Luận văn Một số vấn đề pháp lý về chào bán chứng khoán ra công chúng theo pháp luật Việt Nam và pháp luật một số nước

Nội dung tài liệu: Luận văn Một số vấn đề pháp lý về chào bán chứng khoán ra công chúng theo pháp luật Việt Nam và pháp luật một số nước

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ THANH HƯƠNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ PHÁP LUẬT MỘT SỐ NƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI – 2010
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ THANH HƯƠNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RA CÔNG CHÚNG THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ PHÁP LUẬT MỘT SỐ NƯỚC Chuyên ngành : Luật quốc tế Mã số : 60 38 60 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. Nông Quốc Bình HÀ NỘI - 2010
3. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÀO BÁN CHỨNG 8 KHOÁN RA CÔNG CHÚNG 1.1. Khái niệm chung 8 1.1.1. Khái niệm về chứng khoán và thị trường chứng khoán 8 1.1.2. Khái niệm về chào bán chứng khoán ra công chúng 18 1.2. Vai trò và đặc điểm của hoạt động chào bán chứng khoán 21 ra công chúng 1.2.1. Vai trò của hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng 21 1.2.2. Các đặc điểm cơ bản của hoạt động chào bán chứng khoán 22 ra công chúng 1.2.2.1. Chủ thể chào bán chứng khoán ra công chúng 22 1.2.2.2. Phạm vi và đối tượng chào bán chứng khoán 28 1.2.2.3. Về cách thức chào bán chứng khoán 29 1.2.2.4. Về pháp luật điều chỉnh 30 1.2.2.5. Các hình thức chào bán chứng khoán 31 1.3. Tæ chøc quèc tÕ c¸c ñy ban chøng kho¸n (iosco) 32 1.3.1. Sự hình thành, phát triển của IOSCO 32
4. 1.3.2. Các nguyên tắc của IOSCO 33 1.3.3. Các nguyên tắc của IOSCO đối với hoạt động chào bán 36 chứng khoán ra công chúng 1.3.3.1. Nguyên tắc về hoạt động công bố thông tin của tổ chức 36 phát hành 1.3.3.2. Nguyên tắc đối xử công bằng 37 1.3.3.3. Nguyên tắc kế toán, kiểm toán theo thông lệ quốc tế 38 1.3.4. Việt Nam và IOSCO 38 Chương 2: PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ CHÀO BÁN CHỨNG 42 KHOÁN RA CÔNG CHÚNG TRONG TƯƠNG QUAN SO SÁNH VỚI QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT CỦA MỘT SỐ NƯỚC 2.1. Khung pháp lý của một số nước và của Việt Nam về chào 42 bán chứng khoán ra công chúng 2.1.1. Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động chào bán chứng khoán 42 ra công chúng của một số nước 2.1.1.1. Nhóm văn bản pháp luật chung về chứng khoán và thị 42 trường chứng khoán 2.1.1.2. Nhóm văn bản pháp luật chuyên ngành về chứng khoán và 43 thị trường chứng khoán 2.1.2. Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động chào bán chứng khoán 47 ra công chúng của Việt Nam 2.2. Một số nội dung cơ bản của pháp luật về chào bán chứng 51 khoán ra công chúng của Việt Nam và một số nước 2.2.1. Phương thức quản lý đối với hoạt động chào bán chứng 51 khoán ra công chúng 2.2.2. Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng 57 2.2.3. Thủ tục thực hiện chào bán chứng khoán ra công chúng 65
5. 2.2.3.1. C¬ chÕ qu¶n lý nhµ n•íc ®èi víi ho¹t ®éng chµo b¸n chøng 65 kho¸n ra c«ng chóng 2.2.3.2. Hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng 74 2.3. Một số nhận xét về pháp luật chào bán chứng khoán ra 78 công chúng của Việt Nam so sánh với pháp luật của một số nước 2.3.1. Về hệ thống pháp luật 78 2.3.2. Về một số nội dung cơ bản của pháp luật chào bán chứng 80 khoán ra công chúng Chương 3: THỰC TRẠNG THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ CHÀO 82 BÁN CHỨNG KHOÁN RA CÔNG CHÚNG TẠI VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RA CÔNG CHÚNG 3.1. Thực trạng thực thi pháp luật về chào bán chứng khoán ra 82 công chúng tại Việt Nam 3.2. Một số đề xuất hoàn thiện quy định pháp luật Việt Nam về 90 chào bán chứng khoán ra công chúng để phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế 3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật về chào bán chứng 90 khoán ra công chúng 3.2.2. Một số đề xuất, giải pháp cụ thể 92 3.2.2.1. Hoàn thiện nhóm văn bản pháp luật chuyên ngành về chào 92 bán chứng khoán ra công chúng 3.2.2.2. Hoàn thiện nhóm văn bản pháp luật chung về chào bán 101 chứng khoán ra công chúng KẾT LUẬN 108 DANH MỤC MỘT SỐ CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ Đà THAM GIA 110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 111
6. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT SGDCK : Sở giao dịch chứng khoán TTCK : Thị trường chứng khoán UBCKNN : Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
7. Danh môc c¸c b¶ng Sè hiÖu Tªn b¶ng Trang b¶ng 2.1 So sánh về đặc điểm của hoạt động chào bán chứng khoán 31 ra công chúng và hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ 2.2 Bảng so sánh các cơ chế quản lý nhà nước đối với hoạt 65 động chào bán chứng khoán ra công chúng
