Luận văn Hỗ trợ phụ nữ dân tộc Êđê tham gia vào hoạt động giám sát của cộng đồng trong dự án phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất cho các tỉnh Tây Nguyên tại Thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

Nội dung tài liệu: Luận văn Hỗ trợ phụ nữ dân tộc Êđê tham gia vào hoạt động giám sát của cộng đồng trong dự án phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất cho các tỉnh Tây Nguyên tại Thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------------------- VŨ PHƢƠNG LINH HỖ TRỢ PHỤ NỮ N TỘ T M V O O T ỘN M S T Ủ ỘN ỒNG TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN Ơ SỞ H TẦNG NÔNG THÔN PHỤC VỤ SẢN XUẤT CHO CÁC TỈNH TÂY NGUYÊN T I THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈN ẮK LẮK LUẬN VĂN T SĨ ÔN T XÃ ỘI Hà Nội - 2019
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜN Ọ K O Ọ XÃ Ộ V N N VĂN ------------------------------------------- VŨ PHƢƠNG LINH HỖ TRỢ PHỤ NỮ N TỘ T M V O O T ỘN M S T Ủ ỘN ỒNG TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN Ơ SỞ H TẦNG NÔNG THÔN PHỤC VỤ SẢN XUẤT CHO CÁC TỈNH TÂY NGUYÊN T I THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈN ẮK LẮK Chuyên ngành : Công tác xã hội Mã số : 60 90 01 01 LUẬN VĂN T SĨ ÔN T XÃ ỘI Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Thu Hƣơng Hà Nội – 2019 1
3. LỜ M O N Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, với sự hỗ trợ tận tình từ phía giảng viên hƣớng dẫn: PGS.TS Hoàng Thu Hƣơng. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong nghiên cứu này là hoàn toàn trung thực và chƣa từng có ai công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trƣớc đây. Những số liệu trong bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhân xét, đánh giá đƣợc chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, nghiên cứu cũng sử dụng một số đánh giá và số liệu và sơ đồ của các tác giả, tổ chức và cơ quan khác cũng đƣợc thể hiện trong phần tài liệu tham khảo. Nghiên cứu đảm bảo tính pháp lý, không sử dụng những tƣ liệu của Ngân hàng Châu Á, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban quản lý Dự án Nâng cấp cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất cho các tỉnh Tây Nguyên và các đơn vị có liên quan khác khi chƣa đƣợc công bố chính thức trên các phƣơng tiện truyền thông đại chúng. Nếu có bất kỳ gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc Hội đồng cũng nhƣ kết quả nghiên cứu của mình. Hà Nội, tháng 06 năm 2019 Ngƣời cam đoan Vũ Phƣơng Linh 2
4. MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... 7 DANH MỤC BẢNG ................................................................................................... 8 DANH MỤC BIỂU ĐỒ .............................................................................................. 9 PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 10 1. L o h n t i .......................................................................................... 10 2. T ng qu n v t nh h nh nghi n u .................................................................... 12 3. ngh nghi n u ...................................................................................... 17 3.1 ngh a l luận .................................................................................................... 17 3.2 ngh a thực tiễn ................................................................................................. 18 4. M h nhiệm v nghi n u ................................................................... 18 4.1 Mục đích nghiên cứu ........................................................................................... 18 4.2 Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................... 18 5. i t ng h h th v ph m vi nghi n u ..................................................... 19 5.1 Đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................................... 19 5.2 Khách thể nghiên cứu .......................................................................................... 19 5.3 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 19 5.3.1 Phạm vi không gian ................................................................................... 19 5.3.2 Phạm vi thời gian ....................................................................................... 20 5.3.3 Giới hạn nội dung ...................................................................................... 20 6. u h i v gi thuy t nghi n u ....................................................................... 20 6.1 Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................. 20 6.2 Giả thuyết nghiên cứu ......................................................................................... 20 7. h ng ph p nghi n u ................................................................................... 21 3
