Luận văn Ngữ âm tiếng Bhnong qua các thổ ngữ

Nội dung tài liệu: Luận văn Ngữ âm tiếng Bhnong qua các thổ ngữ

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------------------------- BÙI ĐĂNG BÌNH NGỮ ÂM TIẾNG BHNONG QUA CÁC THỔ NGỮ LUẬN VĂN THẠC SĨ Hà Nội - 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------------------------------- BÙI ĐĂNG BÌNH NGỮ ÂM TIẾNG BHNONG QUA CÁC THỔ NGỮ LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH NGÔN NGỮ HỌC Mã số: 60220240 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Vũ Kim Bảng Hà Nội - 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, do tôi thực hiện. Tư liệu, các số liệu, các sơ đồ và các bảng, các nhận xét, những phân tích, các kết quả nghiên cứu, đều trung thực, khách quan, khoa học và không trùng lặp với bất kì một công trình nào khác. Bùi Đăng Bình
4. LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả những người đã giúp tôi làm luận văn này. Đầu tiên tôi muốn cảm ơn Khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội nói chung và các giảng viên ở đây nói riêng đã dạy tôi các chuyên đề khác nhau của khóa học. Tôi biết ơn PGS.TS Trịnh Cẩm Lan - Chủ nhiệm Khoa Ngôn ngữ học đã giúp đỡ, động viên tôi vượt qua khó khăn, trắc trở. Không có sự giúp đỡ, động viên của PGS.TS Trịnh Cẩm Lan tôi không được như ngày hôm nay. Tôi cảm ơn PGS.TS Vũ Kim Bảng. PGS.TS Vũ Kim Bảng đã giúp đỡ tôi nhiều trong cuộc sống nói chung chứ không chỉ riêng việc hướng dẫn luận văn này. Tôi cũng cảm ơn các đồng nghiệp ở Viện Ngôn ngữ học đã giúp đỡ tôi một số việc và động viên tôi. Cuối cùng, tôi cảm ơn toàn thể đảng bộ chính quyền các cấp tỉnh Quảng Nam và huyện Phước Sơn và tất cả những người Bhnong bản ngữ đã cung cấp tư liệu tiếng Bhnong cho tôi trong suốt nhiều ngày liên tục từ năm 2007 đến nay. Các việc tôi đã làm được từ đầu đến giờ về tiếng Bhnong là luận văn này và một số công trình khác là không đáng kể gì so với sự giúp đỡ của tất cả mọi người đã dành cho tôi. Song, tôi đã tận tâm, tận lực, hết mình với công việc. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn tất cả. Bùi Đăng Bình
5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC .................................................................................................................. 1 DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ 3 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ....................................................................................... 7 MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 8 1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................... 8 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 10 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 3 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 4 5. Bố cục của luận văn ............................................................................................... 5 NỘI DUNG ................................................................................................................ 6 Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ NGƢỜI BHNONG VÀ MỘT SỐ KHÁI NIỆM NGỮ ÂM HỌC CÓ LIÊN QUAN ........................................................................... 6 1.1 Tổng quan về ngƣời Bhnong và tiếng nói và chữ viết Bhnong ....................... 6 1.2 Một số khái niệm ngữ âm học có liên quan ...................................................... 8 1.3 Tiểu kết ............................................................................................................... 22 Chƣơng 2: HỆ THỐNG NGỮ ÂM TIẾNG BHNONG Ở PLÂY KAĐHOT MÂNG ...................................................................................................................... 23 2.1 Hệ thống nguyên âm tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............................. 23 2.1.1 Các nguyên âm đơn tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng .............................. 23 2.1.2 Biến thể của các nguyên âm đơn tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ......... 24 2.1.3 Các nguyên âm đôi tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............................... 39 2.2 Hệ thống phụ âm tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................... 39 2.2.1 Danh sách các phụ âm đầu tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng .................. 28 2.2.2 Danh sách các phụ âm cuối tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................. 33 2.2.3 Phụ âm và tổ hợp phụ âm ở trong từ tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ... 35
