Luận văn Nghiên cứu nghèo theo cách tiếp cận đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải – tỉnh Trà Vinh

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu nghèo theo cách tiếp cận đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải – tỉnh Trà Vinh

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH THÁI THỊ MỸ DUNG NGHIÊN CỨU NGHÈO THEO CÁCH TIẾP CẬN ĐA CHIỀU TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUYÊN HẢI – TỈNH TRÀ VINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2017
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH THÁI THỊ MỸ DUNG NGHIÊN CỨU NGHÈO THEO CÁCH TIẾP CẬN ĐA CHIỀU TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DUYÊN HẢI – TỈNH TRÀ VINH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN: PGS.TS. ĐINH PHI HỔ Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2017
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: Nghiên cứu nghèo theo cách tiếp cận đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải – tỉnh Trà Vinh là công trình nghiên cứu của bản thân tôi. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Trà Vinh, ngày 27 tháng 6 năm 2017 Tác giả luận văn Thái Thị Mỹ Dung
4. MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU ....................................................................................... 1 1.1 Đặt vấn đề................................................................................................ 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ................................................................................. 4 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................ 4 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 4 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là ................................................. 4 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 4 1.5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 4 1.6. Cấu trúc đề tài ........................................................................................ 5 CHƢƠNG 2 TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ......................................................................................................................... 6 1.1 Nghèo đơn chiều ..................................................................................... 6 1.1.1 Khái niệm ......................................................................................... 6 1.1.2 Đo lường nghèo đơn chiều ............................................................... 7 1.1.2.1 Chuẩn nghèo đơn chiều trên thế giới ........................................ 7 1.1.2.2 Chuẩn nghèo đơn chiều ở Việt Nam ......................................... 9 1.1.3 Phương pháp đo lường nghèo đơn chiều ....................................... 10 1.2 Nghèo đa chiều ...................................................................................... 10 1.2.1. Khái niệm về nghèo đa chiều ........................................................ 10 1.2.1.1 Chỉ số nghèo khổ đa chiều (MPI - Multidimensional Poverty Index) .................................................................................................. 10 1.2.2. Tiếp cận nghèo đa chiều ở Việt Nam ............................................ 12
5. 1.2.3. Các nghiên cứu liên quan đến thước đo nghèo đa chiều ở Việt Nam ......................................................................................................... 18 1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo .................................................. 21 1.3 Khung phân tích của đề tài .................................................................... 22 1.3.1 Đo lường nghèo đa chiều ............................................................... 22 1.3.2 Các yếu tố tương quan đến nghèo đa chiều ....................................... 23 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 25 3.1 Quy trình nghiên cứu ............................................................................ 25 3.1.1 Cách tiếp cận nghiên cứu ............................................................... 25 3.1.2 Quy trình nghiên cứu ..................................................................... 26 3.2 Lựa chọn đơn vị phân tích................................................................. 27 3.3 Chọn chiều phân tích và chỉ tiêu phân tích ....................................... 28 3.4 Định nghĩa các chiều và chỉ tiêu ........................................................... 29 3.4.1 Chiều thứ nhất: Giáo dục ............................................................... 29 3.4.2 Chiều thứ hai: Y tế ......................................................................... 30 3.4.3 Chiều thứ ba: Mức sống ................................................................. 30 3.5 Các bước xác định chỉ số nghèo đa chiều ............................................. 32 3.6 Thu thập số liệu ..................................................................................... 33 3.6.1 Số liệu thứ cấp ................................................................................ 33 3.6.2 Số liệu sơ cấp ................................................................................. 33 3.7 Xác định cỡ mẫu và chọn địa bàn điều tra ............................................ 33 3.8. Xây dựng mẫu phiếu điều tra ............................................................... 35 3.9. Phương pháp phân tích, xử lý số liệu ................................................... 35 CHƢƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .............................. 37 4.1. Tổng quan về điều kiện kinh tế - xã hội, thực trạng nghèo và giảm nghèo trên địa bàn huyện Duyên Hải - tỉnh Trà Vinh................................. 37 4.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................... 37 4.1.2 Tình hình phát triển kinh tế-xã hội ................................................ 37 4.2. Kết quả điều tra và thảo luận về thực trạng nghèo đa chiều, các yếu tố tương quan đến nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải ................. 40 4.2.1. Kết quả về nghèo đa chiều ............................................................ 40
6. 4.2.2. Thực trạng nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải .......... 41 4.2.3. Các yếu tố tương quan đến nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải ............................................................................................... 42 4.2.3.2. Giới tính của chủ hộ ............................................................... 45 4.2.3.3. Dân tộc ................................................................................... 47 4.2.3.4. Vay từ các định chế chính thức của hộ .................................. 49 4.2.3.5. Trình độ học vấn chủ hộ; số nhân khẩu, số người phụ thuộc, diện tích đất sản xuất của hộ ............................................................... 50 4.2.4. Thảo luận các kết quả khác của nghiên cứu nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải .............................................................................. 52 4.2.4.1. Kết quả nguyên nhân có bất kỳ hành viên nào của hộ gia đình hoàn tất 5 năm đi học (tiểu học) .......................................................... 52 4.2.4.2. Kết quả nguyên nhân trong hộ gia đình có bất kỳ trẻ em nào trong độ tuổi đi học mà không được đến trường ................................ 54 4.2.4.3. Kết quả nguyên nhân có nguồn điện sử dụng ........................ 57 4.2.4.4. Kết quả nguyên nhân có nhà ở cố định .................................. 58 4.2.4.5. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ trẻ em đi học đúng độ tuổi .............................................................................. 