Luận văn Đánh giá hoạt động chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại trung tâm “Chăm sóc người cao tuổi bách niên thiên đức” ở Phường Đông Ngạc, Quận Bắc Từ Liêm, Thành phố Hà Nội

Nội dung tài liệu: Luận văn Đánh giá hoạt động chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại trung tâm “Chăm sóc người cao tuổi bách niên thiên đức” ở Phường Đông Ngạc, Quận Bắc Từ Liêm, Thành phố Hà Nội

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN --------------------------------- TRẦN THỊ MAI ANH ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHO NGƢỜI CAO TUỔI TẠI TRUNG TÂM “CHĂM SÓC NGƢỜI CAO TUỔI BÁCH NIÊN THIÊN ĐỨC” Ở PHƢỜNG ĐÔNG NGẠC, QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI Hà Nội – Năm 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------ TRẦN THỊ MAI ANH ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHO NGƢỜI CAO TUỔI TẠI TRUNG TÂM “CHĂM SÓC NGƢỜI CAO TUỔI BÁCH NIÊN THIÊN ĐỨC” Ở PHƢỜNG ĐÔNG NGẠC, QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Công tác xã hội Mã số: 60900101 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Thu Hƣơng Hà Nội - Năm 2020
3. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên cho phép tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS.TS Hoàng Thu Hƣơng - giảng viên Khoa Xã hội học, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, ĐHQGHN. Cô Hoàng Thu Hƣơng đã hƣớng dẫn, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình nhận đề tài luận văn thạc sĩ cho đến khi hoàn thành nghiên cứu của mình, có cơ hội đƣợc trình bày và đƣợc Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ khoa Xã hội học. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới các thầy cô trong Ban lãnh đạo khoa Xã hội học đặc biệt là các thầy cô bộ môn Công tác xã hội, trƣờng Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn đã tạo điều kiện cung cấp những kiến thức, phƣơng pháp và kỹ năng để tôi có thể hoàn thành luận văn của mình một cách thuận lợi nhất. Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban giám đốc trung tâm chăm sóc ngƣời cao tu i Bách Ni n Thi n Đức c ng toàn thể cán bộ nhân vi n trong trung tâm đã tạo điều iện cho tôi đƣợc thực hành tại trung tâm chăm sóc ngƣời cao tu i; Đồng thời trung tâm đã cung cấp cho tôi các nguồn thông tin b ích để phục vụ quá trình hoàn thành luận văn. Tôi xin cam kết những gì trình bày trong nghiên cứu của mình là trung thực. Trân trọng cảm ơn. Hà Nội, tháng 8 năm 2020 Học viên Trần Thị Mai Anh
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. L do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Ý nghĩa của nghiên cứu ........................................................................................... 2 3. Đối tƣợng, hách thể, phạm vi nghi n cứu ............................................................. 3 4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 3 5. âu h i, giả thuyết nghi n cứu ............................................................................... 4 6. Phƣơng pháp nghi n cứu ......................................................................................... 5 CHƢƠNG 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA NGHIÊN CỨU .......... 8 1.1 Các khái niệm công cụ ........................................................................................ 8 1 1 1 o tu .................................................................................................... 8 1.1.2 Sức khỏe ............................................................................................................. 8 1 1 3 Chăm só sức khỏe ............................................................................................. 8 1 1 4 Chăm só n i cao tu i ................................................................................... 9 1.1.5 Hoạt độn hăm só sức khỏe ho n i cao tu i .......................................... 10 1.2 Các lý thuyết vận dụng trong nghiên cứu ....................................................... 11 1 2 1 thuy t nhu u ............................................................................................. 11 1 2 2 thuy t h th n ............................................................................................ 