Luận văn Những điểm mới về chính sách đối ngoại của Việt Nam trong các văn kiện đại hội đảng cộng sản lần thứ xii (2016)

Nội dung tài liệu: Luận văn Những điểm mới về chính sách đối ngoại của Việt Nam trong các văn kiện đại hội đảng cộng sản lần thứ xii (2016)

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- ĐÀO TUẤN ANH NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM TRONG CÁC VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG CỘNG SẢN LẦN THỨ XII (2016) LUẬN VĂN THẠC SĨ VIỆT NAM HỌC Hà Nội - 2019
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- ĐÀO TUẤN ANH NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM TRONG CÁC VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG CỘNG SẢN LẦN THỨ XII (2016) Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Việt Nam học Mã số: 60220113 Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Phạm Quang Minh Hà Nội - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan uận văn thạc sĩ N v s t N tr v C s t II (2016)” công tr nh nghiên cứu hoa học độc ập của riêng tôi C c ết quả nghiên cứu trong uận văn à trung th c và chưa đư c công ố trong ất công tr nh nghiên cứu nào. Tất cả nh ng tham hảo và ế th a đều đư c tr ch ẫn và tham chiếu đầy đủ Tôi xin ch n thành cảm n Hà N , ày 10 t 1 2018 T C GIẢ LU N V N Đào Tuấn An
4. LỜI CẢM ƠN Trong qu tr nh th c hiện đề tài N v s t N tr v C s t II 2016 ”, tôi đã nhận đư c rất nhiều s gi p đ , tạo điều iện của tập thể c c thầy, cô gi o hoa Việt Nam học và Tiếng Việt, oàn Thanh niên – Hội Sinh viên Nhà trường, ph ng ào tạo Sau đại học trường ại học Khoa học Xã hội và Nh n văn, ại học Quốc Gia Hà Nội Tôi xin ày t ng cảm n ch n thành về s gi p đ đ Tôi xin ày t ng cảm n s u s c tới GS TS Phạm Quang Minh – người thầy gi o tr c tiếp hướng ẫn và chỉ ảo cho tôi hoàn thành uận văn này Tôi c ng xin ch n thành cảm n gia đ nh, ạn , người th n của tôi đã động viên, h ch ệ, tạo điều iện gi p đ tôi trong suốt qu tr nh th c hiện và hoàn thành uận văn này. Tôi xin ch n thành cảm n Hà N , ày 10 t 1 2018 T C GIẢ LU N V N Đào Tuấn An
5. M C L C MỞ ẦU ..................................................................................................................... 4 1 Lý o chọn đề tài .................................................................................................. 4 2 Tổng quan t nh h nh nghiên cứu .......................................................................... 6 3 Mục tiêu, nhiệm vụ, đối tư ng và phạm vi nghiên cứu ....................................... 8 3.1. Mụ t êu.......................................................................................................... 8 3.2. N vụ ê u...................................................................................... 8 3.3. tượ ê u ..................................................................................... 8 3.4. P v ê u........................................................................................ 8 4 Phư ng ph p nghiên cứu ...................................................................................... 9 5 ng g p của uận văn ......................................................................................... 9 6 Kết cấu uận văn ................................................................................................... 9 Chư ng 1: CƠ SỞ IỀU CHỈNH CHÍNH S CH ỐI NGOẠI VIỆT NAM TRONG C C V N KIỆN TẠI ẠI HỘI ẢNG CỘNG SẢN LẦN THỨ XII (2016) ........................................................................................................................ 11 1 1 Bối cảnh quốc tế, hu v c .............................................................................. 11 1 2 T nh h nh trong nước thời đẩy mạnh công nghiệp h a, hiện đại h a và hội nhập quốc tế .......................................................................................................... 