58 4.2.4.6. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ để giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng ........................................................ 60 4.2.4.7. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ để giảm tỷ lệ trẻ em tử vong .................................................................... 63 4.2.4.8. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến điện ...................................................................................................... 66 4.2.4.9. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nhà vệ sinh ........................................................................................... 67 4.2.4.10. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nước sạch ...................................................................................... 68 4.2.4.11. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nhà ở ............................................................................................. 70 4.2.4.12. Kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến việc tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống ................. 71 CHƢƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................... 74 5.1. Kết luận ................................................................................................ 74
7. 5.2. Kiến nghị về các hàm ý chính sách giảm nghèo trên địa bàn huyện Duyên Hải ................................................................................................... 75 5.2.1. Giới tính của chủ hộ ...................................................................... 75 5.2.2. Dân tộc .......................................................................................... 76 5.2.3. Nghề nghiệp của chủ hộ ................................................................ 77 5.2.4. Có giải pháp nâng cao trình độ học vấn của chủ hộ ..................... 77 5.2.5. Số người phụ thuộc của hộ ............................................................ 78 5.2.6. Nâng cao chất lượng giáo dục ....................................................... 79 5.2.7. Nâng cao chất lượng y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân .............. 79 5.2.6. Nâng cao chất lượng cuộc sống .................................................... 81 5.2.6.1. Đề xuất các chính sách liên quan đến điện ............................ 81 5.2.6.2. Đề xuất các chính sách liên quan đến nhà vệ sinh ................. 81 5.2.6.3. Đề xuất các chính sách liên quan đến nước sạch ................... 82 5.2.6.4. Đề xuất các chính sách liên quan đến nhà ở .......................... 82 5.2.6.5. Đề xuất các chính sách liên quan đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống ............................................................................................. 83 5.3. Những hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
8. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT HDI: Chỉ số phát triển con người (Human development index) HPI: Chỉ số nghèo khổ con người (Human Poverty Index) LĐTB&XH: Bộ Lao động thương binh và xã hội MPI: Chỉ số nghèo khổ đa chiều (Multidimensional Poverty Index) NĐC: Nghèo đa chiều NHTG: Ngân hàng thế giới (World Bank) TCTK: Tổng cục thống kê UNDP: Chương trình phát triển Liên hợp quốc
9. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Chuẩn nghèo của World Bank theo thu nhập ............................................. 8 Bảng 2.2: Tình trạng nghèo trên thế giới (%) ............................................................. 8 Bảng 2.3: Xu hướng nghèo ở Việt Nam theo tiêu chuẩn World Bank (%) ............... .9 Bảng 2.4: Các chiều nghèo và tiêu chí đo lường nghèo đa chiều ở Việt Nam ......... 15 Bảng 3.1: Chỉ số đo lường các chiều nghèo .............................................................. 28 Bảng 3.2: Tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo theo đơn chiều ở các xã – thị trấn trên địa bàn huyện năm 2015 ................................................................................................. 34 Bảng 3.3: Cỡ mẫu điều tra theo tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện .......................... 34 Bảng 3.4: Loại kiểm định thông kê sử dụng ..36 Bảng 4.1. Số lượng mẫu điều tra ............................................................................... 41 Bảng 4.2. Thống kê kết quả điều tra về nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải ............................................................................................................................. 41 Bảng 4.3. Tình hình nghèo đa chiều trên địa bàn huyện Duyên Hải ........................ 42 Bảng 4.4: Kết quả phân tích biến nghề nghiệp của chủ hộ ....................................... 42 Bảng 4.5: Kiểm định Chi bình phương của biến nghề nghiệp của chủ hộ ............... 43 Bảng 4.6: Kết quả phân tích biến giới tính của chủ hộ ............................................. 45 Bảng 4.7: Kiểm định Chi bình phương của biến giới tính của chủ hộ ..................... 45 Bảng 4.8: Kết quả phân tích biến dân tộc của chủ hộ ............................................... 47 Bảng: 4.9: Kiểm định Chi bình phương của biến dân tộc của chủ hộ 47 Bảng 4.10: Kết quả phân tích biến vay từ các định chế chính thức của hộ .............. 49 Bảng: 4.11: Kiểm định Chi bình phương của biến vay từ các định chế chính thức của hộ ...49 Bảng 4.12: Kết quả phân tích các biến thực hiện kiểm định t đối với mẫu độc lập..50 Bảng 4.13: Kết quả kiểm định các biến thực hiện kiểm định t đối với mẫu độc lập ...... 51 Bảng 4.14: Thống kê kết quả điều tra về nguyên nhân có bất kỳ thành viên nào của hộ không hoàn tất 5 năm đi học (tiểu học) (NNGD1) .............................................. 54
10. Bảng 4.15: Thống kê kết quả điều tra về nguyên nhân trẻ em trong độ tuổi đi học mà không được đi học (NNGD2) .............................................................................. 56 Bảng 4.16: Thống kê kết quả điều tra về nguyên nhân có nguồn điện sử dụng ....... 57 Bảng 4.17: Thống kê kết quả điều tra về nguyên nhân có nhà ở cố định ................. 58 Bảng 4.18: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ trẻ em đi học đúng độ tuổi .................................................................................................... 58 Bảng 4.19: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ để giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng .............................................................................. 62 Bảng 4.20: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách hỗ trợ để giảm tỷ lệ trẻ em tử vong .......................................................................................... 65 Bảng 4.21: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến điện ............................................................................................................................ 67 Bảng 4.22: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nhà vệ sinh ................................................................................................................. 68 Bảng 4.23: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nước sạch ................................................................................................................... 69 Bảng 4.24: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến nhà ở .......................................................................................................................... 70 Bảng 4.25: Thống kê kết quả lấy ý kiến hộ gia đình về các chính sách liên quan đến tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống ...................................................... 71