Luận văn Mối quan hệ giữa cảm nhận hạnh phúc với tính ái kỷ và lòng tự trọng

Nội dung tài liệu: Luận văn Mối quan hệ giữa cảm nhận hạnh phúc với tính ái kỷ và lòng tự trọng

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------- NINH BẢO KHÁNH MỐI QUAN HỆ GIỮA CẢM NHẬN HẠNH PHÚC VỚI TÍNH ÁI KỶ VÀ LÒNG TỰ TRỌNG LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC HÀ NỘI – 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -------------- NINH BẢO KHÁNH MỐI QUAN HỆ GIỮA CẢM NHẬN HẠNH PHÚC VỚI TÍNH ÁI KỶ VÀ LÒNG TỰ TRỌNG Chuyên ngành: TÂM LÝ HỌC Mã số: 60 31 04 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. Trương Thị Khánh Hà HÀ NỘI – 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của PGS. TS Trương Thị Khánh Hà. Các số liệu và tài liệu trong Luận văn có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Ninh Bảo Khánh
4. LỜI CẢM ƠN Đầu tiên tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS. TS Trương Thị Khánh Hà về sự chỉ bảo, dẫn dắt tận tình cùng những lời khuyên quý giá của cô trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu này. Tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô đang giảng dạy tại khoa Tâm Lý Học Trường Đại học Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn – Đại Học Quốc Gia Hà Nội đã luôn có sự hỗ trợ cần thiết cho tôi trong thời gian tôi vắng mặt tại khoa do thực hiện nghĩa vụ quân sự (2017 – 2019). Nhờ đó mà tôi có thể yên tâm công tác và quay trở lại hoàn thành tốt đề tài nghiên cứu này. Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn tới toàn thể các bạn sinh viên tại các trường Đại Học Khoa Học Xã Hội Nhân Văn – Đại Học Quốc Gia Hà Nội, Đại Học Kinh tế Quốc Dân, Đại Học Mở, Đại Học Xây Dựng đã cho tôi cơ hội được tiếp xúc, chia sẻ và có được số liệu cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Ninh Bảo Khánh
5. MỤC LỤC Số thứ Nội dung Trang tự 1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 3 3 ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 3 4 NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3 5 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4 6 GIẢ THUYẾT KHOA HỌC 4 7 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 4 CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢM NHẬN 5 HẠNH PHÚC, TÍNH ÁI KỶ VÀ LÒNG TỰ TRỌNG 1.1 Tổng quan nghiên cứu về cảm nhận hạnh phúc, tính ái kỷ, 5 lòng tự trọng 1.1.1 Các nghiên cứu ở nước ngoài 5 1.1.2 Các nghiên cứu ở trong nước 12 1.2 Các khái niệm cơ bản 14 1.2.1 Cảm nhận hạnh phúc 14 1.2.2 Tính ái kỷ 16 1.2.3 Lòng tự trọng 23 1.3 Luận điểm lý thuyết nghiên cứu 26 1.3.1 Luận điểm lý thuyết về cảm nhận hạnh phúc 26 1.3.2 Luận điểm lý thuyết về tính ái kỷ 28 1.3.3 Luận điểm lý thuyết về lòng tự trọng 29 1.4 Mối quan hệ giữa cảm nhận hạnh phúc với tính ái kỷ và 30
6. lòng tự trọng Tiểu kết chương 1 31 CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP 33 NGHIÊN CỨU 2.1 Tổ chức nghiên cứu 33 2.2 Phương pháp nghiên cứu 37 Tiểu kết chương 2 41 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN 43 3.1 Thực trạng cảm nhận hạnh phúc ở sinh viên 43 3.2 Thực trạng tính ái kỷ ở sinh viên 49 3.3 Thực trạng lòng tự trọng ở sinh viên 54 3.4 Mối quan hệ giữa cảm nhận hạnh phúc với tính ái kỷ và 57 lòng tự trọng 3.5 Sự tương đồng và khác biệt theo một số yếu tố nhân khẩu 60 Tiểu kết chương 3 63 KẾT LUẬN 65 KIẾN NGHỊ 68 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 69 PHỤ LỤC
