Luận văn Nghiên cứu lượng Carbon tích tụ của rừng Tràm (Melaleuca Cajuputi Powell) tại vườn quốc gia Tràm Chim huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu lượng Carbon tích tụ của rừng Tràm (Melaleuca Cajuputi Powell) tại vườn quốc gia Tràm Chim huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP LÊ HOÀNG LONG NGHIÊN CỨU LƯỢNG CARBON TÍCH TỤ CỦA RỪNG TRÀM (MELALEUCA CAJUPUTI POWELL) TẠI VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP Đồng Nai, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP LÊ HOÀNG LONG NGHIÊN CỨU LƯỢNG CARBON TÍCH TỤ CỦA RỪNG TRÀM (MELALEUCA CAJUPUTI POWELL) TẠI VƯỜN QUỐC GIA TRÀM CHIM HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH ĐỒNG THÁP CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ BẢO VỆ TÀI NGUYÊN RỪNG MÃ SỐ: 60.62.68 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VIÊN NGỌC NAM Đồng Nai, 2012
3. Gáy luận văn: LÊ HOÀNG LONG * LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP * ĐỒNG NAI, 2012 (CỠ CHỮ 14)
4. i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng Tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Người viết cam đoan Lê Hoàng Long
5. ii LỜI CẢM ƠN Luận văn được thực hiện theo chương trình đào tạo Thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý bảo vệ tài nguyên rừng, niên khóa 2009 - 2012 tại Cơ sở 2 trường Đại học Lâm nghiệp, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai. Để hoàn thành luận văn này, Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Thầy - Tiến sĩ Viên Ngọc Nam, người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong quá trình thực hiện luận văn. Xin cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường, Ban Giám đốc Cơ sở 2 và Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện thuận lợi cho Tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Vườn Quốc gia Tràm Chim đã tạo điều kiện cho Tôi tham gia khóa học này. Cảm ơn các anh chị em Phòng Nghiên cứu Khoa học và Môi trường đã nhiệt tình giúp đỡ trong việc thu thập số liệu ngoài thực địa. Cuối cùng, Tôi xin gửi lời cảm ơn đến ba mẹ và những người thân trong gia đình đã động viên, giúp đỡ Tôi trong suốt quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp. Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, song do thời gian có hạn, nên kết quả nghiên cứu của đề tài không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Đồng Nai, tháng 4 năm 2012 Tác giả luận văn Lê Hoàng Long
6. iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan ................................................................................................. ... i Lời cảm ơn .................................................................................................... .. ii Mục lục .......................................................................................................... . iii Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt viii Danh mục các bảng ....................................................................................... . x Danh mục các hình vẽ và đồ thị .. xii ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................. 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................... 3 1.1. Nghiên cứu về sinh khối ........................................................................ 3 1.1.1. Nghiên cứu về sinh khối trên thế giới .............................................. 3 1.1.2. Nghiên cứu về sinh khối ở Việt Nam ............................................... 4 1.2. Nghiên cứu về khả năng hấp thụ CO2 .................................................... 7 1.2.1. Một số vấn đề liên quan đến hấp thụ CO2 ....................................... 7 1.2.2. Một số phương pháp điều tra hấp thụ CO2 trong lâm nghiệp ........... 9 1.2.3. Nghiên cứu hấp thụ CO2 ở Việt Nam .............................................. 11 1.3. Thị trường carbon ................................................................................... 13 1.4. Những nghiên cứu về rừng Tràm ........................................................... 17 1.4.1. Nguồn gốc ........................................................................................ 17 1.4.2. Phân bố ............................................................................................. 17 1.4.3. Đặc điểm sinh học ............................................................................ 18 1.4.4. Đặc điểm sinh thái ............................................................................ 19 1.4.5. Đặc điểm sinh trưởng và công dụng ................................................ 19 1.4.6. Những nghiên cứu về rừng Tràm ..................................................... 20
7. iv CHƯƠNG 2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................... 24 2.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 24 2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 24 2.3. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 24 2.4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 25 2.4.1. Phương pháp luận ............................................................................. 25 2.4.2. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................... 25 2.4.2.1. Kế thừa tài liệu ........................................................................... 25 2.4.2.2. Điều tra ô tiêu chuẩn .................................................................. 25 2.4.2.3. Phương pháp điều tra và thu thập số liệu ................................... 28 2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................ 30 2.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ................................................................ 31 2.5.1. Ý nghĩa khoa học ............................................................................. 31 2.5.2. Ý nghĩa thực tiễn .............................................................................. 31 CHƯƠNG 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 32 3.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu ................................................. 32 3.1.1. Lịch sử hình thành ............................................................................ 32 3.1.2. Diện tích ........................................................................................... 32 3.1.3. Khí hậu - thủy văn ............................................................................ 32 3.1.4. Hệ thực vật ....................................................................................... 33 3.1.5. Hệ động vật ...................................................................................... 33 3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ....................................................................... 33 3.2.1. Điều kiện về kinh tế ......................................................................... 33 3.2.2. Điều kiện về xã hội .......................................................................... 34
