Luận văn Đổi mới chương trình dạy môn Pháp luật trong các Trường cao đẳng

Nội dung tài liệu: Luận văn Đổi mới chương trình dạy môn Pháp luật trong các Trường cao đẳng

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LÊ THỊ HẰNG NGA §æI MíI CH¦¥NG TR×NH d¹y M¤N PH¸P LUËT TRONG C¸C TR¦êNG CAO §¼NG LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2015
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT LÊ THỊ HẰNG NGA §æI MíI CH¦¥NG TR×NH d¹y M¤N PH¸P LUËT TRONG C¸C TR¦êNG CAO §¼NG Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử Nhà nƣớc và pháp luật Mã số: 60 38 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ DUYÊN THẢO HÀ NỘI - 2015
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN Lê Thị Hằng Nga
4. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHƢƠNG TRÌNH DẠY MÔN PHÁP LUẬT TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG ......................... 7 1.1. Chƣơng trình dạy học và chƣơng trình dạy học trong các trƣờng cao đẳng ........................................................................................................ 7 1.1.1. Chƣơng trình dạy học ................................................................................... 7 1.1.2. Chƣơng trình dạy học trong các trƣờng cao đẳng ..................................... 10 1.2. Chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .......... 12 1.2.1. Khái niệm ................................................................................................... 12 1.2.2. Cấu trúc của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ...................................................................................................... 16 1.3. Đặc điểm của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ........................................................................................ 18 1.3.1. Việc thiết kế, xây dựng chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng đề cao yêu cầu phù hợp với thực tiễn và đặc thù giáo dục nghề nghiệp của từng trƣờng ...................................................... 18 1.3.2. Chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng có thời lƣợng và nội dung giảng dạy theo hƣớng tăng cƣờng các kiến thức pháp luật chuyên ngành, phục vụ quá trình làm nghề sau này của sinh viên ra trƣờng ...................................................................................... 20
5. 1.3.3. Chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng có cách thức và phƣơng pháp giảng dạy đƣợc thiết kế trên cơ sở phù hợp với đặc thù của đối tƣợng giảng dạy là các sinh viên thuộc cấp bậc giáo dục nghề nghiệp ........................................................................... 21 1.3.4. Chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng có cách thức kiểm tra, đánh giá đa dạng, linh hoạt, xuất phát từ yêu cầu phù hợp với sự đa dạng của các đối tƣợng sinh viên đƣợc đào tạo nghề trong các trƣờng cao đẳng ........................................................... 23 1.3.5. Chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng có quy định về chuẩn kiến thức, chuẩn kỹ năng (chuẩn đầu ra) liên quan đến pháp luật của sinh viên phải phù hợp với đặc thù nghề nghiệp và có thể phục vụ đắc lực cho quá trình hành nghề của từng đối tƣợng sinh viên đƣợc đào tạo trong các trƣờng cao đẳng ......................... 24 1.4. Mục đích, vai trò của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .................................................................................. 26 1.4.1. Mục đích của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ....................................................................................................... 26 1.4.2. Vai trò của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ...................................................................................................... 28 1.5. Tiêu chí đánh giá chất lƣợng của chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............................................................... 33 1.6. Một số vấn đề lý luận về đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............................................................... 37 1.6.1. Tính tất yếu khách quan của việc đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .......................................................... 37 1.6.2. Nguyên tắc, yêu cầu của việc đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ................................................................... 41
6. 1.6.3. Mục đích của việc đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .................................................................................... 43 1.7. Kinh nghiệm một số nƣớc trên thế giới về xây dựng, thực hiện chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............ 44 1.7.1. Kinh nghiệm của Singapore ....................................................................... 44 1.7.2. Kinh nghiệm của Mỹ .................................................................................. 48 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ....................................................................................... 52 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH DẠY MÔN PHÁP LUẬT TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG ............................................................................................... 55 2.1. Thực trạng quy định pháp luật về chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............................................................... 55 2.1.1. Nội dung các quy định pháp luật hiện hành về chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ................................................. 55 2.1.2. Đánh giá quy định pháp luật về chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .......................................................................... 66 2.2. Thực trạng tổ chức, thực hiện chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............................................................... 70 2.2.1. Thực trạng tổ chức xây dựng chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .......................................................................... 70 2.2.2. Thực trạng thực hiện về nội dung, thời gian phân bổ trong chƣơng trình dạy môn pháp luật của các trƣờng cao đẳng .................................... 73 2.2.3. Thực trạng về phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học môn pháp luật của các trƣờng cao đẳng ...................................................................... 78 2.2.4. Thực trạng về cách thức kiểm tra đánh giá môn học pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .......................................................................... 81
