Luận văn Nâng cao hiệu quả cho vay xuất khẩu gạo tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh Sài Gòn

Nội dung tài liệu: Luận văn Nâng cao hiệu quả cho vay xuất khẩu gạo tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh Sài Gòn

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH VŨ HƯƠNG LAN NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM (AGRIBANK) CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH VŨ HƯƠNG LAN NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM (AGRIBANK) CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 38 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGÔ HƯỚNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
3. i LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sỹ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2019 Tác giả Vũ Hương Lan
4. ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình tìm tòi đề tài nghiên cứu và thực hiện luận văn, tôi vô cùng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình, nghiêm khắc của thầy hướng dẫn khoa học PGS.TS. Ngô Hướng đã đồng hành cùng tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng gửi lời cảm ơn đến các thầy cô Khoa Sau đại học, trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các lãnh đạo và các cán bộ tín dụng của Agribank Chi nhánh Sài Gòn, những người nông dân, doanh nghiệp, thương lái thu mua lúa gạo tại Cần Thơ, Đồng Tháp, các cơ quan, ban ngành liên quan đã hỗ trợ thông tin cần thiết trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, những người cán bộ ngân hàng đã nghỉ hưu đã động viên và đóng góp ý kiến quý báu để tôi có thể hoàn công trình nghiên cứu và tâm huyết của mình một cách tốt nhất. Tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu hạn chế, khả năng có hạn nên trong luận văn này cũng sẽ còn những thiếu sót, sơ suất. Tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp từ phía thầy cô và các bạn. Chân thành cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2019 Tác giả Vũ Hương Lan
5. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ...................................................................... vi DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ......................................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .................................................................................. 1 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI .............................................................................. 2 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .............................................................................. 3 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................ 3 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................................... 3 6. DỰ KIẾN ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ........................................................... 4 7. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ................................................. 4 8. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................... 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...................................................................... 7 1.1 HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................. 7 1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng thương mại ..................................................... 7 1.1.2 Khái niệm về Cho vay của Ngân hàng thương mại ................................ 7 1.1.3 Khái niệm về cho vay xuất khẩu .............................................................. 7 1.1.4 Các hình thức cho vay và tài trợ xuất khẩu của ngân hàng thương mại .. 8 1.1.5 Vai trò hoạt động tín dụng xuất khẩu ................................................. 12 1.2 HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 13 1.2.1 Khái niệm về hiệu quả cho vay xuất khẩu của ngân hàng thương mại .. 13 1.2.2 Các chỉ tiêu đo lường về hiệu quả cho vay của ngân hàng thương mại 14
6. iv 1.2.3 Các yếu tố tác động đến hiệu quả cho vay xuất khẩu của ngân hàng thương mại .......................................................................................................... 18 1.3 KINH NGHIỆM VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ ................................................ 27 1.3.1 Ngân hàng Nông nghiệp Thái Lan ............................................................ 27 1.3.2 Ngân hàng Nông nghiệp Philippines ......................................................... 28 1.3.3 Bài học rút ra cho Agribank và Chi nhánh Sài Gòn .................................. 29 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ...................................................................................... 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN TỪ NĂM 2013 – 2017 ............................ 30 2.1 TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU GẠO CỦA VIỆT NAM TỪ NĂM 2013 – 2017 30 2.1.1 Đặc điểm gạo xuất khẩu của Việt Nam: .................................................... 31 2.1.2 Thị trường xuất khẩu gạo giai đoạn 2013 – 2017 ..................................... 