Luận văn Hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân tỉnh Luang Pra Bang, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Nội dung tài liệu: Luận văn Hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân tỉnh Luang Pra Bang, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHETSOUPHANH VISANOU HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH LUANG PRA BANG, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Hà Nội, năm 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHETSOUPHANH VISANOU HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH LUANG PRA BANG, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Ngọc Đào Hà Nội, năm 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và rõ ràng. Đề tài nghiên cứu một cách độc lập, không có sự sao chép kết quả của bất cứ đề tài nào đã có trong lĩnh vực này. Lời cam đoan này của tôi là đúng sự thật và tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Ngày.......tháng.......năm 2020 Tác giả luận văn PHETSOUPHANH VISANOU
4. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình đào tạo thạc sĩ Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự cố gắng của bản thân tôi đã nhận đƣợc sự động viên, hƣớng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các Thầy giáo, Cô giáo, gia đình, bạn bè trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành của mình tới Ban lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, các Thầy giáo, Cô giáo Khoa Sau đại học, các Khoa chuyên môn, quý thầy, cô cơ sở Học viện Hành chính Quốc gia Tôi cảm ơn sự giúp đỡ của cơ quan tôi đang công tác, gia đình, bạn bè, tập thể lớp Cao học HC23.B1 đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học và luận văn. Đặc biệt tôi trân trọng biết ơn PGS.TS Nguyễn Ngọc Đào đã dành nhiều thời gian và trí lực trực tiếp hƣớng dẫn, tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn tất luận văn này. Xin trân trọng cám ơn! Tác giả luận văn PHETSOUPHANH VISANOU
5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC BIỂU MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA ............... 9 HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH ...................................................................... 9 1.1. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân tỉnh trong tổ chức Bộ máy nhà nƣớc CHDCND Lào ................................................................... 9 1.2. Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh ......................................... 14 1.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh ......................................................................................................................... 21 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động giám sát của HĐND tỉnh ................... 23 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH LUANG PRA BANG NƢỚC CHDCND LÀO ............. 29 2.1 Thực trạng quy định về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Luang pra bang ........................................................................................................ 29 2.2. Thực trạng thực hiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Luang pra bang ................................................................................................................... 35 2.3. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Luang pra bang ......................................................................................................................... 64 Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH LUANG PRA BANG, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ....................... 76 3.1. Yêu cầu tăng cƣờng chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Luang pra bang, nƣớc CHDCND Lào .............................................................................. 76 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh ........................................................................................ 77 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 96 PHỤ LỤC ...................................................................................................... 100
6. DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BMNN B ộ máy Nhà nƣớc CHDCND Cộng hòa dân chủ nhân dân ĐB HĐND Đ ạ i bi ểu Hội đồng nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân. QH Quốc Hội TAND Tòa án nhân dân. TT HĐND Thƣờng trực Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân VBPL Văn bản pháp luật VBQPPL Văn bản quy phạm pháp luật. VKSND Viện Kiểm sát nhân dân
7. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Một số VBQPPL đƣợc HĐND tỉnh Luang pra bang thực hiện giám sát từ đầu nhiệm kỳ đến sáu tháng đầu năm 2020 .......................... 39 Bảng 2.2 Các Nghị quyết về kinh tế - xã hội đã đƣợc giám sát từ đầu nhiệm kỳ đến sáu tháng đầu năm 2020 ...................................................... 46 Bảng 2.3 Các Nghị quyết về ngân sách đã đƣợc giám sát từ đầu nhiệm kỳ đến sáu tháng đầu năm 2020 .................................................................. 48 Bảng 2.4 Tổng số các cuộc giám sát từ đầu nhiệm kỳ đến sáu tháng đầu năm 2020 của các Ban HĐND tỉnh Luang Pra Bang ............................. 58 DANH MỤC CÁC BIỂU Sơ đồ 2.1: Báo cáo xem xét tại kỳ họp ........................................................... 35 Sơ đồ 2.2: Đối tƣợng chất vấn của HĐND cấp tỉnh ....................................... 41
