ Đảng, của các cơ quan, ban ngành và cán bộ, công chức về bảo đảm quản lý nhà nƣớc bằng pháp luật đối với môi trƣờng ........................................................................................................... 85 3.2.4.3. Huy động và phân bổ các nguồn lực cho phát triển môi trƣờng ..... 91 3.2.4.4. Tăng cƣờng thanh tra kiểm tra ........................................................ 93 3.3. Một số kiến nghị và đề xuất ................................................................. 104 3.3.1. Với tổng cục môi trƣờng .................................................................. 104 3.3.2. Với thành phố Hà Nội ...................................................................... 105 3.3.3. Đối với Sở tài nguyên và Môi trƣờng thành phố Hà Nội ................ 105 KẾT LUẬN ................................................................................................. 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BQL : Ban quản lý BTNMT : Bộ Tài nguyên - Môi trƣờng BVMT : Bảo vệ môi trƣờng BVTV : Bảo vệ thực vật CTR : Chất thải rắn ĐTXD : Đầu tƣ xây dựng HĐND : Hội đồng nhân dân MT : Môi trƣờng QCVN : Quy chuẩn Việt Nam QLNN : Quản lý nhà nƣớc THCS : Trung học cơ sở UBND : Ủy ban nhân dân VSMT : Vệ sinh môi trƣờng
8. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Ngày nay, bảo vệ môi trƣờng đã trở thành vấn đề trọng yếu, mang tính toàn cầu. Ở nƣớc ta, vấn đề này đã trở thành sự nghiệp không chỉ của toàn Đảng, toàn dân mà còn là nội dung cơ bản không thể tách rời trong đƣờng lối chủ trƣơng, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Dƣới sự lãnh đạo của Đảng, sự nghiệp CNH, HĐH đất nƣớc đang giành đƣợc những thành tựu hết sức to lớn. Nền kinh tế phát triển nhanh, ổn định. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch nhanh theo hƣớng hiện đại. Đời sống nhân dân ngày càng đƣợc cải thiện. Tuy nhiên đi kèm với sự phát triển kinh tế là nguy cơ về ô nhiễm môi trƣờng ngày càng nghiêm trọng. Ô nhiễm môi trƣờng là một trong những tác nhân gây ảnh hƣởng tới tăng trƣởng kinh tế và sức khỏe nhân dân. Bảo vệ môi trƣờng để hƣớng tới phát triển bền vững là mục tiêu quan trọng hàng đầu mà Đảng đề ra. Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam luôn tuân thủ những quy định quốc tế về vấn đề môi trƣờng và nhận thức rất rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trƣờng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nƣớc. Đến nay, Nhà nƣớc đã hai lần ban hành Luật Bảo vệ môi trƣờng vào năm 2005 và 2014 cùng với một số Nghị định về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trƣờng nhƣ Nghị định 179/2013/NĐ-CP, Nghị định 18/2015/NĐ-CP. Nhờ đó, trong thời kỳ đổi mới, công tác bảo vệ môi trƣờng đã đạt đƣợc những kết quả quan trọng, nhƣ Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đánh giá: Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trƣờng và ứng phó với biến đổi khí hậu tiếp tục đƣợc hoàn thiện. Công tác kiểm tra, thanh tra việc thực thi và xử lý vi phạm đƣợc chú trọng. Việc quản lý, sử dụng đất đai, nguồn nƣớc, khoáng sản chặt chẽ và hiệu quả hơn. Công tác điều tra