16 1 3 Kh i qu t ch nh s ch đối ngoại của Việt Nam t 1986 – nay ......................... 19 1.3.1. Bư uy từ tư duy t ờ ế , tập ợp ự ượ yếu dự trê ý t s ườ ập, tự , p ươ ó , d ó qu qu tế ................................................................................................... 19 1.3.2. Bư uy từ ập tế qu tế s ập qu tế, từ t t ự và t ế trì ợp t qu tế t ế ê t bư ơ à t à v ê ó tr tr ồ qu tế ..................................................... 21 Chư ng 2: BƯỚC PH T TRIỂN VỀ CHÍNH S CH ỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM TRONG C C V N KIỆN ẠI HỘI ẢNG CỘNG SẢN LẦN THỨ XII (2016) ........................................................................................................................ 24 2 1 S ph t triển nhận thức về thời đại và ối cảnh quốc tế ................................ 24 1
6. 2 2 X c định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, nguyên t c, phư ng ch m và phư ng hướng hoạt động đối ngoại của ảng trong nghị quyết ại hội XII .................................. 40 2.2.1. V mụ t êu i ngo i ............................................................................... 41 2.2.2. V nhi m vụ c ô t i ngo i ......................................................... 44 2.2.3. C uyê tắc ho t i ngo i ........................................................ 46 2.2.4. V p ươ â ỉ o ho t i ngo i ......................................... 47 2.2.5. V p ươ ư ng ho t i ngo i .................................................... 51 Chư ng 3: NH GI VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH S CH ỐI NGOẠI TRONG THỜI GIAN QUA VÀ TRIỂN VỌNG ..................................................................... 63 3 1 Một số nhận xét về ết quả, thành t u đạt đư c .............................................. 63 3 2 Triển vọng và th ch thức trong nh ng năm tới ............................................... 73 KẾT LU N ............................................................................................................... 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 85 2
7. CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ CHỮ VIẾT TẮT Ban Chấp hành Trung ư ng BCHTƯ ảng Cộng sản Việt Nam CSVN Chủ nghĩa xã hội CNXH Chủ nghĩa tư ản CNTB Quan hệ quốc tế QHQT Nhà xuất bản NXB Xã hội chủ nghĩa XHCN 3
8. MỞ ĐẦU 1. Lý do c ọn đề tài ối ngoại à một ộ phận h p thành đường ối chung của ảng Ch nh s ch đối ngoại à s tiếp nối của ch nh s ch đối nội và phục vụ cho ch nh s ch đối nội Mục tiêu hoạt động đối ngoại nhằm ảo đảm chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn ãnh thổ và an ninh quốc gia; tranh thủ c c điều iện quốc tế để x y ng, ph t triển đất nước và ph t huy ảnh hưởng trên trường quốc tế Kinh nghiệm ịch sử c ch mạng nước ta đã cho thấy, s ph t triển mọi mặt của đất nước uôn phải a trên c sở ph t triển inh tế, quốc ph ng và an ninh; nhưng đối ngoại và chỉ c đối ngoại mới uôn đ ng vai tr quan trọng trong việc củng cố môi trường quốc tế c i cho ph t triển inh tế, tăng cường và củng cố quốc ph ng, đảm ảo an ninh quốc gia, n ng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế ại hội đại iểu toàn quốc ần thứ VI của ảng (1986) hởi xướng công cuộc đổi mới, đồng thời c ng đặt cột mốc mở đầu qu tr nh h nh thành ch nh s ch đối ngoại đổi mới Trên c sở ph n t ch t nh h nh thế giới và trong nước, ảng ta nhấn mạnh s cần thiết phải đổi mới tư uy đối ngoại, th c hiện s ch ư c thêm ạn ớt thù, ph thế ị ao v y, cấm vận và mở rộng quan hệ quốc tế, t ng ước ph t triển đường ối đối ngoại độc ập, t chủ, rộng mở trong thời đổi mới y à điều iện để ảng ta th c hiện tư tưởng Hồ Ch Minh, t ng ước ph t triển đường ối đối ngoại độc ập, t chủ, rộng mở trong thời đổi mới ại hội VII, VIII, IX, X, XI, XII của ảng và c c Hội nghị Trung ư ng tiếp tục ổ sung và ph t triển đường ối đối ngoại đổi mới ảng ta đưa ra chủ trư ng chủ động hội nhập inh tế quốc tế”, đồng thời àm s ng t thêm quan điểm về độc ập, t chủ trong ch nh s ch đối ngoại trên tinh thần: Việt Nam à ạn, đối t c tin cậy của c c nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia t ch c c 4