6. 2.3 Các cấu trúc ngữ âm khác của tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng: vần và âm tiết ....................................................................................................................... 40 2.3.1 Vần tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ........................................................ 40 2.3.2 Âm tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................... 48 2.4 Tiểu kết ............................................................................................................... 50 Chƣơng 3: NGỮ ÂM TIẾNG BHNONG Ở MỘT SỐ PLÂY KHÁC ................ 53 3.1 Hệ thống nguyên âm tiếng Bhnong ở một số plây khác ................................ 53 3.1.1 Các nguyên âm hạt nhân của âm tiết chính tiếng Bhnong ở một số plây khác ........................................................................................................................... 53 3.1.2 Nguyên âm trong tiền âm tiết tiếng Bhnong ở một số plây khác .................. 56 3.2 Hệ thống phụ âm tiếng Bhnong ở một số plây khác ...................................... 58 3.2.1 Các phụ âm đơn và tổ hợp phụ âm đầu tiếng Bhnong ở một số plây khác .. 58 3.2.2 Các phụ âm và tổ hợp phụ âm cuối tiếng Bhnong ở một số plây khác ..............78 3.3 Đơn tiết hóa - Một hiện tƣợng ngữ âm phƣơng ngữ khác của tiếng Bhnong ................................................................................................................................... 65 3.4 Tiểu kết ............................................................................................................... 66 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 73 Phụ lục ........................................................................................................................ 1
7. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Các bối cảnh ngữ âm đồng nhất chứng minh sự tồn tại 12 nguyên âm đơn trong tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ..................................................... 24 Bảng 2.2: Biến thể trƣờng độ ngắn của nguyên âm /e/ tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng trong kết hợp với một số âm cuối ................................................ 25 Bảng 2.3: Biến thể trƣờng độ ngắn của nguyên âm // tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng trong kết hợp với một số âm cuối ................................................. 25 Bảng 2.4: Biến thể trƣờng độ ngắn của nguyên âm /u/ tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng trong kết hợp với một số âm cuối ................................................. 25 Bảng 2.5: Biến thể trƣờng độ ngắn của nguyên âm /o/ tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng trong kết hợp với một số âm cuối ................................................. 26 Bảng 2.6: Biến thể trƣờng độ ngắn của nguyên âm // tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng trong kết hợp với một số âm cuối ................................................. 26 Bảng 2.7: Biến thể căng - chùng của 6 nguyên âm /i e  u o / trong tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................. 27 Bảng 2.8: Sáu nguyên âm đôi tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ..................... 39 Bảng 2.9: Các phụ âm đầu đơn trong tiếng Bhnong ........................................... 29 Bảng 2.10: Các từ là các bối cảnh ngữ âm đồng nhất chứng minh sự tồn tại của 32 phụ âm đầu đơn tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ..................................... 31 Bảng 2.11: Mƣời sáu tổ hợp phụ âm đầu tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng . 32 Bảng 2.12: Mƣời hai phụ âm cuối tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............. 33 Bảng 2.13: Các bối cảnh ngữ âm đồng nhất là các từ tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng có chứa các phụ âm cuối ................................................................ 34 Bảng 2.14: Các tổ hợp phụ âm cuối tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng .......... 34 Bảng 2.15: Các kiểu loại từ khác nhau của tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................................................... 35 Bảng 2.16: Một số ví dụ về các phụ âm đơn trong các từ đơn tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............................................................................................... 49
