Luận văn Nghiên cứu thực trạng và một số yếu tố liên quan đến nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ 1 đến 6 tuổi tại huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu năm 2018

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu thực trạng và một số yếu tố liên quan đến nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ 1 đến 6 tuổi tại huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu năm 2018

1. BỘ GIÁO DỤC VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Phùng Thị Thu Nhi NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN NHIỄM GIUN TRUYỀN QUA ĐẤT Ở TRẺ 1 ĐẾN 6 TUỔI TẠI HUYỆN TAM ĐƯỜNG TỈNH LAI CHÂU NĂM 2018 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Hà Nội – 2021
2. BỘ GIÁO DỤC VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Phùng Thị Thu Nhi NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN NHIỄM GIUN TRUYỀN QUA ĐẤT Ở TRẺ 1 ĐẾN 6 TUỔI TẠI HUYỆN TAM ĐƯỜNG TỈNH LAI CHÂU NĂM 2018 Chuyên ngành: Động vật học Mã số: 8.42.01.03 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. TS. BS. Đỗ Trung Dũng 2. PGS.TS. Phạm Ngọc Doanh Hà Nội – 2021
3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu trong luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi dựa trên những tài liệu, số liệu do chính tôi tự tìm hiểu và nghiên cứu. Chính vì vậy, các kết quả nghiên cứu đảm bảo trung thực và khách quan nhất. Đồng thời, kết quả này chưa từng xuất hiện trong bất cứ một nghiên cứu nào. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày 01 tháng 06 năm 2021 Học viên Phùng Thị Thu Nhi
4. ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc đến TS. BS. Đỗ Trung Dũng - Trưởng khoa Ký sinh trùng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương và PGS. TS. Phạm Ngọc Doanh - Phó trưởng phòng Phòng Ký sinh trùng học, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật là hai người thầy đã nhiệt tình hướng dẫn, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luân văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban giám đốc cùng các thầy cô Phòng Đào tạo sau đại học, Học viện Khoa học và Công nghệ về sự tận tâm trong mỗi bài giảng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá tình học tập và nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè đồng nghiệp, những người thân yêu đã ở bên giúp đỡ, ủng hộ, động viên để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn này. Hà Nội, ngày 01 tháng 6 năm 2021 Học viên Phùng Thị Thu Nhi
5. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT EPG (Eggs per gram) Số trứng/gram phân GTQĐ Giun truyền qua đất NC Nghiên cứu KST Ký sinh trùng HSTH Học sinh tiểu học KAP (Knowledge Attitude Practice) Kiến thức, thái độ, thực hành PSAC (PreSchool Age Children) Trẻ trước tuổi đến trường SAC (School Age Children) Trẻ ở tuổi đến trường WHO (World Health Organization) Tổ chức Y tế thế giới
6. iv MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .............................................................. 3 1.1. Đặc điểm hình thái và sinh học của giun truyền qua đất ..................... 3 1.1.1. Giun đũa .................................................................................................. 3 1.1.1.1. Vị trí phân loại và đặc điểm hình thái của giun đũa .......................... 3 1.1.1.2. Hình thái trứng giun đũa .................................................................... 4 1.1.1.3. Vòng đời phát triển của giun đũa........................................................ 4 1.1.2. Giun tóc ................................................................................................... 6 1.1.2.1. Vị trí phân loại và đặc điểm hình thái của giun tóc ........................... 6 1.1.2.2. Đặc điểm hình thái trứng giun tóc ...................................................... 6 1.1.2.3. Vòng đời phát triển của giun tóc ......................................................... 7 1.1.3. Giun móc/mỏ .......................................................................................... 8 1.1.3.1. Vị trí phân loại và đặc điểm hình thái của giun móc/mỏ. ................. 8 1.1.3.2. Đặc điểm hình thái trứng giun móc/mỏ ............................................. 9 1.1.3.3. Vòng đời phát triển của giun móc/mỏ ................................................ 9 1.2. Triệu chứng lâm sàng và tác hại của các bệnh giun truyền qua đất 11 1.2.1. Triệu trứng lâm sàng và tác hại của bệnh giun đũa ........................... 11 1.2.2. Triệu chứng lâm sàng và tác hại của bệnh giun tóc ........................... 11 1.2.3. Triệu chứng lâm sàng và tác hại của bệnh giun móc/mỏ ................... 12 1.3. Chẩn đoán bệnh giun truyền qua đất .................................................. 13 1.3.1. Dịch tễ học ............................................................................................. 13 1.3.2. Lâm sàng ............................................................................................... 13 1.3.3. Cận lâm sàng ......................................................................................... 13 1.4. Điều trị bệnh giun truyền qua đất ........................................................ 14
7. v 1.4.1. Các thuốc sử dụng để điều trị bệnh giun truyền qua đất .................... 14 1.4.2. Phác đồ điều trị. .................................................................................... 14 1.5. Tình hình nghiên cứu bệnh giun truyền qua đất trên thế giới và ở việt nam . .14 1.5.1. Tình hình nghiên cứu bệnh giun truyền qua đất trên thế giới........... 14 1.5.2. Tình hình nghiên cứu bệnh giun truyền qua đất ở Việt Nam. ........... 19 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 21 2.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 21 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ........................................................ 21 2.3. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 21 2.4. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................ 22 2.4.1. Cỡ mẫu nghiên cứu: ............................................................................. 