7. DANH MỤC BẢNG BIỂU Số bảng Nội dung Trang biểu Bảng 1 Bảng ma trận xu hướng items - nhân tố (Rotated 43 Component Matrix) thang đo cảm nhận hạnh phúc Bảng 2 Hệ số tin cậy của các tiểu thang đo và của toàn bộ thang 44 đo cảm nhận hạnh phúc Bảng 3 Tương quan giữa các nhân tố và cảm nhận hạnh phúc 45 chung Bảng 4 Điểm trung bình các nhân tố thang đo cảm nhận hạnh 46 phúc và độ lệch chuẩn Bảng 5 Cảm nhận hạnh phúc chủ quan MHC – SF của sinh viên 46 (N = 360) Bảng 6 Cảm nhận hạnh phúc của sinh viên (N = 360) 58 Bảng 7 Tương quan giữa từng mệnh đề với toàn bộ thang đo tính ái kỷ và độ tin cậy của thang đo nếu loại bỏ từng mệnh 50 đề Bảng 8 Mức độ ái kỷ của sinh viên (N = 360) 52 Bảng 9 Tương quan giữa từng mệnh đề với toàn bộ thang đo lòng tự trọng và độ tin cậy của thang đo nếu loại bỏ từng 54 mệnh đề Bảng 10 Mức độ lòng tự trọng của sinh viên (N = 360) 55 Bảng 11 Tương quan giữa các thành tố của cảm nhận hạnh phúc 57 với tính ái kỷ Bảng 12 Tương quan giữa các thành tố của cảm nhận hạnh phúc 58 với lòng tự trọng
8. Bảng 13 Tương quan giữa các thành tố của cảm nhận hạnh phúc 59 với tính ái kỷ và lòng tự trọng Bảng 14 Tương quan giữa các thành tố của cảm nhận hạnh phúc 60 với tính ái kỷ và lòng tự trọng (so sánh theo giới tính) Bảng 15 Tương quan giữa các thành tố của cảm nhận hạnh phúc với tính ái kỷ và lòng tự trọng (so sánh về tình trạng kinh 62 tế) Hình 1 Tương quan giữa các nhân tố và toàn thang đo 45 Biểu đồ 1 Mức độ cảm nhận hạnh phúc của các nhóm từ “nghèo” 49 đến “giàu”
9. CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Từ viết Thuật ngữ tắt 1 SWB Cảm nhận hạnh phúc (Subjective Well-being) 2 PWI Chỉ số hạnh phúc (Personal Well-being Index) 3 HPI Chỉ số hạnh phúc hành tinh (Happy Planet Index) 4 MHC Thang đo phổ sức khỏe tinh thần (Mental Health Continuum) 5 NPI Nhân cách ái kỷ (Narcissism Personality Inventory)
10. MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Cảm nhận hạnh phúc chủ quan đã được các nhà Tâm lý học quan tâm như một hướng nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực tâm lý học tích cực. Nghiên cứu về cảm nhận hạnh phúc giúp tìm hiểu thêm về chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân trong môi trường gia đình, xã hội và cộng đồng về mức độ mà họ cảm thấy hạnh phúc nói chung như thế nào? Từ đó, tìm ra các giải pháp nhằm giúp mỗi cá nhân ngày càng trở nên hạnh phúc hơn, hạn chế những yếu tố tác động làm giảm hạnh phúc. Các nghiên cứu về hạnh phúc chủ quan (Subjective well-being) được bắt đầu quan tâm nghiên cứu vào đầu thế kỷ XX xuất phát từ lý do con người xa xưa tự đặt ra câu hỏi: “điều gì tạo ra cuộc sống tốt đẹp và điều gì khiến con người cảm thấy hạnh phúc”. Vào những năm 30 – 40 của thế kỷ XX, các nhà nghiên cứu bắt đầu tìm hiểu về hạnh phúc và sự hài lòng với cuộc sống trong cộng đồng bằng cách đặt ra câu hỏi “Bạn cảm thấy hạnh phúc ở mức độ nào?” với các phương án trả lời khác nhau từ “rất hạnh phúc” đến “không hạnh phúc” (dẫn theo Cantril, Hadley, Mildred). Vào năm 1925, Flugel đã nghiên cứu tâm trạng của con người bằng cách ghi lại các sự kiện và những phản ứng cảm xúc của họ. Điều quan trọng khiến các nghiên cứu về cảm nhận hạnh phúc trong những thập niên gần đây nở rộ là người dân ở các quốc gia phát triển đã có mức sống cao hơn, đời sống kinh tế phát triển hơn, vì thế mà họ mong muốn đời sống tinh thần cũng phải trở nên tốt đẹp hơn. Từ lý do trên mà chất lượng cuộc sống và sự cảm nhận hạnh phúc chủ quan từ đó mà trở nên cần thiết, quan trọng đối với họ. 1