14 1.3 Tổng quan về ngƣời cao tuổi và sức khỏe ngƣời cao tuổi tại Việt Nam ....... 15 1.4 Khái quát về đặc điểm tâm sinh lý và sức khỏe của ngƣời cao tuổi ............. 19 1 4 1 Đặ đ ểm sinh lý ............................................................................................... 19 1 4 2 Đặ đ ểm tâm lý ............................................................................................... 20 1.5 Khái quát về Trung tâm chăm sóc ngƣời cao tuổi Bách Niên Thiên Đức ở phƣờng Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ............................... 21 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................... 26 CHƢƠNG 2: CÁC HÌNH THỨC CHĂM SÓC NGƢỜI CAO TUỔI TẠI TRUNG TÂM BÁCH NIÊN THIÊN ĐỨC .......................................................... 27 2.1 Đặc điểm ngƣời cao tuổi tại trung tâm Bách Niên Thiên Đức ...................... 27 2.1.1 Đặ đ ểm nhân khẩu xã hội .............................................................................. 27 2.1.2 Lý do lựa chọn s ng tại trung tâm ................................................................... 28
5. 2 1 3 Đặ đ ểm về sức khỏe ....................................................................................... 31 2.2 Các hình thức tổ chức hoạt động chăm sóc sức khỏe cho ngƣời cao tuổi tại trung tâm chăm sóc ngƣời cao tuổi Bách Niên Thiên Đức .................................. 37 2 2 1 Chăm só sức khỏe thể chất ............................................................................. 37 2 2 2 Chăm só sức khỏe tinh th n ........................................................................... 43 2.3 Đánh giá của ngƣời cao tuổi về hoạt động chăm sóc tại trung tâm Bách Niên Thiên Đức ........................................................................................................ 50 2.3.1 Nhu c u củ n i cao tu i ............................................................................. 50 2.3.2 Mứ độ đáp ứng nhu c u ................................................................................. 52 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................... 56 CHƢƠNG 3: HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHO NGƢỜI CAO TUỔI TẠI TRUNG TÂM BÁCH NIÊN THIÊN ĐỨC: ĐẶC ĐIỂM VÀ TRIỂN VỌNG CHO HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC XÃ HỘI ............................................. 57 3.1 Đặc điểm đội ngũ cán bộ, nhân viên tham gia hoạt động chăm sóc sức khỏe cho ngƣời cao tuổi tại trung tâm chăm sóc ngƣời cao tuổi Bách Niên Thiên Đức ......... 57 3.2 Đánh giá về nguồn lực tham gia chăm sóc NCT tại trung tâm ..................... 64 3.2.1 Nguồn lực từ đình ...................................................................................... 64 3.2.2 Nguồn lực sẵn có tại trung tâm ........................................................................ 66 3.3 Đánh giá về tính chất CTXH trong các hoạt động chăm sóc sức khỏe cho NCT tại trung tâm Bách Niên Thiên Đức ............................................................. 70 3.3.1 Quản lý ca ........................................................................................................ 70 3.3.2 Hỗ trợ tâm lý .................................................................................................... 71 3.3.3 T chứ và đ ều ph i các hoạt động hỗ trợ n i cao tu i ............................. 72 3.3.4 C u n n i cao tu i với trung tâm .............................................................. 73 3.3.5 C u n i giữ n i cao tu và đình ......................................................... 75 3.3.6 C u n i giữ n i cao tu , trun tâm n i cao tu i với cộn đồng .......... 77 3.4 Triển vọng phát triển các hoạt động chăm sóc sức khỏe cho ngƣời cao tuổi mang tính công tác xã hội tại trung tâm Thiên Đức ............................................ 78 3 4 1 Đ ểm mạnh ....................................................................................................... 78 3 4 2 Đ ểm y u ........................................................................................................... 80
