Luận văn Pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề Luật sư ở Việt Nam hiện nay

Nội dung tài liệu: Luận văn Pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề Luật sư ở Việt Nam hiện nay

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LÊ THỊ HẢI NHƢ PHÁP LUẬT VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HÀNH NGHỀ LUẬT SƢ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật Mã số : 60 38 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS VŨ TRỌNG HÁCH Hà Nội – 2015
2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN Lê Thị Hải Nhƣ
3. MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HÀNH NGHỀ LUẬT SƢ .......................... 7 1.1. Những khái niệm có liên quan đến luận văn ......................................... 7 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Luật sư và nghề luật sư .............................. 7 1.1.2. Khái niệm, đặc điểm pháp luật vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ........................................................................................... 11 1.2. Nội dung của pháp luật vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ở Việt Nam ...................................................................................... 18 1.2.1. Hành vi vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư tại Việt Nam..... 18 1.2.2. Hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư tại Việt Nam ............................................................................................... 20 1.2.3. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư tại Việt Nam .......................................................................................... 23 1.2.4. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư tại Việt Nam ............................................................................................... 27 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HÀNH NGHỀ LUẬT SƢ Ở VIỆT NAM .......... 37 2.1. Quá trình hình thành và phát triển pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ........................................................... 37 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ở Việt Nam hiện nay ............................................ 40 2.2.1. Tổ chức quản lý, theo dõi và kiểm tra, giám sát vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ............................................................... 40 2.2.2. Các hành vi vi phạm và hình thức xử lý hành chính trong hành nghề luật sư ........................................................................................... 43
4. 2.3. Đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ...................................................................... 58 2.3.1. Ưu điểm ................................................................................................. 58 2.3.2. Hạn chế .................................................................................................. 63 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 71 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG HÀNH NGHỀ LUẬT SƢ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ............................................... 82 3.1. Phƣơng hƣớ ng hoàn thiện pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ở Việt Nam hiện nay ............................................ 82 3.1.1. Xây dưṇ g pháp luâṭ về vi ph ạm hành chính trong hành nghề luật sư toàn diêṇ , thống nhất, đồng bô,̣ phù hợp với thời kỳ hội nhập ........ 82 3.1.2. Xây dưṇ g pháp luâṭ v ề vi phạm hành chính phù hơp̣ vớ i c ải cách hành chính, cải cách tư pháp ................................................................. 85 3.1.3. Đảm bảo dân chủ , minh bac̣ h , cạnh tranh trong hoạt động nghề nghiêp̣ của luật sư ................................................................................. 85 3.2. Giải pháp hoàn thi ện pháp luật v ề vi phạm hành chính trong hành nghề luật sƣ ................................................................................ 88 3.2.1. Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về vi phạm hành chính ............ 88 3.2.2. Thể chế hóa các nguyên tắc trong hoaṭ đôṇ g nghề nghiêp̣ của lu ật sư ........................................................................................................... 95 3.2.3. Nâng cao hiệu quả hoạt động thực hiện pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ............................................................... 96 KẾ T LUÂṆ .................................................................................................. 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 103