5. 7.1 Phƣơng pháp phân tích tài liệu ............................................................................ 21 7.2 Phƣơng pháp phỏng vấn sâu ............................................................................... 21 7.3 Phƣơng pháp thảo luận nh m tập trung .............................................................. 22 7.4 Phƣơng pháp phỏng vấn bằng bảng hỏi .............................................................. 22 NỘI DUNG CHÍNH ................................................................................................. 23 1. Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN .................................. 23 1.1 Các khái niệm công cụ .................................................................................... 23 1.2 Lý thuyết áp dụng ........................................................................................... 27 1.3 Dự án Phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất cho các tỉnh Tây Nguyên (PRICHP) .................................................................................................... 30 1.4 Tổng quan địa bàn nghiên cứu ........................................................................ 31 1.5 Những phong tục tập quán, tín ngƣỡng, văn hoá của dân tộc Êđê ................. 33 1.6 Khuôn khổ pháp lý và thể chế của Đảng và Nhà nƣớc liên quan đến giới và trong việc thành lập Ban giám sát cộng đồng ........................................................... 35 1.7 Những quy định riêng của dự án về việc thành lập Ban giám sát cộng đồng . 38 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ............................................................................................ 40 2. Chƣơng 2. HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA CỘNG ĐỒNG VÀ SỰ THAM GIA CỦA PHỤ NỮ DÂN TỘC ÊĐÊ TRONG DỰ ÁN NÂNG CẤP CSHTNT PHỤC VỤ SẢN XUẤT CHO CÁC TỈNH TÂY NGUYÊN .................................... 41 2.1. Đặc điểm hoạt động giám sát .......................................................................... 41 2.1.1. Mục đích và đối tƣợng của hoạt động giám sát .................................... 41 2.1.2. Chủ thể của hoạt động giám sát ............................................................ 42 2.2. Sự tham gia của phụ nữ trong Ban giám sát cộng đồng ................................. 44 2.2.1. Đánh giá của các cấp lãnh đạo đối với sự tham gia của phụ nữ đồng bào Êđê trong Ban giám sát cộng đồng .............................................................. 45 4
6. 2.2.2. Đánh giá của đồng nghiệp đối với sự tham gia của phụ nữ đồng bào Êđê trong Ban giám sát cộng đồng ..................................................................... 47 2.2.3. Đánh giá của ngƣời dân vùng dự án đối với sự tham gia của phụ nữ đồng bào Êđê trong Ban giám sát cộng đồng ..................................................... 50 2.2.4. Đánh giá của phụ nữ đồng bào Êđê về quá trình tham gia Ban giám sát cộng đồng ........................................................................................................... 59 2.3 Những rào cản, kh khăn của phụ nữ Êđê khi tham gia hoạt động giám sát cộng đồng .................................................................................................................. 63 2.3.1 Nhận định của đồng nghiệp ....................................................................... 63 2.3.2 Nhận định của ngƣời dân vùng dự án ....................................................... 65 2.3.3 Nhận định của phụ nữ Êđê trong Ban giám sát cộng đồng ....................... 68 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ............................................................................................ 74 Chƣơng 3. VAI TRÒ CỦA NHÂN VIÊN CTXH TRONG VIỆC HỖ TRỢ PHỤ NỮ ÊĐÊ THAM GIA HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT CỦA CỘNG ĐỒNG TRONG DỰ ÁN ...................................................................................................................... 75 3.1 Thực trạng hoạt động của nhân viên công tác xã hội tại phƣờng Ea Tam và Khánh Xuân trong việc hỗ trợ phụ nữ đồng bào Êđê tham gia Ban giám sát cộng đồng ........................................................................................................................... 75 3.1.1 Hoạt động với vai trò tuyên truyền viên ............................................... 75 3.1.2 Hoạt động với vai trò ngƣời giáo dục ................................................... 79 3.1.3 Hoạt động với vai trò nhà tƣ vấn, tham vấn ......................................... 82 3.1.4 Hoạt động với vai trò ngƣời môi giới (vận động và kết nối nguồn lực) 84 3.1.5 Hoạt động với vai trò ngƣời tạo sự thay đổi ......................................... 85 3.2 Những yếu tố tác động đến việc thực hiện vai trò của nhân viên CTXH ....... 87 3.2.1. Chủ trƣơng, chính sách của Nhà nƣớc và pháp luật ............................. 87 3.2.2. Những chỉ đạo định hƣớng của cán bộ lãnh đạo .................................. 88 5