34 2.2 THỰC TRẠNG CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO CỦA AGRIBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN ................................................................................................ 40 2.2.1 Giới thiệu về Agribank Chi nhánh Sài Gòn .............................................. 40 2.2.2 Vai trò của cho vay xuất khẩu gạo trong hoạt động của Agribank Chi nhánh Sài Gòn .................................................................................................... 42 2.2.3 Các quy định trong cho vay xuất khẩu gạo của Agribank Chi nhánh Sài Gòn 43 2.2.4 Quy trình cho vay xuất khẩu gạo tại Agribank Chi nhánh Sài Gòn .......... 48 2.2.5 Lãi suất cho vay xuất khẩu gạo ................................................................. 48 2.2.6 Tăng trưởng cho vay xuất khẩu gạo của Agribank Chi nhánh Sài Gòn giai đoạn 2013 – 2017 ............................................................................................... 49 2.2.7 Tỷ trọng cho vay xuất khẩu gạo so với tổng dư nợ tín dụng giai đoạn 2013 – 2017 52 2.2.9 Nợ xấu cho vay xuất khẩu gạo giai đoạn 2013 – 2017 ............................. 54 2.2.8 Các hình thức tài trợ đối với cho vay xuất khẩu gạo tại Chi nhánh Sài Gòn 56 2.3 THỰC TRẠNG VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO CỦA AGRIBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN .................................................................. 57
7. v 2.3.1 Nhóm chỉ tiêu phản ánh quy mô và tăng trưởng ....................................... 57 2.3.2 Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ an toàn ................................................... 58 2.3.3 Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ sinh lời .................................................. 69 2.3.4 Nhóm chỉ tiêu phản ánh giá trị gia tăng từ tín dụng xuất khẩu ................. 72 2.4 KHẢO SÁT VÀ PHÂN TÍCH MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN TÁC ĐỘNG ĐẾN HIỆU QUẢ VAY XUẤT KHẨU GẠO CỦA AGRIBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN ............................................................................................................... 76 2.4.1 Thông tin đối tượng được khảo sát ........................................................... 76 2.4.2 Đánh giá của khách hàng về cho vay xuất khẩu gạo tại Agribank Chi nhánh Sài Gòn từ kết quả khảo sát ..................................................................... 77 2.4.3 Đánh giá hiệu quả cho vay xuất khẩu gạo tại Agribank Chi nhánh Sài Gòn 81 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................... 84 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO CỦA AGRIBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN ............................................... 85 3.1 NHỮNG CĂN CỨ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP TRONG CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO .......................................................................................................... 85 3.1.1 Sự phát triển của công nghệ trong sản xuất nông nghiệp .......................... 85 3.1.2 Hiệu quả cho vay gắn liền với hiệu quả xuất khẩu gạo ............................. 91 3.1.3 Định hướng phát triển của Agribank trong thời gian tới ........................... 93 3.1.4 Định hướng cho vay xuất khẩu gạo của Agribank chi nhánh Sài Gòn thời gian tới 94 3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY XUẤT KHẨU GẠO ....................................................................................................................... 94 3.2.1. Nhóm giải pháp với Nhà nước và cơ quan quản lý Nhà nước ................. 94 3.2.2. Nhóm giải pháp đối với Agribank Trung ương ........................................ 95 3.2.3 Nhóm giải pháp đối với Agribank chi nhánh Sài Gòn .............................. 97 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................... 101 KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................ 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 103 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 107
8. vi DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Việt Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam TCTD Tổ chức tín dụng NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần HMTD Hạn mức tín dụng HĐTD Hợp đồng tín dụng HĐTV Hội đồng thành viên VAMC Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng IPCAS Hệ thống thanh toán nội bộ và kế toán ngân hàng ĐBBTS Đảm bảo bằng tài sản VLĐ Vốn lưu động NNNT Nông nghiệp nông thôn NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn HTX Hợp tác xã VinaFood II Công ty cổ phần – Tổng công ty Lương thực Miền Nam VND Đồng Việt Nam USD Đồng đô la Mỹ XK Xuất khẩu CN Chi nhánh DN Doanh nghiệp
9. vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Giá xuất khẩu gạo của Việt Nam từ năm 2013 – 2017 ............................ 32 Bảng 2.2: Số lượng và Giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam từ năm 2013 – 2017 ... 35 Bảng 2.3: Kim ngạch xuất khẩu gạo và nông sản từ năm 2013 – 2017 .................... 38 Bảng 2.4: Lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND, USD của Agribank so với bình quân thị trường giai đoạn 2013 – 2017 ..................................................................... 49 Bảng 2.5: Dư nợ và tăng trưởng cho vay xuất khẩu gạo tại Chi nhánh Sài Gòn từ năm 2013 – 2017 ....................................................................................................... 50 Bảng 2.6: Tỷ trọng Cho vay xuất khẩu gạo so với Tổng dư nợ toàn Chi nhánh ...... 53 Bảng 2.7: Nợ xấu tại Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 – 2017 ........................................ 54 Bảng 2.8: Quy mô và tăng trưởng Dư nợ của Chi nhánh giai đoạn 2013 – 2017..... 58 Bảng 2.9: Tỷ lệ doanh số cho vay theo kỳ hạn trong tổng doanh số cho vay lĩnh vực NNNT của Chi nhánh Sài Gòn.................................................................................. 59 Bảng 2.10: Tỷ lệ doanh số cho vay XK gạo so với doanh số cho vay ngắn hạn NNNT tại Chi nhánh Sài Gòn ................................................................................... 60 Bảng 2.11: Cơ cấu dư nợ theo loại tiền vay tại Chi nhánh từ năm 2013 – 2017 ...... 62 Bảng 2.12: Chỉ tiêu Hệ số thu nợ của Agribank chi nhánh Sài Gòn từ năm 2103 – 2017 ........................................................................................................................... 64 Bảng 2.13: Nợ xấu cho vay xuất khẩu gạo tại Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 – 2017 . 66 Bảng 2.15: Tỷ lệ thu lãi từ cho vay từng lĩnh vực so với lợi nhuận của toàn Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 – 2017 .................................................................................. 69 Bảng 2.16: Doanh số thanh toán quốc tế từ năm 2013 – 2017 ................................. 72 Bảng 2.17: Doanh số mua bán ngoại tệ từ năm 2013 – 2017 ................................... 74 Bảng 2.18: Khảo sát về lãi suất cho vay ................................................................... 77 Bảng 2.19: Khảo sát về thủ tục cho vay .................................................................... 78 Bảng 2.20: Khảo sát mức vốn cho vay ..................................................................... 79 Bảng 2.21: Khảo sát kết quả thu nhập từ vay vốn ngân hàng ................................... 80
10. viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Danh mục biểu đồ 2.1: Các loại gạo xuất khẩu của Việt Nam ................................. 31 Danh mục biểu đồ 2.2: Tăng giảm Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam từ 2013 - 2017 ................................................................................................................................... 33 Danh mục biểu đồ 2.3: Thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam theo khu vực địa lý ................................................................................................................................... 34 Danh mục biểu đồ 2.4: Số lượng và Giá trị xuất khẩu gạo Việt Nam từ 2013 - 2017 ................................................................................................................................... 36 Danh mục biểu đồ 2.5: Tỷ trọng giá trị xuất khẩu gạo so với giá trị nông sản xuất khẩu ........................................................................................................................... 39 Danh mục biểu đồ 2.6: Tăng trưởng Dư nợ cho vay xuất khẩu gạo so với tăng trưởng Dư nợ toàn Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 - 2017 ............................................. 51 Danh mục biểu đồ 2.7: Tỷ trọng Cho vay xuất khẩu gạo so với Tổng dư nợ toàn Chi nhánh từ 2013 - 2017 ................................................................................................ 53 Danh mục biểu đồ 2.8: Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu của Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 - 2017 ........................................................................................................................... 55 Danh mục biểu đồ 2.9: Tỷ lệ nợ xấu của Chi nhánh Sài Gòn so với toàn hệ thống Agribank từ 2013 - 2017 ........................................................................................... 56 Danh mục biểu đồ 2.10: Tỷ lệ Doanh số cho vay xuất khẩu gạo so với Doanh số cho vay ngắn hạn lĩnh vực NNNT ................................................................................... 61 Danh mục biểu đồ 2.11: Tỷ trọng dư nợ ngoại tệ cho vay xuất khẩu gạo tại Chi nhánh Sài Gòn từ 2013 - 2017 .................................................................................. 63 Danh mục biểu đồ 2.12: Hệ số thu nợ của Chi nhánh Sài Gòn giai đoạn 2013 - 2017 ................................................................................................................................... 65 Danh mục biểu đồ 2.13: Tỷ trọng Dư nợ có TSĐB tại Chi nhánh từ 2013 - 2017 ... 68 Danh mục biểu đồ 2.14: Tỷ lệ sinh lời từ Cho vay so với Dư nợ từng lĩnh vực của Chi nhánh từ 2013 - 2017 .......................................................................................... 71