7. 2.2.5. Thực trạng kết quả về mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ pháp luật của sinh viên sau khi tổ chức, thực hiện chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng hiện nay ........................................... 84 2.3. Đánh giá thực trạng tổ chức, thực hiện chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ..................................................... 87 2.3.1. Những thành tựu ......................................................................................... 87 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ................................................................. 91 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ....................................................................................... 97 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CHƢƠNG TRÌNH DẠY MÔN PHÁP LUẬT TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG ....................... 99 3.1. Quan điểm của Đảng về đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ............................................................... 99 3.2. Các giải pháp cụ thể nhằm đổi mới chƣơng trình dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng .................................................. 101 3.2.1. Phát triển và đa dạng hóa phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học, cách thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập trong chƣơng trình dạy môn pháp luật ........................................................................................... 101 3.2.2. Xây dựng chƣơng trình dạy môn pháp luật có nội dung mang tính thực tiễn, thực hành, góp phần phát triển kỹ năng nghề của sinh viên sau khi tốt nghiệp ............................................................................. 105 3.2.3. Xây dựng chƣơng trình dạy môn pháp luật có nội dung gắn với giáo dục đạo đức góp phần phát triển phẩm chất cho sinh viên ........... 106 3.2.4. Nâng cao trình độ, kỹ năng của đội ngũ giảng viên giảng dạy môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ....................................................... 107 3.2.5. Hoàn thiện hệ thống học liệu của môn học pháp luật, tạo sự thống nhất về nội dung kiến thức trong giảng dạy và học tập môn học pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ....................................................... 111
8. 3.2.6. Tăng cƣờng sự quản lý, kiểm tra, đánh giá hiệu quả công tác giáo dục pháp luật cho sinh viên của các trƣờng cao đẳng, tăng cƣờng xử lý vi phạm nhằm nâng cao trách nhiệm của các trƣờng cao đẳng trong quá trình các trƣờng xây dựng, tổ chức, thực hiện chƣơng trình dạy môn pháp luật ........................................................................... 112 3.2.7. Các trƣờng cao đẳng cần xây dựng đa dạng, đồng bộ chƣơng trình dạy các môn học pháp luật chuyên ngành nhằm nâng cao tri thức, ý thức pháp luật về nghề nghiệp cho sinh viên ...................................... 113 3.2.8. Đề xuất xây dựng dự thảo đề cƣơng một số môn pháp luật trong các trƣờng cao đẳng ................................................................................ 115 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................... 115 KẾT LUẬN CHUNG ......................................................................................... 117 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 121 PHỤ LỤC
9. DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1: Mức độ thƣờng xuyên giáo viên kết hợp các hình thức đánh giá kết quả học tập 83 Bảng 2.2: Lƣợng đề thi giáo viên sử dụng theo từng phƣơng pháp đánh giá kết quả học tập 83
10. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo toàn diện của nhà trƣờng cũng nhƣ yêu cầu tăng cƣờng pháp chế xã hội chủ nghĩa, Đảng và Nhà nƣớc ta đã chủ trƣơng đƣa giáo dục pháp luật vào nhà trƣờng. Nghị quyết số 14/TU ngày 11/01/1979 về cải cách giáo dục, các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V,VI,VII đều đã thể hiện nhất quán chủ trƣơng đó và nhấn mạnh vai trò của phổ biến giáo dục pháp luật trong quá trình xây dựng con ngƣời mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vai trò của giáo dục pháp luật không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với các tầng lớp nhân dân nói chung mà còn đặc biệt quan trọng đối với một chủ thể đóng vai trò là nguồn lực xây dựng tƣơng lai của nƣớc nhà, kiến thiết nên tƣơng lai của đất nƣớc – đó chính là đối tƣợng học sinh, sinh viên trong nhà trƣờng. Nhận thức rõ vai trò của giáo dục pháp luật với đối tƣợng này thì Chỉ thị số 32 – CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban bí thƣ trung ƣơng Đảng về tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân và Quyết định số 13/2003/ QĐ-TTg ngày 17/01/2013 của Thủ tƣớng Chính phủ: “ Chú trọng việc chuẩn hóa nội dung chương trình, tài liệu, sách giáo khoa giảng dạy pháp luật chính khóa cũng như việc tổ chức các hoạt động giáo dục pháp luật ngoại khóa bằng nhiều hình thức phong phú ” đã góp phần nâng cao chất lƣợng của hoạt động giáo dục pháp luật trong nhà trƣờng hiện nay. Cho đến nay việc chuẩn hóa nội dung chƣơng trình dạy môn pháp luật cũng nhƣ tài liệu giảng dạy pháp luật đã đạt đƣợc những thành tựu đáng kể cả về tƣ duy và hành động tuy nhiên trên thực tế vẫn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập về nội dung chƣơng trình, pháp luật về chƣơng trình dạy môn pháp luật còn chồng chéo, chƣa thống nhất, triệt để. Tình trạng các trƣờng cao 1