8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Thị trường chứng khoán (TTCK) đang ngày càng đóng vai trò là kênh dẫn vốn, huy động vốn quan trọng trong phát triển kinh tế. Đề án phát triển thị trường vốn Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã đặt ra mục tiêu tổng quát, đó là phải: Phát triển nhanh, đồng bộ, vững chắc thị trường vốn Việt Nam, trong đó thị trường chứng khoán đóng vai trò chủ đạo; từng bước đưa thị trường vốn trở thành một cấu thành quan trọng của thị trường tài chính, góp phần đắc lực trong việc huy động vốn cho đầu tư phát triển và cải cách nền kinh tế; từng bước nâng cao khả năng cạnh tranh và chủ động hội nhập thị trường tài chính quốc tế [10]. Luật Chứng khoán được Quốc hội thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2006 đã đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong việc xây dựng khung pháp lý cho hoạt động của TTCK Việt Nam nói chung và hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán huy động vốn của các loại hình doanh nghiệp nói riêng. Với phạm vi điều chỉnh rộng, Luật Chứng khoán quy định hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng của các đối tượng là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển đổi thành công ty cổ phần... tạo ra sự thống nhất trong quản lý nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng. Lần đầu tiên tại Luật Chứng khoán đã quy định cho phép các doanh nghiệp Việt Nam được chào bán chứng khoán huy động vốn trên TTCK quốc tế. Với quy định này, một mặt mở ra kênh huy động vốn vô cùng quan trọng cho doanh nghiệp Việt Nam; mặt khác, cũng tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài được tham gia góp vốn đầu tư vào doanh nghiệp Việt Nam, phù hợp với các cam kết của Việt Nam trong hội nhập thị trường vốn quốc tế. 1
9. Tuy nhiên, thực tế thi hành pháp luật về chứng khoán và TTCK trong thời gian qua cho thấy pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng đã bộc lộ nhiều điểm hạn chế, vướng mắc, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong quá trình chào bán chứng khoán huy động vốn, cụ thể như: Luật Chứng khoán mới chỉ giới hạn điều chỉnh về hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng, chưa quy định thế nào là hoạt động phát hành riêng lẻ. Các quy định về khái niệm, về điều kiện, thủ tục chào bán chứng khoán ra công chúng hiện nay chưa rõ ràng và chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Mặc dù pháp luật đã bước đầu điều chỉnh về hoạt động chào bán chứng khoán ra nước ngoài song mới chỉ dừng lại ở các quy định mang tính nguyên tắc đòi hỏi phải có những quy định hướng dẫn cụ thể về điều kiện, về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài và ngay cả việc giải quyết xung đột pháp luật khi doanh nghiệp Việt Nam tiến hành chào bán chứng khoán ra nước ngoài hay doanh nghiệp nước ngoài chào bán chứng khoán tại Việt Nam. Việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng phải được tiến hành trên cơ sở tổng hợp, đúc kết kinh nghiệm thực tiễn hoạt động của TTCK Việt Nam và dựa trên cơ sở ứng dụng một cách khoa học của quá trình nghiên cứu kinh nghiệm về mặt lý thuyết cũng như thực tiễn của thế giới vào hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của Việt Nam. Trước những yêu cầu của lý luận và thực tiễn nêu trên, việc nghiên cứu luận văn với đề tài "Một số vấn đề pháp lý về chào bán chứng khoán ra công chúng theo pháp luật Việt Nam và pháp luật một số nước" là một đòi hỏi mang tính cấp thiết, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn cao. 2. Tình hình nghiên cứu vấn đề này ở Việt Nam và ý nghĩa lý luận của đề tài Mặc dù trong quá trình xây dựng Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn thi hành, cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và TTCK là Bộ Tài chính (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN)) đã có một số 2
10. nghiên cứu riêng lẻ liên quan đến việc chào bán chứng khoán ra công chúng song những nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở mức độ các vấn đề mang tính nguyên tắc. Hiện nay, cũng chưa có một đề tài nào nghiên cứu toàn diện về nội dung này, đặc biệt là dưới góc độ so sánh với quy định pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng của một số nước để rút ra kinh nghiệm cho Việt Nam. Các văn bản, tài liệu về kinh nghiệm của nước ngoài trong hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng hầu hết đều chưa được dịch ra tiếng Việt. Do vậy, việc nghiên cứu luận văn với đề tài "Một số vấn đề pháp lý về chào bán chứng khoán ra công chúng theo pháp luật Việt Nam và pháp luật một số nước" là thực sự cần thiết, góp phần xây dựng và hoàn thiện các quy định pháp luật của Việt Nam. 3. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài luận văn hướng đến các mục tiêu sau: - Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng; - Nghiên cứu pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng của một số nước nhằm rút ra cơ sở lý luận và bài học cho việc quy định vấn đề này tại Việt Nam; - Đánh giá, phân tích thực trạng thực thi pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng tại Việt Nam; phân tích những mặt bất cập, hạn chế của pháp luật Việt Nam về chào bán chứng khoán ra công chúng để từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật nhằm khuyến khích phát triển hoạt động này trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đề tài được giới hạn trong khuôn khổ nghiên cứu, so sánh một số nội dung cơ bản của pháp luật Việt Nam và pháp luật một số nước như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan về hoạt động chào bán chứng khoán ra 3