9. 2 cơ bản, đánh giá tiềm năng, trữ lƣợng, định giá tài nguyên có bƣớc tiến bộ; khai thác, sử dụng phù hợp hơn theo cơ chế thị trƣờng và đƣợc giám sát chặt chẽ hơn. Quan tâm khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn năng lƣợng tái tạo và vật liệu thay thế, thân thiện với môi trƣờng. Các biện pháp bảo vệ môi trƣờng, phòng ngừa và xử lý cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng đƣợc tích cực thực hiện. Về hạn chế, yếu kém, Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: “Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên, bảo vệ môi trƣờng, ứng phó với biến đổi khí hậu nhiều mặt còn hạn chế; pháp luật, chính sách thiếu đồng bộ; thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm chƣa nghiêm. Tình trạng ô nhiễm môi trƣờng chậm đƣợc cải thiện; ô nhiễm môi trƣờng ở nhiều nơi còn nghiêm trọng, nhất là tại một số làng nghề, lƣu vực sông; xử lý vi phạm môi trƣờng chƣa nghiêm. Ý thức bảo vệ môi trƣờng của một bộ phận ngƣời dân và doanh nghiệp chƣa cao. Nhiều hệ sinh thái tự nhiên, nhất là hệ sinh thái rừng, đất ngập nƣớc, thảm thực vật biển giảm cả về diện tích và chất lƣợng. Công tác bảo vệ rừng còn bất cập, tình trạng chặt phá và cháy rừng còn xảy ra. Nhiều loài sinh vật, nguồn gen quý đứng trƣớc nguy cơ tuyệt chủng cao. Việc khắc phục hậu quả về ô nhiễm môi trƣờng do chiến tranh để lại còn nhiều khó khăn... Sử dụng năng lƣợng tái tạo còn ít. Quốc Oai là một huyện nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền núi và đồng bằng, Huyện Quốc Oai nằm ở phía Tây thành phố Hà Nội, cách trung tâm thành phố khoảng 20km, tổng diện tích là 147, 01 km2. Phía Đông giáp huyện Đan Phƣợng, huyện Hoài Đức; phía Tây giáp tỉnh Hòa Bình; phía Nam giáp huyện Chƣơng Mỹ và phía Bắc giáp huyện Quốc Oai và huyện Phúc Thọ. Quốc Oai hiện có 21 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 1 Thị trấn Quốc Oai và 20 xã. Trong những năm qua, với vị trí địa lý, giao thông thuận lợi và nỗ lực của Đảng bộ, nhân dân huyện nhà. Đến nay, Quốc Oai đã trở thành huyện có nền kinh tế phát triển nhanh trong những năm qua. Trên địa bàn
10. 3 huyện, hiện có 3 khu, cụm công nghiệp làng nghề đang hoạt động và 03 cụm đã đƣợc quy hoạch. Trong những năm qua sự phát triển nhanh của ngành công nghiệp và dịch vụ đã có đóng góp quan trọng vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống nhân dân, tăng nguồn thu ngân sách của địa phƣơng và của tỉnh thời gian vừa qua. Cơ cấu kinh tế của huyện chuyển dịch mạnh mẽ theo hƣớng phát triển công nghiệp và dịch vụ. Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội trong thời gian qua, công tác bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn huyện Quốc Oai đã đƣợc quan tâm thực hiện, công tác thu gom, xử lý rác thải đã thực hiện quyết liệt, cơ bản giải quyết đƣợc vấn đề bức xúc về rác thải trên địa bàn, đã xây dựng công trình xử lý nƣớc thải cho một số khu dân cƣ tập trung, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng; nhận thức về công tác bảo vệ môi trƣờng ở cộng đồng dân cƣ và doanh nghiệp có những chuyển biến tích cực Tuy nhiên, hoạt động bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn huyện Quốc Oai vẫn còn tồn tại nhƣ: Vẫn còn tình trạng rác thải tập kết không đúng nơi quy định, chất thải làng nghề vẫn chƣa đƣợc xử lý đảm bảo, nƣớc thải chăn nuôi vẫn chƣa đƣợc xử lý triệt để. Vì vậy, nâng cao hoạt động quản lý bằng pháp luật về Môi trƣờng trên địa bàn huyện Quốc Oai là yêu cầu cần thiết trƣớc yêu cầu của tình hình thực tế, học viên quyết định chọn đề tài “Quản lý nhà nước bằng pháp luật về môi trường trên địa bàn huyện Quốc Oai, Thành Phố Hà Nội" làm luận văn tốt nghiệp cao học, chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Nghiên cứu về quản lý nhà nƣớc nói chung và công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng nói riêng đã có một số công trình đề cập ở các phƣơng diện khác nhau nhƣ: - Tác giả GS.TS.NGND. Đặng Kim Chi và ThS. Nguyễn Hoàng Ánh “Một số nghiên cứu về lĩnh vực bảo vệ môi trường nông thôn những năm qua