9. vào tiến tr nh h p t c quốc tế và hu v c, đưa c c quan hệ quốc tế đã đư c thiết ập đi vào chiều s u ổn định, ền v ng Tổng ết thành t u 30 năm đổi mới, ại hội đại iểu toàn quốc ần thứ XII của ảng (2016) đã hẳng định: Tăng cường h p t c và đối ngoại chiến ư c với nhiều đối t c; n ng cấp quan hệ song phư ng với một số quốc gia thành đối t c chiến ư c và đối t c h p t c toàn iện; đưa quan hệ h p t c với c c đối t c đi vào chiều s u, th c chất và hiệu quả h n ã chủ động tham gia t ch c c, c tr ch nhiệm trong c c tổ chức, iễn đàn hu v c và quốc tế, nhất à Hiệp hội c c quốc gia ông Nam (ASEAN), Liên h p quốc Kiên tr cùng ASEAN th c đẩy th c hiện đầy đủ Tuyên ố về ứng xử của c c ên trên Biển ông (DOC) và tiến tới x y ng Bộ quy t c ứng xử trên Biển ông (COC) T ch c c triển hai c c hiệp định, th a thuận thư ng mại và c đàm ph n, tham gia c c hiệp định thư ng mại t o thế hệ mới để mở rộng, đa ạng h a thị trường, th c đẩy ph t triển và n ng cao t nh t chủ của nền inh tế Vị thế của nước ta trên trường quốc tế tiếp tục đư c n ng ên. Trên c sở nh ng thành t u to ớn c ý nghĩa ịch sử, ế th a đường ối đối ngoại của 30 năm đổi mới, đường ối đối ngoại ại hội XII c nh ng ổ sung, ph t triển phù h p với t nh h nh mới y à ước ph t triển ở tầm cao mới trong đường ối đối ngoại của ảng ta, t việc t ch c c và chủ động hội nhập inh tế quốc tế chuyển sang hội nhập quốc tế một c ch toàn iện và s u rộng h n trên tất cả c c ĩnh v c inh tế, ch nh trị, văn h a, quốc ph ng, an ninh Hiện nay, nhu cầu ph t triển đất nước thời công nghiệp h a, hiện đại h a và hội nhập quốc tế đ i h i phải tăng cường, mở rộng và ph t triển quan hệ đối ngoại theo hướng đa phư ng h a, đa ạng h a quan hệ quốc tế trong ối cảnh thế giới và quan hệ quốc tế đang c nh ng iễn iến phức tạp, nhanh ch ng và h ường Mặc ù, xu thế h a nh, h p t c và ph t triển vẫn à xu thế chủ đạo của thời đại, nhưng cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh n tộc, 5
10. chống can thiệp, hủng ố vẫn iễn iến phức tạp Khu v c ch u - Th i B nh Dư ng, trong đ c hu v c ông Nam , à hu v c ph t triển năng động nhưng vẫn tồn tại nhiều nh n tố g y mất ổn định Ch nh v vậy, vấn đề gi v ng độc ập chủ quyền và toàn vẹn ãnh thổ, ảo đảm an ninh quốc gia, gi v ng môi trường h a nh ổn định của đất nước trong qu tr nh hội nhập quốc tế càng c ý nghĩa quan trọng, th c s à cuộc đấu tranh hông ém phần gay go, quyết iệt, mang t nh chất sống c n của đất nước ta Mặt h c trong qu tr nh hội nhập quốc tế, xuất hiện nh ng vấn đề mới cần phải xử ý như vấn đề hội nhập ch nh trị đến đ u; giải quyết hài h a c c quan hệ i ch n tộc, i ch giai cấp và i ch toàn cầu, quan hệ gi a x y ng nền inh tế độc ập t chủ và hội nhập quốc tế như thế nào; phư ng thức tập h p c ư ng và vai tr mới của ngoại giao Việt Nam ra sao Nh ng vấn đề đ càng đ i h i phải tiếp tục nghiên cứu, qu n triệt và th c hiện tốt đường ối đối ngoại đổi mới của ảng ta trong nghị quyết ại hội ần thứ XII. T nh ng ý o trên, tôi quyết định chọn đề tài Nh ng điểm mới về ch nh s ch đối ngoại của Việt Nam trong c c văn iện ại hội ảng Cộng sản ần thứ XII (2016) àm Luận văn cao học ngành Việt Nam học 2. Tổng quan tìn ìn ng iên cứu Liên quan đến đề tài, c nhiều công tr nh hoa học, ài viết và c thể chia thành một số nh m theo nội ung như sau: Thứ nhất, nh m c c công tr nh nghiên cứu về ch nh s ch đối ngoại Việt Nam: S ch C s ổ t N 1986-2010”, Phạm Quang Minh, Nxb Thế giới, Hà Nội 2012; “Qu trì ì t à s ổ t N ” Trong: ông truyền thống và hội nhập Phạm Quang Minh, NXB Thế giới, Hà Nội 2007, tr. 427-436; S ch Lị sử qu t N 1940-2010”, GS V Dư ng Ninh, NXB Ch nh trị Quốc gia, 2010; S ch ị ư ế ượ t N ế 2020”, 6