22 2.4.2. Phương pháp chọn mẫu: ...................................................................... 22 2.5. Các kỹ thuật được sử dụng trong nghiên cứu ..................................... 23 2.5.1. Kỹ thuật xét nghiệm phân. .................................................................... 23 2.5.2. Kỹ thuật phỏng vấn, thu thập thông tin bộ câu hỏi KAP. ................... 24 2.5.3. Các chỉ số đánh giá trong nghiên cứu ................................................. 25 2.6. Xử lý và phân tích số liệu ...................................................................... 26 2.7. Đạo đức trong nghiên cứu ..................................................................... 26 Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................... 28 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng và địa điểm nghiên cứu .................... 28 3.2. Thực trạng nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ em ...29 3.2.1. Tình hình nhiễm chung và nhiễm từng loài giun ............................... 29 3.2.2. Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất theo giới tính ................................... 33 3.2.3. Tỷ lệ nhiễm đơn và nhiễm nhiều loài giun truyền qua đất ................. 33 3.2.4. Cường độ nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ em ................................... 34 3.3. Đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành của bà mẹ ......................... 35
8. vi 3.3.1. Kiến thức của bà mẹ về bệnh giun truyền qua đất ........................... 36 3.3.1.1. Các nguồn thông tin được tiếp cận ................................................... 36 3.3.1.2. Hiểu biết về tên các loài giun truyền qua đất ................................... 36 3.3.1.3. Hiểu biết về nguyên nhân nhiễm giun truyền qua đất ..................... 37 3.3.1.4. Hiểu biết về tác hại của giun truyền qua đất .................................... 37 3.3.1.5. Hiểu biết về đối tượng dễ bị nhiễm giun truyền qua đất .................. 38 3.3.1.6. Hiểu biết về cách phòng chống nhiễm giun truyền qua đất ............ 38 3.3.2. Thái độ và thực hành của bà mẹ về phòng trị bệnh giun truyền qua đất ...39 3.4. Phân tích yếu tố liên quan đến nhiễm giun truyền qua đất ............... 41 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................... 45 Kết luận ........................................................................................................... 45 1. Thực trạng nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ từ 1 đến 6 tuổi............. 45 2. Kiến thức, thái độ và thực hành của bà mẹ về giun truyền qua đất . 45 3. Các yếu tố liên quan đến nhiễm giun truyền qua đất ......................... 46 Kiến nghị ......................................................................................................... 46 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 47 Phụ lục 1 .......................................................................................................... 55 Phụ lục 2 .......................................................................................................... 61
9. vii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Tổng hợp một số nghiên cứu về giun truyền qua đất ...................... 16 Bảng 2.1. Phân loại cường độ nhiễm cho mỗi loài giun .................................. 26 Bảng 3.1. Một số thông tin chung của địa điểm nghiên cứu. .......................... 28 Bảng 3.2. Số lượng và tỷ lệ giới tính của trẻ tham gia nghiên cứu ................. 28 Bảng 3.3. Số lượng và tỷ lệ các nhóm tuổi của trẻ em tham gia nghiên cứu .. 29 Bảng 3.4. Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ em tại các xã ....................... 29 Bảng 3.5. Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ em theo giới tính ................. 33 Bảng 3.6. Tỉ lệ đơn nhiễm và đa nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ em ............. 34 Bảng 3.7. Cường độ nhiễm giun truyền qua đất ở trẻ ...................................... 34 Bảng 3.8. Tỷ lệ tiếp cận nguồn thông tin về bệnh giun của bà mẹ ................. 36 Bảng 3.9. Tỷ lệ bà mẹ biết tên các loài giun .................................................... 36 Bảng 3.10. Tỷ lệ bà mẹ biết về nguyên nhân nhiễm giun truyền qua đất ........ 37 Bảng 3.11. Tỷ lệ bà mẹ biết tác hại của nhiễm giun truyền qua đất ................ 37 Bảng 3.12. Tỷ lệ bà mẹ biết đối tượng dễ bị nhiễm giun nhất ......................... 38 Bảng 3.13. Tỷ lệ bà mẹ biết các cách phòng chống nhiễm giun ..................... 38 Bảng 3.14. Thái độ và thực hành của bà mẹ về phòng chống nhiễm giun ...... 39 Bảng 3.15. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm giun truyền qua đất ............... 42
10. viii DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1. Hình thái giun đũa trưởng thành . ...................................................... 3 Hình 1.2. Hình thái các dạng trứng giun đũa. .................................................... 4 Hình 1.3. Các giai đoạn phát triển trứng giun đũa. ............................................ 4 Hình 1.4. Vòng đời phát triển của giun đũa ....................................................... 5 Hình 1.5. Giun tóc trưởng thành ........................................................................ 6 Hình 1.6. Các hình dạng trứng giun tóc thường gặp .......................................... 6 Hình 1.7. Vòng đời phát triển của giun tóc ........................................................ 7 Hình 1.8. Giun móc/mỏ trưởng thành ................................................................ 9 Hình 1.9. Các giai đoạn phát triển trứng giun móc/mỏ ..................................... 9 Hình 1.10. Vòng đời phát triển giun móc/mỏ .................................................. 10 Hình 2.1. Địa điểm nghiên cứu thuộc 3 xã trên bản đồ huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu .................................................................................................... 21 Hình 3.1: Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất ở các xã ........................................ 30