8. Bảng 2.17: Các ví dụ về các tổ hợp phụ âm trong các từ đơn tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............................................................................................... 37 Bảng 2.18: Các phụ âm đơn trong các từ đa tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ......................................................................................................................... 39 Bảng 2.19: Các tổ hợp phụ âm trong các từ đa tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ......................................................................................................................... 39 Bảng 2.20: Ví dụ một số từ láy tiếng Bhnong ....................................................... 41 Bảng 2.21: Hệ thống vần tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng (tổng 323, vần thực 176, vần lí thuyết 147). Dấu + chỉ ‘có’, dấu - chỉ ‘không’ ........................... 41 Bảng 2.22: Một trăm bảy mƣơi sáu vần thực trong tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ........................................................................................................... 48 Bảng 3.1: Tƣơng ứng nguyên âm [a] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng với [a] trong tiếng plây I ..................................................................................................... 69 Bảng 3.2: Tƣơng ứng các âm cuối [t h  p k] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng với cao độ cao của nguyên âm làm hạt nhân âm tiết trong tiếng Kanâng ................................................................................................................................... 55 Bảng 3.3: Tƣơng ứng nguyên âm [u] Bhnong chuẩn với [o] tiếng Tanang ....... 55 Bảng 3.4: Tƣơng ứng nguyên âm [o] Bhnong chuẩn với [] Tanang ................. 56 Bảng 3.5: Tƣơng ứng nguyên âm [a] của tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng với nguyên âm [a] của tiếng Tanang ................................................................... 56 Bảng 3.6: Tƣơng ứng nguyên âm [i] trong tiền âm tiết tiếng Tanang với nguyên âm [a] trong tiền âm tiết tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ............................. 57 Bảng 3.7: Tƣơng ứng nguyên âm [a] trong tiền âm tiết Bhnong chuẩn với zê rô trong tiếng Tanang .................................................................................................. 57 Bảng 3.8: Đối lập có/ không có tiền âm tiết giữa tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng và tiếng Tanang ............................................................................................ 58 Bảng 3.9: Các tƣơng ứng tổ hợp phụ âm đầu tiếng Kanâng với phụ âm đầu đơn tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................ 59
9. Bảng 3.10: Tƣơng ứng cặp phụ âm [] tiếng Kanâng - [ ] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ........................................................................................................... 59 Bảng 3.11: Các cặp tƣơng ứng phụ âm [n] tiếng Kanâng - [n] và [n] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng và phụ âm [] tiếng Kanâng - [] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 59 Bảng 3.12: Cặp tƣơng ứng phụ âm đầu [] tiếng Tanang - [r] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 60 Bảng 3.13: Cặp tƣơng ứng phụ âm đầu [] tiếng Tanang - [.] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 61 Bảng 3.14: Cặp tƣơng ứng phụ âm đầu [] tiếng Bhnong ở plây Tanang - [ ] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ....................................................................... 61 Bảng 3.15: Cặp tƣơng ứng phụ âm đầu [] tiếng Tanang - [] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 62 Bảng 3.16: Cặp tƣơng ứng phụ âm đầu [] tiếng Tanang - [pr] và [br] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................. 62 Bảng 3.17: Cặp tƣơng ứng phụ âm cuối [p] tiếng Kanâng - [m] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 63 Bảng 3.18: Cặp tƣơng ứng phụ âm cuối [p] tiếng Kanâng - [m] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 79 Bảng 3.19: Cặp tƣơng ứng phụ âm cuối [k] tiếng Kanâng - [] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 79 Bảng 3.20: Tƣơng ứng phụ âm cuối [j] tiếng Kađhot Xum - [l] tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 64 Bảng 3.21: Phụ âm cuối lƣỡi con, vang, hữu thanh, âm tiết tính [N ] Tanang ... 65
10. Bảng 3.22: Đơn tiết hóa trong tiếng Bhnong ở plây Kanâng. Phụ âm đầu tiếng Bhnong ở plây Kanâng giống với phụ âm đầu tƣơng ứng trong tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng ................................................................................................... 66 Bảng 3.23: Đơn tiết hóa trong tiếng Bhnong ở plây Kanâng. Phụ âm đầu khác so với phụ âm đầu tƣơng ứng trong tiếng Bhnong ở plây Kađhot Mâng .......... 66 Bảng 3.24: Tƣơng ứng nguyên âm [a] trong tiền âm tiết Bhnong chuẩn với zê rô trong tiếng Kanâng ............................................................................................. 66