5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT LĐLS : Liên đoàn luật sư Việt Nam LLS : Luật luật sư LXLVPHC : Luật xử lý vi phạm hành chính UBND : Ủy ban nhân dân VPLS : Văn phòng luật sư 1
6. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Luật sư là một chức danh tư pháp độc lập, chỉ những người có đủ điều kiện hành nghề chuyên nghiệp theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện việc tư vấn pháp luật, đại diện theo ủy quyền, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho cá nhân, tổ chức và nhà nước trước tòa án và thực hiện các dịch vụ pháp lý khác. Sứ mệnh xã hội của luật sư là góp phần bảo vệ công lý, công bằng xã hội và pháp chế xã hội chủ nghĩa. Ở nước ta, từ khi Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính ra đời cùng các văn bản pháp luật liên quan khác luôn chứa các quy định về lĩnh vực luật sư, từ những quy định nhỏ lẻ cho đến việc hình thành một mục riêng biệt cho thấy cách nhìn nhận vị trí và vai trò của hành nghề luật sư ngày càng được Đảng và Nhà nước quan tâm. Có thể nói, luật sư với tư cách là người có kiến thức sâu, rộng về pháp luật có chức năng bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, tham gia tích cực trong việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, cần phải khẳng định mình hơn nữa trong công cuộc xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh ở Việt Nam. Bên cạnh những đóng góp tích cực, trong hành nghề luật sư còn có mặt hạn chế và nhiều lỗ hổng cần được khắc phục. Thực tế thời gian qua cho thấy, không ít những luật sư vi phạm các quy định pháp luật và quy tắc đạo đức nghề nghiệp, làm phát sinh nhiều vụ việc khiến dư luận ngày càng mất lòng tin vào nền tư pháp nước nhà. Những hành vi sai phạm này không những làm thay đổi cái nhìn về giới luật sư từ phía người dân, mà còn làm phát sinh các tiêu cực trong chính các cơ quan nhà nước, làm ảnh hưởng đến công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền, bảo vệ quyền con người và hội nhập quốc tế của nước ta hiện nay. 1
7. Với vị trí và vai trò của luật sư trong ngành Tư pháp và đời sống xã hội như đã nói ở trên, nghiên cứu pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư là công việc cần thiết để tìm được hướng khắc phục sai sót và hoàn thiện chất lượng ngành tư pháp nói riêng và hệ thống pháp luật về xử lý vi phạm hành chính nói chung. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Nhận thức được vai trò quan trọng của luật sư trong xã hội và triển vọng của nghề luật sư nên đã có nhiều tổ chức và cá nhân nghiên cứu về vấn đề này. Có thể kể ra một số đề tài đã được nghiên cứu như: - Viện khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (2005), Đề tài cấp bộ “Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc hoàn thiện pháp luật về tổ chức luật sư và hành nghề luật sư trong điều kiện mới ở Việt Nam”, do Nguyễn Văn Thảo làm Chủ nhiệm đề tài; Đề tài nghiên cứu một số vấn đề lý luận về luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành. Đồng thời nghiên cứu thực trạng về luật sư và tổ chức hành nghề luật sư qua đó đánh giá các mặt đạt và chưa đạt để hoàn thiện hệ thống các quy định pháp luật về luật sư trong giai đoạn hòa nhập, đổi mới để tham gia đấu trường quốc tế của Việt Nam. - Nguyễn Thắng Lợi, Phó Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp (2013), bài viết “Nhiều điểm mới về xử phạt vi phạm hành chính góp phần tăng cường trật tự, kỷ cương quản lý nhà nước trong các hoạt động tư pháp”, đăng trên website Bộ Tư Pháp, ngày 26/09/2013 – Hà Nội; Bài viết đi vào phân tích sơ bộ Nghị định số 110/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong 05 lĩnh vực, gồm: bổ trợ tư, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã. Đồng thời làm rõ các điểm mới của Nghị định này so với các Nghị định bị thay thế, cụ thể là Nghị định số 60/2009/NĐ-CP; Nghị định số 2
