Luận văn Khả năng nghe hiểu và đọc hiểu tiếng việt của học sinh Lớp 4, 5 dân tộc thiểu số tại huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai

Nội dung tài liệu: Luận văn Khả năng nghe hiểu và đọc hiểu tiếng việt của học sinh Lớp 4, 5 dân tộc thiểu số tại huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Đặng Thị Thùy Linh KHẢ NĂNG NGHE HIỂU VÀ ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH LỚP 4, 5 DÂN TỘC THIỂU SỐ TẠI HUYỆN ĐAK ĐOA, TỈNH GIA LAI LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2015
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Đặng Thị Thùy Linh KHẢ NĂNG NGHE HIỂU VÀ ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH LỚP 4, 5 DÂN TỘC THIỂU SỐ TẠI HUYỆN ĐAK ĐOA, TỈNH GIA LAI Chuyên ngành : Tâm lí học Mã số : 60 31 04 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. HUỲNH MAI TRANG Thành phố Hồ Chí Minh - 2015
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì một công trình nào khác. Tác giả luận văn Đặng Thị Thùy Linh
4. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được rất nhiều sự hướng dẫn, giúp đỡ và động viên của các thầy cô giáo, bạn bè và người thân. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Huỳnh Mai Trang, là người đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình hoàn thành luận văn với những định hướng và góp ý chỉ bảo cụ thể, tận tình. Xin cảm ơn ban giám hiệu nhà trường cùng toàn thể thầy cô giáo ở hai trường Tiểu học số 2 thị trấn và Tiểu học K’Dang 2 đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi thu thập số liệu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo trong khoa Tâm lí giáo dục trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Sau đại học trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Đặng Thị Thùy Linh
5. MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ....................................................................................... 5 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................... 5 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu về đọc hiểu ..................................................................... 5 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu về nghe hiểu: ................................................................ 10 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................................... 13 1.2.1. Khái niệm khả năng ..................................................................................... 13 1.2.2. Khái niệm khả năng hiểu ............................................................................. 14 1.2.3. Khái niệm đọc hiểu ...................................................................................... 15 1.2.4. Khái niệm nghe hiểu .................................................................................... 19 1.3. Một số vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài ..................................................... 21 1.3.1. Một số vấn đề lý luận về đọc hiểu ............................................................... 21 1.3.2. Một số vấn đề lý luận về nghe hiểu ............................................................. 32 1.3.3. Dạy tiếng Việt ở trường tiểu học ................................................................. 41 1.3.4. Nội dung, chuẩn kiến thức nghe hiểu, đọc hiểu của HS lớp 4, 5 ................. 44 1.3.5. Một số đặc điểm ngôn ngữ của học sinh dân tộc Barhna ............................ 47 Tiểu kết chương 1 ..................................................................................................... 50 Chương 2. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG NGHE HIỂU VÀ ĐỌC HIỂU TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH LỚP 4, 5 DÂN TỘC THIỂU SỐ TẠI HUYỆN ĐAK ĐOA, TỈNH GIA LAI ............ 51 2.1. Tổ chức nghiên cứu ............................................................................................ 51 2.1.1. Mẫu nghiên cứu............................................................................................ 51
6. 2.1.2. Công cụ nghiên cứu: .................................................................................... 52 2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng về khả năng nghe hiểu và đọc hiểu tiếng Việt của học sinh lớp 4, 5 dân tộc Barhna .......................................................... 55 2.2.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng về khả năng đọc hiểu tiếng Việt ................. 55 2.2.2. Thực trạng khả năng nghe hiểu tiếng Việt của học sinh lớp 4, 5 dân tộc Barhna .................................................................................................... 84 2.2.3. So sánh khả năng nghe hiểu và đọc hiểu tiếng Việt của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna và mối tương quan giữa chúng với nhau .......................... 110 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................... 112 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 118 PHỤ LỤC
7. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT BĐ : Câu bị động CĐ : Câu chủ động ĐLC : Độ lệch chuẩn HS : Học sinh KĐ : Câu khẳng định SS : Câu so sánh PĐ : Câu phủ định
8. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Bảng liệt kê các kỹ năng môn tiếng Việt lớp 4, 5 ...................................... 42 Bảng 1.2. Chuẩn kiến thức kỹ năng đọc hiểu lớp 4, 5 ............................................... 45 Bảng 1.3. So sánh xuất phát điểm khi học tiếng Việt của HS dân tộc Kinh và Barhna ................................................................................................... 48 Bảng 2.1. Phân bố HS theo trường và lớp của mẫu điều tra thực trạng (được tính theo tần số và phần trăm) .................................................................... 51 Bảng 2.2. Phân bố HS theo trường và giới tính của mẫu điều tra thực trạng (được tính theo tần số và phần trăm) ......................................................... 51 Bảng 2.3. Trung bình câu trả lời đúng ở bài tập đọc hiểu tiếng Việt của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna .................................................................................... 55 Bảng 2.4. Trung bình câu trả lời đúng ở bài tập đọc hiểu từ và câu theo tiêu chí ..... 57 Bảng 2.5. Tỉ lệ (%) câu trả lời đúng ở từng tiêu chí của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna ........................................................................................................ 58 Bảng 2.6. Tỉ lệ (%) HS chọn đáp án sai xét theo tiêu chí nhận biết nghĩa của từ ...... 61 Bảng 2.7. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai trong bài tập đọc hiểu từ và câu ở tiêu chí dự đoán từ để hoàn thành câu .................................................... 63 Bảng 2.8. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai xét theo tiêu chí nhận ra từ khác biệt trong một nhóm từ có cùng chủ đề ..................................................... 65 Bảng 2.9. Tỉ lệ (%) HS lựa chọn các đáp án sai xét theo tiêu chí nhận ra nghĩa hợp lý ......................................................................................................... 67 Bảng 2.10. Trung bình câu trả lời đúng ở bài tập đọc hiểu đoạn văn theo tiêu chí của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna ................................................................. 69 Bảng 2.11. Tỉ lệ (%) HS chọn đáp án sai xét theo tiêu chí nhận dạng thông tin chủ yếu ....................................................................................................... 71 Bảng 2.12. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai xét theo tiêu chí hiểu nguyên nhân ..... 74 Bảng 2.13. Tỉ lệ (%) HS chon các đáp án sai xét theo tiêu chí hiểu chủ đề ................ 77 Bảng 2.14. Điểm trung bình ở bài tập đọc hiểu xét theo giới tính ............................... 80 Bảng 2.15. Điểm trung bình của bài tập đọc hiểu xét theo lớp .................................... 80 Bảng 2.16. Điểm trung bình của bài tập đọc hiểu xét theo trường .............................. 81 Bảng 2.17. Hệ số tương quan giữa khả năng đọc hiểu từ và câu với khả năng thực hiện các tiêu chí đọc hiểu đoạn văn ................................................... 82
9. Bảng 2.18. Hệ số tương quan giữa khả năng đọc hiểu đoạn văn với khả năng thực hiện các tiêu chí đọc hiểu từ và câu ................................................... 83 Bảng 2.19. Trung bình câu trả lời đúng ở bài tập nghe hiểu của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna .................................................................................................. 85 Bảng 2.20. Trung bình câu trả lời đúng ở bài tập nghe hiểu từ và câu của HS lớp 4,5 dân tộc Barhna ở hai loại câu đơn và câu ghép ................................... 87 Bảng 2.21. Tỉ lệ HS trả lời đúng ở bài tập nghe hiểu từ và câu của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna theo câu đơn và câu ghép ................................................. 87 Bảng 2.22. Trung bình câu trả lời đúng khi nghe hiểu các loại câu của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna ........................................................................................ 88 Bảng 2.23. Tỉ lệ trả lời đúng khi nghe hiểu các loại câu của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna ........................................................................................................ 88 Bảng 2.24. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe câu khẳng định chỉ nơi chốn...................................................................................................... 92 Bảng 2.25. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe câu phủ định chỉ hình dạng .................................................................................................... 94 Bảng 2.26. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe câu so sánh chỉ kích thước .... 96 Bảng 2.27. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe câu chủ động mô tả chuyển động ............................................................................................... 98 Bảng 2.28. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe hiểu câu bị động chỉ màu sắc....................................................................................................... 99 Bảng 2.29. Tỉ lệ trả lời đúng khi nghe hiểu đoạn văn của HS lớp 4, 5 dân tộc Barhna theo từng loại. .............................................................................. 101 Bảng 2.30. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe hiểu chuyện kể..................... 103 Bảng 2.31. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe hiểu đoạn hội thoại ngắn ..... 104 Bảng 2.32. Tỉ lệ (%) HS chọn các đáp án sai khi nghe hiểu đoạn văn ngắn có ba hành động diễn ra liên tiếp ....................................................................... 106 Bảng 2.33. Điểm trung bình của bài tập nghe hiểu xét theo giới tính........................ 108 Bảng 2.34. Điểm trung bình của bài tập nghe hiểu xét theo lớp ................................ 108 Bảng 2.35. Điểm trung bình của bài tập nghe hiểu xét theo trường .......................... 109 Bảng 2.36. Điểm trung bình của bài tập đọc hiểu, nghe hiểu và hệ số tương quan giữa chúng ................................................................................................ 110 Bảng 2.37. Hệ số tương quan giữa các cấp độ nghe hiểu và đọc hiểu ....................... 110
10. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1. Mô hình đọc hiểu theo loại thể văn bản của Trần Thị Hồng Thu ................. 24 Hình 1.2. Mô hình tương tác giữa khả năng đọc và hiểu của J.Smith và Elley ............ 25 Hình 1.3. Sơ đồ cơ cấu sản sinh của quá trình nghe hiểu ............................................. 33 Hình 1.4. Sơ đồ cơ chế nghe hiểu .................................................................................. 34 Hình 1.5. Sơ đồ cơ chế nghe hiểu của theo 6 khâu ....................................................... 36 Hình 2.1. Cấu trúc bài tập trắc nghiệm nghe hiểu ......................................................... 53