8. v CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................... 35 4.1. Vị trí các điểm nghiên cứu ..................................................................... 35 4.2. Tương quan giữa các nhân tố điều tra cây cá thể ................................... 35 4.2.1. Tương quan giữa chiều cao (Hvn) và đường kính thân cây (D1,3) .... 35 4.2.2. Tương quan giữa thể tích với các nhân tố điều tra cây cá thể ......... 37 4.2.2.1. Tương quan giữa thể tích thân cây có vỏ (Vcaycv) với đường kính và chiều cao ................................................................................ 38 4.2.2.2. Tương quan giữa thể tích thân cây có vỏ với sinh khối thân khô (Wthk) ............................................................................ 39 4.3. Sinh khối cây cá thể ............................................................................... 39 4.3.1. Kết cấu sinh khối tươi cây cá thể ..................................................... 40 4.3.2. Kết cấu sinh khối khô cây cá thể ...................................................... 41 4.3.3. So sánh kết cấu sinh khối tươi và sinh khối khô cây cá thể ............. 42 4.4. Xây dựng các phương trình tương quan của cây cá thể ......................... 43 4.4.1. Tương quan giữa sinh khối tươi với đường kính ............................. 44 4.4.1.1. Tương quan giữa tổng sinh khối tươi (Wtongt) với đường kính .. 44 4.4.1.2. Tương quan giữa sinh khối thân tươi (Wtht) với đường kính ..... 45 4.4.1.3. Tương quan giữa sinh khối cành tươi (Wcat) với đường kính .... 46 4.4.1.4. Tương quan giữa sinh khối lá tươi (Wlat) với đường kính ......... 46 4.4.1.5. Tương quan giữa sinh khối vỏ tươi (Wvot) với đường kính ....... 47 4.4.2. Tương quan giữa sinh khối khô với đường kính .............................. 48 4.4.2.1. Tương quan giữa tổng sinh khối khô (Wtongk) với đường kính .. 48 4.4.2.2. Tương quan giữa sinh khối thân khô (Wthk) với đường kính ..... 49 4.4.2.3. Tương quan giữa sinh khối cành khô (Wcak) với đường kính .... 49 4.4.2.4. Tương quan giữa sinh khối lá khô (Wlak) với đường kính ......... 50 4.4.2.5. Tương quan giữa sinh khối vỏ khô (Wvok) với đường kính ....... 51
9. vi 4.4.3. Tương quan giữa sinh khối khô với sinh khối tươi .......................... 52 4.4.3.1. Tương quan giữa tổng sinh khối khô với tổng sinh khối tươi ... 52 4.4.3.2. Tương quan giữa sinh khối thân khô với sinh khối thân tươi .... 53 4.4.3.3. Tương quan giữa sinh khối cành khô với sinh khối cành tươi .. 54 4.4.3.4. Tương quan giữa sinh khối lá khô với sinh khối lá tươi ............ 55 4.4.3.5. Tương quan giữa sinh khối vỏ khô với sinh khối vỏ tươi .......... 56 4.4.3.6. Tương quan giữa Vcaycv với tổng sinh khối khô .......................... 57 4.4.4. Kiểm tra khả năng vận dụng của các phương trình sinh khối ......... 58 4.4.4.1. Kiểm tra khả năng vận dụng của các phương trình sinh khối tươi .............................................................................. 58 4.4.4.2. Kiểm tra khả năng vận dụng của các phương trình sinh khối khô .............................................................................. 58 4.5. Sinh khối quần thể .................................................................................. 59 4.5.1. Kết cấu sinh khối khô quần thể ........................................................ 59 4.5.2. Sinh khối quần thể theo cấp ............................................................. 60 4.6. Khả năng tích tụ carbon của Tràm ......................................................... 61 4.6.1. Lượng carbon tích tụ trong cây cá thể ............................................. 61 4.6.2. Tương quan giữa lượng carbon tích tụ với các nhân tố điều tra ...... 62 4.6.2.1. Tương quan giữa tổng carbon (Ctong) với đường kính ............... 63 4.6.2.2. Tương quan giữa carbon thân (Cth) với đường kính .................. 63 4.6.2.3. Tương quan giữa carbon cành (Cca) với đường kính ................. 64 4.6.2.4. Tương quan giữa carbon lá (Cla) với đường kính ...................... 65 4.6.2.5. Tương quan giữa carbon vỏ (Cvo) với đường kính .................... 66 4.6.3. Tương quan giữa lượng carbon tích tụ với sinh khối khô ............... 67 4.6.3.1. Tương quan giữa tổng lượng carbon tích tụ với tổng sinh khối khô ..................................................................... 67 4.6.3.2. Tương quan giữa carbon thân với sinh khối thân khô ............... 68
10. vii 4.6.3.3. Tương quan giữa carbon cành với sinh khối cành khô .............. 69 4.6.3.4. Tương quan giữa carbon lá với sinh khối lá khô ....................... 70 4.6.3.5. Tương quan giữa carbon vỏ với sinh khối vỏ khô ..................... 71 4.6.4. Kiểm tra khả năng vận dụng của các phương trình tích tụ carbon .. 72 4.6.5. Lượng carbon tích tụ của quần thể ................................................... 73 4.6.5.1. Lượng carbon tích tụ theo cấp ................................................... 73 4.6.5.2. Lượng hấp thụ CO2 của rừng ..................................................... 74 4.6.5.3. Giá trị hấp thụ CO2 của rừng ..................................................... 76 4.6.6. Bảng tra sinh khối khô, carbon và CO2 cây Tràm ........................... 77 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................. 84 5.1. Kết luận .................................................................................................. 84 5.2. Kiến nghị ................................................................................................ 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 87 PHỤ LỤC