8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Tổ chức quyền lực nhà nƣớc là một vấn đề hết sức phức tạp, quyền lực nhà nƣớc không chỉ đƣợc tổ chức thực hiện ở Trung ƣơng mà còn phải đƣợc tổ chức thực hiện ở địa phƣơng. Tổ chức chính quyền địa phƣơng ở nƣớc CHDCND Lào theo Hiến pháp năm 2015 có nhiều sự thay đổi hơn so với Hiến pháp trƣớc đây, đặc biệt là sự ghi nhận Hội đồng nhân dân địa phƣơng trong hiến pháp. Theo Hiến pháp năm 2003, tổ chức chính quyền địa phƣơng chỉ bao gồm cơ quan quản lý hành chính địa phƣơng, nghĩa là chỉ có đại diện của cơ quan hành chính nhà nƣớc ở địa phƣơng chứ chƣa có cơ quan quyền lực ở địa phƣơng. Điều này đã gây ra nhiều vấn đề bất cập trong phân cấp quản lý nhà nƣớc.. Việc thiếu thiết chế Hội đồng nhân dân địa phƣơng với tính chất là một cơ quan đại diện cho quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng là một sự thiếu hụt lớn của bộ máy nhà nƣớc CHDCND Lào thời gian trƣớc khi Hiến pháp năm 2015 đƣợc ban hành. Trong nhà nƣớc pháp quyền thì nhà nƣớc chuyển dần từ nhà nƣớc cai trị sang phục vụ, các cơ quan nhà nƣớc từ trung ƣơng đến địa phƣơng đều phải đƣợc tổ chức và thực hiện theo pháp luật. Ở nƣớc CHDCND Lào, việc phân chia vùng lãnh thổ đất nƣớc thành các tỉnh, huyện, bản là nhằm mục đích thực hiện thuận tiện các chức năng thống trị và chức năng xã hội của nhà nƣớc, tạo điều kiện cho mọi công dân đƣợc tham gia vào công việc của nhà nƣớc và trực tiếp thực hiện quyền lực của mình. Dù đã có sự phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nƣớc từ trung ƣơng đến địa phƣơng nhƣng ở nƣớc CHDCND Lào lại thiếu cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng trong khi vẫn có sự hiện diện của cơ quan hành chính nhà nƣớc ở địa phƣơng và cơ quan tƣ pháp (Viện kiểm sát nhân dân địa 1
9. phƣơng, Tòa án nhân dân địa phƣơng). Không có cơ quan quyền lực nhà nƣớc đại diện ý chí và nguyện vọng của nhân dân ở địa phƣơng là một sự bất hợp lý, không đảm bảo dân chủ ở địa phƣơng và dĩ nhiên đó là nguyên nhân dẫn tới không đảm bảo dân chủ trên phạm vi cả nƣớc. không thể hiện đúng bản chất của nhà nƣớc CHDCND Lào là nhà nƣớc của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Khắc phục lỗ hổng của Hiến pháp năm 2003, Hiến pháp năm 2015 đã bổ sung thiết chế hội đồng nhân dân địa phƣơng, là cơ quan quyền lực nhà nƣớc đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân ở địa phƣơng và thực hiện những nhiệm vụ quan trọng của cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng. Hội đồng nhân dân địa phƣơng đƣợc quy định tại chƣơng VIII của Hiến pháp, bao gồm 09 Điều (từ Điều 76 đến điều 84) quy định cụ thể về vai trò, chức năng, quyền hạn cũng nhƣ cơ cấu tổ chức, nhiệm kỳ, kỳ họp, giá trị của những nghị quyết do Hội đồng nhân dân địa phƣơng ban hành. Hội đồng nhân dân địa phƣơng là cơ quan đại diện quyền lực và lợi ích của nhân dân các bộ tộc Lào, là cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng. Tính đại diện cho nhân dân của Hội đồng nhân dân địa phƣơng thể hiện ở chỗ do nhân dân địa phƣơng trực tiếp bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp, bỏ phiếu kín. Cho nên hội đồng nhân dân địa phƣơng thực sự là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng, quyền làm chủ của nhân dân địa phƣơng. Tính quyền lực nhà nƣớc của hội đồng nhân dân địa phƣơng thể hiện ở chỗ Hội đồng nhân dân địa phƣơng có quyền quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng của địa phƣơng; giám sát việc thi hành Hiến pháp và Pháp luật cũng nhƣ việc thực hiện các Nghị quyết do chính mình ban hành. Với tƣ cách là cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng, Hội đồng nhân dân địa phƣơng chỉ đạo, giám sát các cơ quan nhà nƣớc ở địa phƣơng nhằm đảm bảo yêu 2
10. cầu cơ bản của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa do nhân dân, của nhân dân và vì nhân dân. Chức năng của hội đồng nhân dân địa phƣơng là xem xét, quyết định các vấn đề cơ bản của địa phƣơng và giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nƣớc tại địa phƣơng của mình. Nhiệm kỳ của Hội đồng nhân dân địa phƣơng bằng nhiệm kỳ Quốc hội.Theo đó, ở nƣớc CHDCND Lào chỉ có Hội đồng nhân dân địa phƣơng cấp tỉnh, còn Hội đồng nhân dân địa phƣơng cấp huyện và cấp bản sẽ đƣợc lập nếu có quyết định của Quốc hội về việc thành lập. Tuy nhiên, trƣớc những yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới nhƣ hiện nay, hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế cụ thể :việc xây dựng chƣơng trình, cách thức tổ chức giám sát chƣa thực sự khoa học, giám sát theo kế hoạch, một số vụ việc tiêu cực của cơ quan, tổ chức chƣa đƣợc phát hiện kịp thời, nhất là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, phƣơng thức nội dung chƣa đƣợc đổi mới, khả năng phát hiện vụ việc trong quá trình giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh còn hạn chế,bên cạnh đó việc đôn đốc các cơ quan chức năng có liên quan trong việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh còn thiếu tính cƣơng quyết, một số cán bộ làm nhiệm vụ giám sát còn yếu về chuyên môn nghiệp vụ. Trong phạm vi của một luận văn không thể đi vào tìm hiểu hết thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân các tỉnh trên phạm vi cả nƣớc, đồng thời xuất phát từ mong muốn tìm hiểu một cách cụ thể và đƣa ra giải pháp thiết thực trên địa bàn tỉnh Luang pra bang, nên trong khuôn khổ luận văn của mình bản thân tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Luang pra bang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” việc tìm hiểu nghiên cứu này vừa góp phần nâng cao chất lƣợng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tại tỉnh nói riêng, vừa có thể đƣa ra những giải pháp thiết thực cho việc tăng cƣờng hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân trên cả nƣớc nói chung. 3