Luận văn Mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng tại Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng tại Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH TRỊNH THỊ PHƢƠNG THẢO MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT VÀ GIÁ VÀNG TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH TRỊNH THỊ PHƢƠNG THẢO MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT VÀ GIÁ VÀNG TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. HẠ THỊ THIỀU DAO TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
3. i TÓM TẮT Lạm phát ngày nay đã trở thành một vấn đề kinh tế vĩ mô quen thuộc với tất cả mọi ngƣời. Lạm phát tăng cao sẽ ảnh hƣởng xấu đến đời sống của ngƣời dân và nền kinh tế của một quốc gia. Nhằm bảo vệ giá trị tài sản của mình, nhiều ngƣời đã tìm đến vàng nhƣ một hàng rào chống lạm phát hiệu quả. Rất nhiều ngƣời, bao gồm các nhà kinh tế học nổi tiếng và các nhà đầu tƣ, đều cho rằng lạm phát và vàng có mối quan hệ chặt chẽ. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên thế giới lại cho thấy mối quan hệ giữa vàng và lạm phát không thực sự tồn tại ở tất cả các quốc gia. Đặc biệt, tại Việt Nam, khi thị trƣờng vàng có một đặc trƣng riêng và chịu sự quản lý chặt chẽ từ Ngân hàng Nhà nƣớc thì mối quan hệ này có tồn tại hay không là một nghi vấn lớn. Xuất phát từ thực tế trên, nghiên cứu đƣợc thực hiện nhằm xác định mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng tại Việt Nam. Nghiên cứu đƣợc thực hiện dựa trên bộ số liệu theo tần suất tháng từ tháng 01/2007 đến tháng 12/2016. Bên cạnh đó, lãi suất, tỷ giá và biến giả (đại diện cho sự quản lý chặt chẽ thị trƣờng vàng của NHNN từ sau khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP đƣợc ban hành) cũng đƣợc đƣa vào mô hình nghiên cứu. Mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng sẽ đƣợc xem xét thông qua việc thực hiện ƣớc lƣợng mô hình VAR, kiểm định nhân quả Granger, phân tích phản ứng đẩy và phân rã phƣơng sai. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng sự thay đổi của lạm phát không có tác động đến giá vàng. Trong khi đó, biến động giá vàng có ảnh hƣởng không đáng kể đến lạm phát. Kết quả cũng cho thấy, trong khi giá vàng chịu tác động từ sự quản lý của NHNN thì lạm phát chịu ảnh hƣởng bởi biến động lạm phát và lãi suất trong quá khứ.
4. ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP. Hồ Chí Minh, năm 2017 Trịnh Thị Phƣơng Thảo
5. iii LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn tất cả quý Thầy, Cô lớp CH17A, Khoa Sau đại học, Trƣờng Đại Học Ngân hàng TP. HCM, đã tận tình giảng dạy, truyền đạt cho em nhiều kiến thức bổ ích và thú vị Kế đến, em xin cảm ơn cô PGS. TS. Hạ Thị Thiều Dao đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu này. Ngoài ra, em cũng xin cảm ơn gia đình, bạn bè, cơ quan và đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình học tập và thực hiện nghiên cứu này. Trân trọng, Trịnh Thị Phƣơng Thảo
6. iv MỤC LỤC TÓM TẮT ......................................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ iii MỤC LỤC ....................................................................................................................... iv DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ ix DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................ xi DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................................ xii CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG ............................................................................... 1 1.1. Giới thiệu đề tài ....................................................................................................... 1 1.1.1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 1.1.2. Vấn đề nghiên cứu ................................................................................................ 3 1.2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................................... 4 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ................................................................................................ 4 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ...................................................................................................... 5 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................. 5 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 5 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu và nguồn dữ liệu ............................................................. 5 1.5.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 5 1.5.2. Nguồn dữ liệu ........................................................................................................ 6 1.6. Đóng góp của đề tài ................................................................................................. 6 1.7. Bố cục của đề tài ...................................................................................................... 7 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ LẠM PHÁT VÀ GIÁ VÀNG ......................... 8
7. v 2.1. Giới thiệu khái quát về lạm phát và giá vàng .......................................................... 8 2.1.1. Khái quát về lạm phát ........................................................................................... 8 2.1.1.1. Khái niệm ........................................................................................................... 8 2.1.1.2. Các chỉ số đo lƣờng lạm phát ............................................................................. 8 2.1.2. Khái quát về vàng và giá vàng ............................................................................ 11 2.1.2.1. Khái quát về vàng ............................................................................................. 11 2.1.2.2. Khái quát về giá vàng ....................................................................................... 12 2.2. Các học thuyết liên quan ........................................................................................ 13 2.2.1. Lý thuyết về lƣợng cầu tài sản ............................................................................ 13 2.2.2. Học thuyết số lƣợng về cầu tiền tệ ...................................................................... 13 2.2.2.1. Thuyết số lƣợng tiền tệ của Fisher ................................................................... 14 2.2.2.2. Lý thuyết về sự ƣa thích tiền mặt của Keynes ................................................. 15 2.2.2.3. Phƣơng trình cầu tiền của Friedman ................................................................ 