Luận văn Phân tích thực trạng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ gia đình tại Huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang

Nội dung tài liệu: Luận văn Phân tích thực trạng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ gia đình tại Huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TẤN TÀI PHÂN TÍCH THƯC̣ TRAṆ G TIẾP CẬN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦ A HÔ ̣ GIA ĐÌNH TẠI HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TẤN TÀI PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TIẾP CẬN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦA HỘ GIA ĐÌNH TẠI HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. PHAN NỮ THANH THỦY TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Phân tích thực trạng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ gia đình tại huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang” là kết quả của quá trình tự nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn được thu thập và xử lý một cách trung thực, nội dung trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này là thành quả lao động của tôi dưới sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn là TS. Phan Nữ Thanh Thủy. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tôi xin cam đoan luận văn này hoàn toàn không sao chép lại bất kì một công trình nào đã có từ trước. Học viên thực hiện NGUYỄN TẤN TÀI
4. MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC BIỂU ĐỒ DANH MỤC HÌNH ẢNH TÓM TẮT LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................... 1 MỤC LỤC ................................................................................................................................. 2 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 3 PHỤ LỤC .................................................................................................................................. 3 DANH MỤC BẢNG ................................................................................................................. 5 DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ .......................................................................................... 6 TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................. Error! Bookmark not defined. DẪN NHẬP ............................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ...................................................................... 2 1.1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 4 1.2.1. Mục tiêu chung ....................................................................................... 4 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ....................................................................................... 4 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................... 4 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4 1.4.1. Đối tượng ............................................................................................... 4 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 4 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................... 5 1.5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài .................................................................... 5 1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài .................................................................... 5 1.6. Bố cục của nghiên cứu ............................................................................... 5 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN ......................................................................................... 6 2.1. Các khái niệm có liên quan......................................................................... 6 2.1.1. Tài chính vi mô & Tài chính nông thôn .................................................. 6 2.1.2. Tổng quan về tín dụng ............................................................................ 7 2.1.3. Tín dụng nông nghiệp, nông thôn ở một số nước và ở Việt Nam .......... 10 2.1.4. Các đối tượng chính trong tín dụng nông thôn ...................................... 12 2.2. Lược khảo các nghiên cứu trước .............................................................. 15 2.3. Cơ sở lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức ở nông thôn ....................................................................... 17 2.3.1. Nhu cầu tín dụng .................................................................................. 17 2.3.2. Thông tin hộ gia đình ........................................................................... 17
5. 2.3.3. Thu nhập của hộ gia đình – TNBQ ....................................................... 18 2.3.4. Thông tin cư trú .................................................................................... 18 2.3.5. Quan hệ địa phương ............................................................................. 18 2.3.6. Thông tin sở hữu .................................................................................. 18 2.3.7. Hỗ trợ tín dụng ..................................................................................... 18 2.3.8. Thủ tục vay vốn .................................................................................... 18 2.4. Nhận định chung về tín dụng của người dân ............................................. 18 CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁ P NGHIÊN CỨ U VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨ U ........ 20 3.1. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 20 3.1.1. Mô hình nghiên cứu ............................................................................. 20 3.1.2. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................... 20 3.1.3. Phương pháp chọn mẫu và cỡ mẫu ....................................................... 21 3.1.4. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu ..................................................... 22 3.1.5. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 22 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 24 4.1. Tổng quan về Kiên Lương ........................................................................ 24 4.1.1. Vị trí địa lý và tự nhiên của Kiên Lương .............................................. 24 4.1.2. Kinh tế xã hội Kiên Lương ................................................................... 25 4.1.3. Hệ thống tín dụng chính thức tại Kiên Lương ....................................... 33 4.2. Kết quả nghiên cứu .................................................................................. 37 4.2.1. Thông tin hộ gia đình (TTHo) .............................................................. 38 4.2.2. Thu nhập của hộ gia đình ..................................................................... 40 4.2.3. Hỗ trợ tín dụng – HtroTD ..................................................................... 40 4.2.4. Thủ tục vay vốn – ttVay ....................................................................... 42 4.3. Nhận định chung về tín dụng của người dân – NDTD .............................. 44 4.3.1. Nơi có thể vay ...................................................................................... 44 4.3.2. Hình thức vay ....................................................................................... 45 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 47 5.1. Kết luận .................................................................................................... 47 5.2. Kiến nghị.................................................................................................. 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
6. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ADB ......................................................................... Ngân hàng Phát triển Châu Á. CTCP ............................................................................................. Công ty cồ phần. GDP .................................................................................. Tổng thu nhập quốc dân. HTXNN ............................................................................. Hợp tác xã nông nghiệp. NNNT ................................................................................ Nông nghiệp nông thôn. NGO .................................................................................... Tổ chức phi chính phủ. NHCSXH ................................................................. Ngân hàng Chính sách xã hội. NHTM ................................................................................ Ngân hàng thương mại. SCCC ................................................ Siam City Cement Public Company Limited. UNESCO .........United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc.
7. DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1: Diện tích, dân số và mật độ dân số ................................................................ 26 Bảng 4.2: Thống kê lao động địa phương ...................................................................... 28 Bảng 4.3: Tình trạng thất nghiệp tại Kiên Lương .......................................................... 30 Bảng 4.4: Giá trị sản xuất nông nghiệp .......................................................................... 31 Bảng 4.5: Giá trị sản xuất lâm nghiệp ............................................................................ 32 Bảng 4.6: Giá trị sản xuất công nghiệp .......................................................................... 33 Bảng 4.7: Giá trị sản xuất thuỷ sản ................................................................................ 33 Bảng 4.8: Tỷ lệ các hộ vay vốn tại các cơ sở tín dụng .................................................. 36 Bảng 4.9:Nhu cầu nguồn vốn ......................................................................................... 37 Bảng 4.10. Mục đích vay vốn của người dân ................................................................. 38 Bảng 4.11: Thống kê thu nhập hộ gia đình phân theo nhóm ......................................... 40 Bảng 4.12. Thống kê thông tin hỗ trợ tín dụng .............................................................. 40 Bảng 4.13. Mức độ quan tâm và hỗ trợ người dân ........................................................ 41 Bảng 4.14: Mức độ chăm sóc người dân ........................................................................ 41 Bảng 4.15: Mức độ đơn giản của thủ tục vay vốn ......................................................... 42 Bảng 4.16. Nhận định thời gian làm hồ sơ ..................................................................... 42 Bảng 4.17: Khả năng đãm bảo điều kiện tín dụng của người dân ................................. 43 Bảng 4.18: Thống kê khả năng đáp ứng nhu cầu tín dụng ............................................ 43 Bảng 4.19. Kết quả nhận định nơi có thể vay ................................................................ 44 Bảng 4.20: Thống kê các hình thức đãm bảo vốn vay ................................................... 45 Bảng 4.21: Mục đích vay vốn của hộ gia đình ............................................................... 46
8. DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ Hình 3.1. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 20 Hình 4.1: Bản đồ vị trí Kiên Lương - Kiên Giang ......................................................... 24 Hình 4.2: Hòn Phụ Tử ở xã Bình An, huyện Kiên Lương ............................................. 25 Hình 4.3: Cơ cấu sử dụng đất tại Kiên Lương ............................................................... 26 Biểu đồ 4.4: Sự phân bổ dân cư giữa thành thị và nông thôn ........................................ 27 Biểu đồ 4.5: Biến động dân số phân theo nơi chốn ....................................................... 27 Biểu đố 4.6: Tỷ lệ phân bố dân số phân theo giới tình từ 2012 đến 2015 ..................... 28 Biểu đồ 4.8: Thống kê giới tính chủ hộ .......................................................................... 39 Biểu đồ 4.9: Thống kê nghề nghiệp chủ hộ.................................................................... 39 Biểu đồ 4.10: Thống kê trình độ chủ hộ ......................................................................... 40 Hình 4.11: Nguyên nhân chưa được vay vốn của hộ gia đình ....................................... 45