7. 3.2.3. Nhận thức của bản thân nhân viên CTXH đối với ngành nghề của họ 91 3.2.4. Một số hạn chế từ nhận thức của những ngƣời xung quanh về vai trò của nhân viên CTXH .......................................................................................... 92 3.3 Những giải pháp hỗ trợ nhân viên CTXH thực hiện tốt vai trò thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ Êđê vào Ban giám sát cộng đồng ............................................ 93 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ............................................................................................ 99 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 102 PHỤ LỤC 1: BẢNG TRƢNG CẦU Ý KIẾN NGƢỜI DÂN ................................ 106 PHỤ LỤC 2: BIÊN BẢN THẢO LUẬN NHÓM THÀNH VIÊN NỮ ÊĐÊ BAN GIÁM SÁT CỘNG ĐỒNG ..................................................................................... 113 PHỤ LỤC 3: PHỎNG VẤN SÂU CÁN BỘ VÀ NGƢỜI DÂN ........................... 132 6
8. N MỤ TỪ V ẾT TẮT ABD Ngân hàng Châu Á BGSCĐ Ban giám sát cộng đồng CHPs Các tỉnh Tây Nguyên CTXH Công tác xã hội GoV Chính phủ Việt Nam PRICHP Dự án Phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất cho các tỉnh Tây Nguyên 7
9. N MỤ BẢN Bảng 2.1: Trình độ học vấn của các thành viên Ban giám sát cộng đồng ......... 43 Bảng 2.2: Nghề nghiệp các thành viên trong Ban giám sát cộng đồng .............. 43 Bảng 2.3: Quan điểm của ngƣời dân về sự tham gia Ban giám sát cộng đồng của phụ nữ đồng bào đê ....................................................................................... 52 Bảng 2.4: Quan điểm của ngƣời dân về sự tham gia Ban giám sát cộng đồng của phụ nữ đồng bào đê theo trình độ học vấn .................................................. 53 Bảng 2.5: Nhận thức của ngƣời dân về trách nhiệm hỗ trợ phụ nữ đê của các đơn vị trong cộng đồng ........................................................................................... 58 Bảng 2.6: ánh giá của phụ nữ đê trong Ban giám sát cộng đồng về các điều kiện tập huấn ........................................................................................................... 62 Bảng 2.7: ánh giá của đồng nghiệp về những khó khăn của phụ nữ đê trong quá trình tham gia Ban giám sát cộng đồng ......................................................... 64 Bảng 2.8: ánh giá của ngƣời dân về những tác nhân gây rào cản đối với sự tham gia của phụ nữ đê trong Ban giám sát cộng đồng .................................... 66 Bảng 2.9: Nhận định của ngƣời dân vùng dự án về những khó khăn của phụ nữ đê khi tham gia Ban giám sát cộng đồng theo giới tính .............................. 67 Bảng 2.10: Nhận định của ngƣời dân vùng dự án về những khó khăn của phụ nữ đê khi tham gia Ban giám sát cộng đồng theo dân tộc ................................ 68 Bảng 2.11: ánh giá của phụ nữ đê về những khó khăn họ gặp phải trong quá trình tham gia Ban giám sát cộng đồng theo thang điểm 10 ....................... 72 8
10. N MỤ B ỂU Ồ Biểu đồ 2.1: Ảnh hƣởng của phong tục tập quán theo dân tộc đến sự tham gia của phụ nữ đồng bào đê vào các công việc xã hội ............................................. 48 Biểu đồ 2.2: Mức độ nắm bắt thông tin của ngƣời dân về Ban giám sát cộng đồng ............................................................................................................... 51 Biểu đồ 2.3: ánh giá của ngƣời dân về mức độ ảnh hƣởng của phong tục tập quán đến sự tham gia của phụ nữ đê trong Ban giám sát cộng đồng .............. 55 Biểu đồ 2.4: ánh giá của ngƣời dân về những phong tục tập quán ảnh hƣởng đến sự tham gia của phụ nữ đê trong Ban giám sát cộng đồng ....................... 56 Biểu đồ 2.5: Nhận thức của ngƣời dân về những hình thức hỗ trợ phụ nữ đồng bào đê tham gia Ban giám sát cộng đồng ........................................................... 57 Biểu đồ 3.1: Cách thức tuyên truyền của nhân viên CTXH bán chuyên nghiệp77 9