Luận văn Kỹ năng sống của sinh viên Trường Đại học Trà Vinh

Nội dung tài liệu: Luận văn Kỹ năng sống của sinh viên Trường Đại học Trà Vinh

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Dương Thị Thu Huyên KỸ NĂNG SỐNG CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Dương Thị Thu Huyên KỸ NĂNG SỐNG CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH Chuyên ngành : Tâm lí học Mã số : 8310401 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN PHƯƠNG Thành phố Hồ Chí Minh - 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả Dương Thị Thu Huyên
4. LỜI CẢM ƠN Với lòng biết ơn chân thành nhất tôi xin cảm ơn Ban Giám Hiệu, quý thầy cô giáo cùng toàn thể cán bộ công nhân viên, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Cảm ơn trường đại học Trà Vinh đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi thu thập số liệu hoàn thành đề tài. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với thầy hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Phương đã tận tình động viên, giúp đỡ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Các thầy, cô giáo khoa Tâm lí học Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tôi theo học cao học và thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học này. Tôi xin cảm ơn quý thầy cô phản biện và hội đồng chấm luận văn đã đọc và có những nhận xét, góp ý quý giá về luận văn. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã sát cánh, động viên và giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn này Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Dương Thị Thu Huyên
5. MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 Chương 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KỸ NĂNG SỐNG CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC.................................................................................... 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................................... 5 1.1.1. Một số nghiên cứu về kỹ năng sống trên thế giới ................................................ 5 1.1.2. Một số nghiên cứu về kỹ năng sống trong nước .................................................. 7 1.2. Những khái niệm cơ bản ............................................................................................. 7 1.2.1. Kỹ năng ................................................................................................................ 9 1.2.2. Kỹ năng sống ..................................................................................................... 19 1.3. Kỹ năng sống của sinh viên trường đại học .............................................................. 23 1.3.1. Đặc điểm sinh viên trường đại học .................................................................... 23 1.3.2. Kỹ năng sống của sinh viên trường đại học ....................................................... 34 1.3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng sống của sinh viên trường đại học ........ 43 Tiểu kết chương 1 ................................................................................................................ 48 Chương 2. THỰC TRẠNG KỸ NĂNG SỐNG CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH .......................................................................................... 49 2.1. Tổ chức nghiên cứu .................................................................................................. 49 2.1.1. Địa bàn nghiên cứu ............................................................................................ 49 2.1.2. Khách thể nghiên cứu ........................................................................................ 49 2.1.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 51 2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh .......................................................................................................................... 55 2.2.1. Thực trạng một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng nhận thức của sinh viên trường đại học Trà Vinh ......................................................................... 55
6. 2.2.2. Thực trạng kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng liên quan đến cảm xúc của sinh viên trường đại học Trà Vinh .................................................................. 63 2.2.3. Thực trạng một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng xã hội của sinh viên trường đại học Trà Vinh. ................................................................................ 65 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh .... 72 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................................ 75 Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG SỐNG CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH .................................................... 76 3.1. Kết quả khảo sát về một số biện pháp phát triển kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh ........................................................................................... 76 3.2. Đề xuất một số biện pháp phát triển kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh ................................................................................................................... 78 Tiểu kết chương 3 ................................................................................................................ 83 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................................... 84 1. Kết luận ........................................................................................................................ 84 2. Kiến nghị ...................................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 87 PHỤ LỤC
7. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Phân bố thành phần mẫu nghiên cứu ..................................................... 51 Bảng 2.2. Cách quy đổi điểm trung bình chung thành mức độ trong “đánh giá mức độ quan trọng của các kỹ năng sống” ............................................... 53 Bảng 2.3. Cách quy đổi điểm trung bình chung thành mức độ trong “thực trạng kỹ năng sống” ............................................................................... 53 Bảng 2.4. Cách quy đổi điểm trung bình chung thành mức độ trong “yếu tố ảnh hưởng” ............................................................................................ 53 Bảng 2.5. Cách quy đổi điểm trung bình chung thành mức độ trong phần 2 – biện pháp ............................................................................................... 54 Bảng 2.6. Một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng nhận thức của sinh viên trường đại học Trà Vinh ........................................................................ 55 Bảng 2.7. Tần suất tham gia các khóa học kỹ năng sống của sinh viên ................ 59 Bảng 2.8. Đánh giá vai trò của kỹ năng sống đối với cuộc sống ........................... 60 Bảng 2.9. Hiểu biết về khái niệm kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh. ................................................................................................ 60 Bảng 2.10. Đánh giá mức độ quan trọng của các kỹ năng sống của sinh viên ............ 61 Bảng 2.11. Một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng nhận thức của sinh viên trường đại học Trà Vinh xét theo giới tính, khối ngành, năm học và học lực ................................................................................................... 62 Bảng 2.12. Về kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng liên quan đến cảm xúc ............. 63 Bảng 2.13. Về kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng liên quan đến cảm xúc theo giới tính, năm học, khối ngành, học lực ................................................ 64 Bảng 2.14. Về một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng xã hội của sinh viên trường đại học Trà Vinh ........................................................................ 65 Bảng 2.15. Về một số kỹ năng sống thuộc nhóm kỹ năng xã hội theo giới tính, năm học, khối ngành, học lực ................................................................ 68 Bảng 2.16. Thực trạng kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh .......... 69
8. Bảng 2.17. Thực trạng kỹ năng sống theo giới tính, năm học, khối ngành, học lực. ......................................................................................................... 70 Bảng 2.18. Các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh .......................................................................................... 72 Bảng 3.1. Biện pháp nâng cao kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh ....................................................................................................... 76
9. DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Tần suất tham gia các khóa học kỹ năng sống của sinh viên. .............. 59 Biểu đồ 2.2. Nhân tố về kỹ năng sống của sinh viên trường đại học Trà Vinh ........ 70
10. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thuật ngữ “kỹ năng sống” bắt đầu được quan tâm tại Việt Nam vào những năm đầu thập niên 90 – khi xã hội bắt đầu có những chuyển biến phức tạp – nền kinh tế thị trường và việc du nhập các nền văn hóa từ các nước bên ngoài vào Việt Nam hay sự biến đổi của môi trường tự nhiên đã tác động rất lớn đến con người. Vì lẽ đó đã đòi hỏi sinh viên tạo ra những nội lực cần thiết để thích nghi và phát triển. Kỹ năng sống còn được xem như một biểu hiện quan trọng của năng lực tâm lý – xã hội, giúp cho sinh viên vững vàng trước cuộc sống vốn chứa đựng nhiều cơ hội và thách thức (Nguyễn Thanh Bình, 2007). Giáo dục trong xu hướng hiện nay không chỉ hướng vào mục tiêu tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, mà còn hướng đến mục tiêu phát triển đầy đủ và tự do giá trị của mỗi cá nhân giúp cho con người có năng lực để cống hiến, đồng thời có năng lực để sống một cuộc sống có chất lượng và hạnh phúc. Xã hội hiện đại luôn nảy sinh những vấn đề phức tạp và những vấn đề bất định đối với con người. Nếu con người không có năng lực để ứng phó vượt qua những thách thức đó và hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp rủi ro (Nguyễn Thanh Bình, 2007). Triển khai Kế hoạch số 363/KH-BGDĐT ngày 6/6/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc tổ chức biên soạn bộ tài liệu “Giáo dục đạo đức - lối sống văn hóa” và “Thực hành kỹ năng sống” sử dụng trong các trường phổ thông, đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng và trung cấp. Nhằm tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa và giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, góp phần triển khai công tác giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW trong thời gian tới (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2017). Kỹ năng sống giúp sinh viên nhận biết và có thái độ tích cực đối với