9. 1 DẪN NHẬP Nhà nước luôn quan tâm nhằm tháo gỡ khó khăn về vốn cho phát triển nông nghiệp, nông thôn, điển hình là Nghị quyết số 26/NQ-TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Trên cơ sở đó, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách cụ thể để hướng tín dụng vào khu vực nông nghiệp nông thôn. Mặc dù đã có nhiều chính sách để ưu đãi tập trung dòng vốn tín dụng vào nông nghiệp nông thôn như giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc và tái cấp vốn để hướng dòng vốn tín dụng vào nông nghiệp, áp sàn dư nợ tín dụng nông nghiệp. Tuy nhiên, tỷ trọng vốn tín dụng nông nghiệp vẫn rất thấp. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, tỷ trọng vốn tín dụng nông nghiệp chiếm trong tổng tín dụng của toàn ngành sau 3 năm thực hiện Nghị định số 41/2010/NĐ-CP chỉ khoảng 18-19%, nếu cộng cả dư nợ của Ngân hàng Chính sách thì chiếm khoảng 20-22%. Tính đến cuối tháng 6/2016, tổng dư nợ tín dụng nông nghiệp nông thôn ước đạt 886 nghìn tỷ đồng, cũng chỉ chiếm tỷ trọng khoảng 18% tổng dư nợ nền kinh tế (1). Theo số liệu điều tra tiếp cận nguồn lực hộ nông thôn Việt Nam (VARHS) năm 2014, chỉ có hơn 38% số hộ nông dân (nông, lâm nghiệp, thủy sản) có vay vốn tín dụng, trong số đó có gần 37% đã vay được vốn tín dụng từ các ngân hàng (VBRAD và VBSP) còn lại tới hơn 63% vẫn phải vay từ các nguồn phi chính thức (như họ hàng, bạn bè và thậm chí là tín dụng đen ) Để những chính sách dành cho NNNT được triển khai hiệu quả, tăng trưởng tín dụng phục vụ thì việc nghiên cứu, tìm hiểu, phân tích các nhân tố tác động đến tiếp cận tín dụng chính thức là cần thiết. 1 409660.html
10. 2 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do chọn đề tài Thống kê gần đây cho thấy dân cư tập trung tại khu vực nông thôn Việt Nam chiếm trên 70% dân số nhưng tổng dư nợ cho vay của các tổ chức tín dụng chưa đạt đến 25%, cho thấy thị trường tín dụng nơi đây còn chưa được chú trọng đúng mức. Lý do chủ yếu là do khu vực này có mức sinh lời thấp, chi phí cao, nhiều yếu tố rủi ro khách quan như thiên tai, dịch bệnh Hoạt động ngân hàng ở khu vực nông nghiệp nông thôn (NNNT) chủ yếu là các dịch vụ truyền thống như cho vay và tiền gửi, các dịch vụ thanh toán ngân hàng hiện đại còn hạn chế, quy trình cung cấp tín dụng còn phức tạp, đặc biệt là các thủ tục liên quan đến tài sản thế chấp là đất đai, Tuy vậy, tín dụng NNNT vẫn là thị trường nhiều tiềm năng, nhu cầu sinh hoạt và kinh doanh của người dân nơi đây ngày càng tăng, có thêm nhiều trang trại, doanh nghiệp vừa và nhỏ được mở ra. Nhu cầu về vốn và vốn tín dụng để cải tạo vườn tạp, mua sắm máy móc thiết bị phục vụ nông nghiệp, cây con giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi,... là những đối tượng tín dụng mà các Ngân hàng thương mại (NHTM) cần thiết phải quan tâm. Hơn nữa, vốn tín dụng dành cho khu vực NNNT là chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhằm góp phần phát triển NNNT, giúp bà con nông dân có thể làm giàu từ nghề nông, dần nâng cao chất lượng cuộc sống. Thời gian qua, nhiều NHTM đã có những chính sách ưu đãi lãi suất cho vay và một số điều kiện vay vốn, cũng như đơn giản hóa quy trình cấp tín dụng cho các đối tượng ở khu vực NNNT. Tín dụng nông thôn được phục vụ cho nhu cầu chuyển đổi nông nghiệp nông thôn, điển hình là hỗ trợ lãi suất cho người dân vay vốn để đầu tư, phát triển giao thông nông thôn. Ngoài ra, tín dụng nông thôn còn được sử dụng để thay đổi công nghệ và kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp, để phục vụ cho các hoạt động phi nông trại, các dịch vụ tiết kiệm, bảo hiểm chống lại rủi ro và các dịch vụ chuyển tiền gửi an toàn và tin cậy. Đối tượng sử dụng tín dụng nông thôn rất đa dạng, bao gồm: hộ gia đình nông dân, các trang trại, những người kinh doanh nông sản, các doanh nghiệp ở nông thôn và những người lao động không có đất canh tác.