Luận văn Giải quyết khiếu nại về đất đai tại khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang

Nội dung tài liệu: Luận văn Giải quyết khiếu nại về đất đai tại khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN THỊ THU HẰNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP CỦA CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Ở TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Hµ néi - 2011
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN THỊ THU HẰNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP CỦA CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Ở TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật Mã số : 60 38 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Trọng Hách Hµ néi - 2011
3. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục MỞ ĐẦU 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUÂṆ CỦ A GIẢ I QUYẾ T KHIẾ U NAỊ VỀ 6 ĐẤT ĐAI TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP CỦA CÁC CƠ QUAN HÀ NH CHÍNH NHÀ NƯỚ C 1.1. Quan niêṃ chung về khiếu naị và giải quyết khiếu nại 6 hành chính 1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính 6 1.1.2. Khái niệm và thẩm quyền về giải quyết khiếu nại hành chính 8 1.1.2.1. Khái niệm về giải quyết khiếu nại hành chính 8 1.1.2.2. Thẩm quyền giải quyết khiếu naị hành chính 8 1.1.3. Đối tượng của khiếu nại hành chính 10 1.2. Quan niêṃ giải quyết khiếu naị về đất đai taị các khu công 14 nghiêp̣ của các cơ quan hành chính nhà nước 1.2.1. Quan niêṃ khiếu naị về đất đai taị các khu công nghiêp̣ 14 1.2.2. Quan niêṃ giải quyết khiếu naị về đất đai taị các khu 14 công nghiêp̣ 1.2.3. Đối tượng và đặc điểm của khiếu nại về đất đai tại các khu 15 công nghiệp 1.2.3.1. Đối tượng của khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp 15 1.2.4. Thẩm quyền giải quyết khiếu naị về đất đai taị các khu 16 công nghiêp̣
4. 1.2.5. Thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệ p 17 1.3. Vai trò của giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công 20 nghiêp̣ 1.3.1. Bảo vệ quyền , lơị ích hơp̣ pháp của cá nhân , tổ chứ c trong 22 lĩnh vực đất đai 1.3.2. Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng , tiến đô ̣xây dưṇ g 23 và phát triển các khu công nghiệp 1.3.3. Tăng cường pháp chê,́ bảo đảm kỷ luật, kỷ cương nhằm nâng 24 cao hiêụ quả quản lý nhà nước về đất đai , giảm số vụ việc liên quan đến khiếu naị về đất đai taị các khu công nghiêp̣ Chương 2: THƯC̣ TRAṆ G PHÁ P LUÂṬ VÀ THƯC̣ TIỄN GIẢ I 27 QUYẾ T KHIẾ U NAỊ VỀ ĐẤ T ĐAI TAỊ CÁ C KHU CÔNG NGHIÊP̣ CỦ A CÁ C CƠ QUAN HÀ NH CHÍNH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG 2.1. Thực trạng pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đaitạicác 27 khu công nghiệp 2.1.1. Giai đoaṇ trước năm 2003 (thời điểm khi ban hành Luâṭ 29 Đất đai năm 2003) 2.1.2. Giai đoaṇ từ sau khi ban hành Luâṭ Đất đai 2003 30 2.2. Tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai t ại 32 các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Giang 2.2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp ở 33 tỉnh Bắc Giang 2.2.2. Nôị dung khiếu naị về đất đai taị các khu công nghiêp̣ ở 38 tỉnh Bắc Giang 2.2.3. Nguyên nhân phát sinh khiếu naị về đất đai taị các khu 39 công nghiêp̣ ở tỉnh Bắc Giang 2.3. Những tồn taị , hạn chế trong giải quyết khiếu nại về đất đai 45 tại các khu công nghiệp của các cơ quan hành chính ở tỉnh Bắc Giang
5. 2.3.1. Sự chưa hoàn chỉnh của hệ thống pháp luật về đất đaivà 47 khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp hiệnnay 2.3.2. Tinh thần trách nhiêṃ của các cơ quan hành chính ở tỉnh Bắc 53 Giang trong giải quyết khi ếu nại về đất đai tại các khu công nghiêp̣ thuôc̣ điạ bàn tỉnh chưa cao , còn nhiều vi phạm 2.3.3. Cơ quan quản lý nhà nước về đất đai ở các cấp và một bộ 56 phận cán bộ công chức trong các cơ quan đó còn có hành vi hành chính, quyết định hành chính trái pháp luật xâm phạm quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức trong quản lývà sử dụng đất đai gây bức xúc và bất bình trong nhân dân 2.3.4. Ý thức pháp luật của một bộ phận nhân dân về sử dụng 59 quyền khiếu naị về đất đai taị cá c khu công nghiêp̣ ở tỉnh Bắc Giang chưa cao Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU 60 QUẢ CÔNG TÁC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP HIỆN NAY 3.1. Yêu cầu về nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giải quyết 60 khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp 3.1.1. Đảm bảo thực hiện quyền con người, quyền công dân trong 60 Nhà nước pháp quyền 3.1.2. Bảo đảm tiến độ cho việc phát triển các khu công nghiệp 61 phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đấtnước 3.1.3. Bảo đảm nguyên tắc pháp chế, kỷ luật, kỷ cương và tăng 62 cường công tác chống quan liêu, tham nhũng, mất dân chủ trong hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước 3.1.4. Khắc phục nhanh chóng những tồn tại, thiếu sót trong công 63 tác giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp 3.2. Phương hướng nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giải 66 quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai
6. 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về khiếu nại và giải quyết 67 khiếu nại 3.2.2. Hoàn thiện các cơ quan hành chính có thẩm quyền giải 73 quyết khiếu nại theo hướng đẩy mạnh cải cách hànhchính 3.2.3. Tạo điều kiện để nhân dân thực hiện quyền khiếu nại phát 74 huy quyền làm chủ của nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa 3.3. Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết 76 khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp 3.3.1. Hoàn thiện các quy định của pháp luật về quản lývàsử 76 dụng đất đai tại các khu công nghiệp 3.3.2. Tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan hành chính với các 78 cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, cấp ủy Đảng, Ban quản lý khu công nghiệp... trong giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp 3.3.3. Nâng cao đời sống, ý thức pháp luật choân nh dân, tăng cường 82 thực hiện quy chế dân chủ trên địa bàn các khu công nghiệp 3.3.4. Nâng cao năng lực, trách nhiệm của cơ quan, cá nhân có 86 thẩm quyền trong việc quản lý đất đai, quản lý khu công nghiệp trong giải quyết khiếu nại về đất đai tại cáckhu công nghiệp 3.3.5. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra của các cơ quan 88 nhà nước, tổ chức xã hội, công dân đối với công tác giải quyết khiếu nại về đất đai KẾT LUẬN 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 93
7. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp quy định. Giải quyết khiếu nại là trách nhiệm của các cơ quan nhà nước. Việc giải quyết khiếu nại tốt góp phần ổn định tình hình chính trị xã hội, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Từ trước đến nay Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác giải quyết khiếu nại của công dân và đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, văn bản quy phạm pháp luật quy định về vấn đề này, trong đó có Pháp lệnh về khiếu nại, tố cáo năm 1991; Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998 (sửa đổi, bổ sung năm 2004 và năm 2005); Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm 1996 (sửa đổi, bổ sung năm 1998, 2006), Luật Tố tụng hành chính (năm 2010) Việc ban hành các văn bản pháp luật nêu trên đã tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc và tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, khiếu kiện hành chính; làm cơ sở cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc giải quyết khiếu nại và khiếu kiện hành chính. Trong thời gian qua, mặc dù các cấp, các ngành đã có những cố gắng trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại nhưng tình hình khiếu nại hành chính vẫn diễn ra hết sức phức tạp. Số các vụ việc tăng nhanh, tính chất gay gắt, khiếu nại đông người, vượt cấp ngày càng gia tăng, trong đó có một số vụ việc trở thành điểm nóng xảy ở nhiều địa phương, gây mất ổn định an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Nhiều đoàn khiếu nại đông người có tổ chức đến trụ sở cơ quan và nhà riêng của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước để khiếu nại, nhất là trong thời gian diễn ra cuộc họp Trung ương, Quốc hội, bầu cử Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Nhiều vụ việc đã được tập trung giải quyết nhưng không dứt điểm được. Ở một số địa phương khiếu nại diễn ra trên bình diện rộng. Nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến đất đai, đất đai tại các khu công nghiệp như: khiếu nại về giá đất khi thu
8. hồi, giải toả; đòi lại đất đai của tập đoàn sản xuất; đòi lại đất đã giao cho người khác; khiếu nại về việc bố trí tái định cư khi nhà nước thu hồi đất... Hoạt động giải quyết khiếu nại ở nước ta nói chung và trong lĩnh vực đất đai tại các khu công nghiệp nói riêng đã có nhiều tiến bộ, tốc độ giải quyết khiếu nại nhanh hơn, tỷ lệ vụ việc khiếu nại được giải quyết nhiều hơn, hạn chế tình trạng khiếu nại nhiều cấp, khiếu nại lòng vòng, vượt cấp Tuy nhiên, hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính trong thời gian qua cũng đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, nhất là giải quyết về khiếu naị đất đai taị các khu công nghiêp̣ . Có nguyên nhân chủ quan từ phía cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại như chưa làm tốt trách nhiệm giải quyết khiếu nại, chưa dành thời gian thỏa đáng, tập trung chỉ đạo giải quyết khiếu nại của dân nhất là với những khiếu nại phức tạp, kéo dài, còn tình trạng lảng tránh trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại; một bộ nhận nhân dân còn chưa nhận thức và sử dụng đúng đắn quyền khiếu nại của mình, lợi dụng khiếu nại gây khó khăn cho các hoạt động quản lý nhà nước, cố tình khiếu nại kéo dài, khiếu nại vượt cấp Có nguyên nhân khách quan là hệ thống pháp luật về khiếu nại, giải quyết khiếu nại, Luật đất đai và hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành vẫn chưa đầy đủ, hoàn chỉnh, đồng bộ Mô hình giải quyết khiếu nại hiện nay còn nhiều hạn chế làm ảnh hưởng đến chất lượng giải quyết khiếu nại. Vì những lý do trên tôi đã chọn đề tài: "Giải quyết khiếu nại về đất đai tại khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang" làm luận văn cao học luật. Đề tài vừa có tính khách quan, cấp thiết vừa có tính lý luận và thực tiễn trong điều kiện hiện nay. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Mục đích của luận văn: Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về khiếu nại, giải quyết khiếu nại về đất đai ở nước ta hiện nay, luận văn đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp. 2
9. Nhiệm vụ của luận văn: Nghiên cứu, làm sáng tỏ những vấn đề về: Khiếu nại, thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai taị cá c khu công nghiêp̣ của cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang hiệ n nay; phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai tại các khu công nghiệp ở nước ta hiện nay . 3. Tình hình nghiên cứu đề tài Những vấn đề liên quan đến khiếu nại hành chính đã được nhiều công trình khoa học ở nhiều cấp độ đề cập và nghiên cứu như: Thanh tra nhà nước (1996), Việc giải quyết khiếu nại của công dân trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước sau khi Toà án hành chính được thiết lập, đề tài nghiên cứu khoa học; Thanh tra nhà nước (2004), Hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu kiện hành chính, đề tài nghiên cứu khoa học; Thanh tra nhà nước (2004), Xây dựng quy trình nghiệp vụ giải quyết khiếu nại hành chính, đề tài nghiên cứu khoa học; Nguyễn Thế Thuấn, Tăng cường hiệu lực của pháp luật trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sỹ luật học; Trần Văn Sơn, Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước hiện nay, Luận án tiến sỹ luật học; Nguyêñ Thi ̣Minh Hà (2002), Thẩm quyền giải quyết khiếu naị , tố cá o của cơ quan hà nh chính nhà nướ c , Luâṇ văn cao hoc̣ luâṭ ; Đinh Văn Minh (2005), Hoàn thiện pháp luật nhằm đổi mới cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam, Luận văn cao học luật; Nguyễn Hoài Thoa (2005), Giải quyết khiếu nại về đất đai của cá c cơ quan hà nh chính nhà nướ c ở tỉnh Hải Dương hiện nay, Luận văn cao học luật; Trương Tiến Dũng (2007), Giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai ở nướ c ta hiêṇ nay , Luâṇ văn cao hoc̣ quản lý hành chính công ... Tuy nhiên, cho đến nay vấn đề giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai tại các khu công nghiêp̣ ở nước ta trong điều kiện hiện nay vẫn còn ít được quan tâm nghiên cứu một cách có hệ thống dưới góc độ lý luận cũng như thực tiễn. 3
10. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu của luận văn Luận văn tập trung vào nghiên cứu hai vấn đề lớn: Tình hình khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước, cá nhân có thẩm quyền ở nước ta hiện nay. Phạm vi nghiên cứu của luận văn chủ yếu đề cập đến vấn đề khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai taị các khu công nghiêp̣ ở tỉnh Bắc Giang . 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn nghiên cứu trên cơ sở vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách, pháp luật của Nhà nước về khiếu nại, giải quyết khiếu nại, quyền sử dụng đất tôn trọng bảo vệ các quyền của công dân. Các phương pháp được sử dụng trong luận văn bao gồm: phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, tổng kết thực tiễn, khảo sát, điều tra 6. Đóng góp mới của luận văn Với giới hạn là một luận văn cao học nội dung luận văn là kết qủa tổng hợp nhận thức của tác giả về nhà nước, pháp luật, quản lý nhà nước trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội trong thời gian học tập và nghiên cứu khoa học tại Khoa Luâṭ - Đaị hoc̣ Quốc gia Hà Nôị . Trên cơ sở các tri thức đó tác giả luận văn đã đề cập và làm rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn của khiếu nại, giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai taị các khu côn g nghiêp̣ , từ đó làm cơ sở cho việc đề xuất những phương hướng, giải pháp có tính khả thi nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính trên lĩnh vực này trong tình hình hiện nay. Với những kết quả đạt được, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho những người làm công tác nghiên cứu, giảng dạy, học tập trong lĩnh vực chuyên ngành. 4