8. 87/2001/NĐ-CP; Nghị định số 10/2009/NĐ-CP. Bài viết được nhìn theo góc nhìn tổng quát, chủ yếu chỉ ra những điểm mới của Nghị định 110 chứ không đi sâu phân tích từng lĩnh vực mà Nghị định này quy định, trong đó có hành nghề luật sư. - LS. Nguyễn Thành Vĩnh (2013), bài viết “Vai trò của luật sư trong tố tụng hành chính”, đăng trên website Sinhvienluatkhoa ngày 19/12/2013; - TS.Nguyễn Văn Tuân (2013), Sách pháp luật “Một số vấn đề về luật sư và nghề luật sư”, Nhà xuất bản Tư pháp – Hà Nội; Tuy nhiên các đề tài, chuyên đề và bài viết nêu trên mới chỉ cụ thể hóa một khía cạnh hay một cách khái quát về hành nghề luật sư ở Việt Nam. Chưa có đề tài nào đi sâu vào pháp luật về các hành vi và biện pháp xử lý vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ở Việt Nam. Đề tài “Pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ở Việt Nam hiện nay” là một vấn đề mới cần nghiên cứu để bổ sung vào hệ thống tài liệu về Pháp luật hành chính để có những góc nhìn đa dạng và hoàn thiện toàn bộ hệ thống quy định pháp luật của nước ta. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn - Mục đích: Nghiên cứu những vấn đề lý luận về vi phạm hành chính, phân tích, đánh giá thực trạng về các hành vi, hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực hành nghề luật sư, cụ thể là những luật sư hành nghề với tư cách cá nhân ở nước ta hiện nay. Từ đó đưa ra những giải pháp hoàn thiện cả về cơ sở pháp lý và thực tiễn áp dụng pháp luật. - Nhiệm vụ: Từ mục đích chung nêu trên, trong nội dung luận văn cần phải làm rõ một số vấn đề như sau: Nghiên cứu nội hàm của khái niệm vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư, xem xét quá trình phát triển của chế định này trong hệ thống 3
9. pháp luật Việt Nam, tham khảo một số quy định của pháp luật quốc tế về xử lý vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư. Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư và thực trạng thực thi các quy định này ở Việt Nam hiện nay. Đưa ra một số giải pháp hoàn thiện về pháp luật, đảm bảo nâng cao hiệu quả thực thi các chế định về xử lý vi phạm hành chính trong hành nghề Luật sư. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu các quy định của pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề Luật sư ở Việt Nam hiện nay. Cụ thể là các quy định pháp luật hiện hành về hành vi vi phạm hành chính, hình thức và thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với các cá nhân hành nghề luật sư tại Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi về không gian: Quy định pháp luật về vi phạm hành chính của người hành nghề Luật sư với tư cách cá nhân trong phạm vi cả nước. Phạm vi về thời gian: Thông qua lịch sử hình thành các quy định pháp luật đầu tiên về xử lý vi phạm hành chính ở Việt Nam từ năm 1995 cho đến các lần sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản pháp luật để rút ra những điểm kế thừa và điểm mới từ các văn bản pháp luật đang có hiệu lực hiện hành trong hành nghề Luật sư. Phạm vi về đối tượng: Luận văn tập trung nghiên cứu các quy định về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư đối với đối tượng là cá nhân luật sư. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 4
10. Phương pháp luận của Luận văn được xây dựng trên cơ sở chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể mà luận văn sử dụng bao gồm: phương pháp tổng hợp, thông kê, tập hợp các thông tin, số liệu và vụ việc; phương pháp điển hình hoá, mô hình hóa các quan hệ xã hội; phương pháp hệ thống hóa các quy phạm pháp luật; phương pháp so sánh pháp luật; và phương pháp đánh giá thực trạng pháp luật. Cụ thể, phương pháp tổng hợp, thông kê, tập hợp các thông tin, số liệu và vụ việc được sử dụng nhằm thu thập cơ sở lý thuyết, thành tựu lý thuyết đã đạt được, chủ trương và chính sách và số liệu thống kê liên quan đến nội dung của luận văn. Phương pháp điển hình hoá, mô hình hóa các quan hệ xã hội nhằm xác định các đối tượng điều chỉnh của pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ở Việt Nam, đồng thời là đối tượng hướng đến của luận văn. Phương pháp hệ thống hóa các quy phạm pháp luật; phương pháp so sánh pháp luật; và phương pháp đánh giá thực trạng pháp luật nhằm tổng hợp, sắp xếp, phân loại chính xác các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến đề tài, đi sâu nghiên cứu việc thực hiện pháp luật trên thực tiễn đời sống để đưa ra đánh giá và hướng hoàn thiện. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận pháp luật vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ở Việt Nam; đưa ra các phân tích, đánh giá đối với thực trạng thực hiện pháp luật về vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư; từ đó tìm ra nguyên nhân và đề xuất hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật vi phạm hành chính trong hành nghề luật sư ở Việt Nam hiện nay. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho những người đang học tập và nghiên cứu về chuyên ngành luật 5