15 2.2.3. Ứng dụng phƣơng trình Fisher vào lợi suất của tài sản và mối quan hệ giữa lạm phát và giá vàng ...................................................................................................... 16 2.3. Lƣợc khảo các nghiên cứu thực nghiệm liên quan ................................................ 20 2.3.1. Các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới .......................................................... 20 2.3.2. Các nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam ......................................................... 23 CHƢƠNG 3: XÂY DỰNG MÔ HÌNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... 29 3.1. Xây dựng mô hình nghiên cứu .............................................................................. 29 3.1.1. Xác định các biến trong mô hình ........................................................................ 29 3.1.2. Mô hình nghiên cứu thực nghiệm ....................................................................... 30 3.2. Mô tả biến và nguồn dữ liệu .................................................................................. 31
8. vi 3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................... 32 3.3.1. Kiểm định tính dừng của các chuỗi thời gian ..................................................... 32 3.3.1.1. Tính dừng ......................................................................................................... 32 3.3.1.2. Kiểm định Dickey-Fuller mở rộng (ADF) ....................................................... 34 3.3.1.3. Kiểm định Phillips – Perron (kiểm định PP) .................................................... 35 3.3.2. Kiểm định quan hệ nhân quả Granger ................................................................ 35 3.3.3. Phản ứng đẩy và phân rã phƣơng sai .................................................................. 36 3.3.3.1. Phản ứng đẩy .................................................................................................... 36 3.3.3.2. Phân rã phƣơng sai ........................................................................................... 37 CHƢƠNG 4: TRÌNH BÀY VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................ 38 4.1. Thống kê mô tả và tình hình diễn biến các biến số ............................................... 38 4.1.1. Thống kê mô tả các biến số ................................................................................. 38 4.1.2. Tình hình diễn biến các biến số .......................................................................... 38 4.1.2.1. Diễn biến chỉ số CPI tại Việt Nam ................................................................... 39 4.1.2.2. Diễn biến giá vàng tại Việt Nam ...................................................................... 41 4.1.2.3. Diễn biến lãi suất huy động tại Việt Nam ........................................................ 45 4.1.2.4. Diễn biến tỷ giá tại Việt Nam .......................................................................... 47 4.2. Kết quả kiểm định tính dừng ................................................................................. 50 4.3. Kết quả hồi quy mô hình VAR .............................................................................. 51 4.4. Kiểm định nhân quả Granger ................................................................................. 52 4.5. Kết quả phản ứng đẩy và phân rã phƣơng sai ........................................................ 53 4.5.1. Kết quả phản ứng đẩy ......................................................................................... 53 4.5.2. Kết quả phân rã phƣơng sai ................................................................................ 56
9. vii 4.6. Phân tích kết quả và thảo luận ............................................................................... 60 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................... 64 5.1. Kết luận ................................................................................................................... 64 5.2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 65 5.3. Hạn chế của đề tài và hƣớng nghiên cứu trong tƣơng lai ....................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 67 PHỤ LỤC ....................................................................................................................... 74 Phụ lục 1: Kết quả thống kê mô tả giá vàng, lạm phát, tỷ giá và lãi suất ...................... 74 Phụ lục 2: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị chuỗi chỉ số giá tiêu dùng bậc gốc và chuỗi chỉ số giá tiêu dùng sai phân bậc 1 ....................................................................... 76 Phụ lục 3: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị chuỗi giá vàng bậc gốc và chuỗi giá vàng sai phân bậc 1 ........................................................................................................ 84 Phụ lục 4: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị chuỗi tỷ giá bậc gốc và chuỗi tỷ giá sai phân bậc 1 ...................................................................................................................... 92 Phụ lục 5: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị chuỗi lãi suất bậc gốc và chuỗi lãi suất sai phân bậc 1 ............................................................................................................... 100 Phụ lục 6: Lựa chọn độ trễ tối ƣu mô hình VAR theo các tiêu chuẩn thông tin .......... 108 Phụ lục 7: Kết quả ƣớc lƣợng mô hình VAR ............................................................... 109 Phụ lục8: Kết quả hồi quy mô hình với biến phụ thuộc là D(CPI) .............................. 110 Phụ lục 9: Kết quả hồi quy mô hình với biến phụ thuộc là D(GP) .............................. 110 Phụ lục 10: Kết quả hồi quy mô hình với biến phụ thuộc là D(ER) ............................ 111 Phụ lục 11: Kết quả hồi quy mô hình với biến phụ thuộc là D(IR) ............................. 111 Phụ lục 12: Kiểm định tính ổn định của mô hình VAR ............................................... 112 Phụ lục 13: Kiểm định Portmanteau tính tự tƣơng quan phần dƣ của mô hình ........... 112
10. viii Phụ lục 14: Kiểm định Lagrange tính tự tƣơng quan phần dƣ của mô hình ................ 113 Phụ lục 15: Kết quả kiểm định nhân quả Granger ....................................................... 114 Phụ lục 16: Phản ứng phân rã phƣơng sai theo thứ tự D(CPI) D(GP) D(ER) D(IR) .. 115 Phụ lục 17: Phản ứng phân rã phƣơng sai theo thứ tự D(IR) D(ER) D(GP) D(CPI) .. 116 Phụ lục 18: Số liệu nghiên cứu .................................................................................... 117