6. 3 4 3 Cơ hội ............................................................................................................... 82 3.4.4 Thách thức ........................................................................................................ 83 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................... 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 86 DANH MỤC TÀI IỆU THAM KHẢO ............................................................... 88 PHỤ LỤC ................................................................................................................. 91
7. DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1 Thuyết nhu cầu của Maslow .................................................................. 12 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: ơ cấu nhân vi n chăm sóc tại trung tâm chăm sóc N T Bách Ni n Thi n Đức .................................................................................................................. 57 Bảng 2.2: Độ tu i nhân vi n chăm sóc trong trung tâm Thi n Đức ......................... 58 Bảng 2.3: Trình độ học vấn của nhân vi n chăm sóc tại trung tâm Thi n Đức ........ 58 Bảng 2.4: Thâm niên công tác của nhân vi n chăm sóc tại trung tâm ...................... 59
8. DANH MỤC VIẾT TẮT STT Nội dung Viết tắt 1. Công tác xã hội CTXH 2. Ngƣời cao tu i NCT 3. hăm sóc sức kh e CSSK 4. Bách Ni n Thi n Đức BNTĐ 5. ơ sở vật chất CSVC 6. Cở sở kỹ thuật CSKT
9. MỞ ĐẦU 1. do chọn đề tài Việt Nam bƣớc vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 với tỷ lệ ngƣời hơn 65 tu i chiếm 7% dân số. Đến nay, số ngƣời hơn 65 tu i đã chiếm 8,3% dân số, tức là chúng ta đang có hoảng tám triệu ngƣời cao tu i. Theo dự báo của t chức quốc tế, Việt Nam là một trong những nƣớc có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Điều này đã đặt ra những thách thức lớn cho Việt nam trong việc thích ứng với già hóa dân số, trong đó có bao gồm việc chăm sóc sức kh e ngƣời cao tu i. Thực tế hiện nay, số hộ gia đình ngày càng nh , số lƣợng gia đình 3-4 thế hệ giảm dần. Xu hƣớng thanh ni n nông thôn di cƣ ra đô thị mạnh mẽ dẫn tới tình trạng già hóa dân số nông thôn. Gần 30% ngƣời cao tu i sống một mình hoặc chỉ sống cùng vợ, chồng cũng là ngƣời cao tu i hoặc cháu dƣới 10 tu i. Dự báo năm 2019, bốn triệu ngƣời cao tu i có nhu cầu, và năm 2049 hoảng 10 triệu ngƣời cao tu i có nhu cầu hỗ trợ. Trong hi đó, hệ thống cán bộ hƣớng dẫn phục hồi chức năng lại hạn chế về trình độ. Chỉ có 2% ngƣời chăm sóc đƣợc đào tạo cơ bản [14]. Mô hình chăm sóc ngƣời cao tu i ngày càng có điều iện phát triển thì việc ngƣời cao tu i lựa chọn mô hình này cũng trở n n nhiều hơn. ung cấp những dịch vụ cần thiết cho việc chăm sóc sức h e bao gồm cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng – kỹ thuật là một yếu tố đủ để có thể đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi của một nhóm ngƣời cao tu i trong xã hội. B n cạnh đó chất lƣợng phục vụ bao gồm đội ngũ chăm sóc y tế, chất lƣợng cán bộ nhân vi n có trình độ chuy n nghiệp trong việc chăm sóc sức h e và hơn h n đó là thái độ cung cấp các dịch vụ chăm sóc của cán bộ với ngƣời cao tu i nhƣ thế nào cũng là một trong những vấn đề cần đƣợc đánh giá. Để đánh giá hoạt động chăm sóc mà ngƣời cao tu i đƣợc hƣởng cần nghe các nhu cầu của họ, sự phản hồi về các hoạt động từ phía đối tƣợng thụ hƣởng về nơi cung cấp dịch vụ đó nhƣ thế nào. Trƣớc đó đã có rất nhiều nghi n cứu đánh giá hoạt động của mô hình chăm sóc sức h e dành cho ngƣời cao tu i nhƣng dừng lại ở việc đánh giá những cơ sở vật chất để cung ứng hoạt động chăm sóc mà chƣa đánh giá toàn diện bao gồm cả về con ngƣời hoạt động trong lĩnh vực này hoặc tìm hiểu về những chính sách, hoạt 1
10. động tại những cơ sở chăm sóc, cơ sở bảo trợ dành cho ngƣời cao tu i. Việc tiến hành nghi n cứu và đánh giá các hoạt động chăm sóc sức h e dành cho ngƣời cao tu i tại các trung tâm làm việc làm vô c ng cần thiết qua nghi n cứu sẽ giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn về tình trạng hoạt động của các trung tâm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức kh e ngƣời cao tu i. Từ đó đề xuất các hƣớng giải pháp nh m hắc phục những hó hăn tại trung tâm và nâng cao hoạt động chăm sóc sức h e với ngƣời cao tu i trong xã hội. Từ những l do tr n, chúng tôi đã quyết định thực hiện nghi n cứu đề tài trung tâm “C m i cao tu B N ê T ê c” ở P ô N c, Quận Bắc Từ Liêm, Thành phố Hà N i nh m tìm hiểu thực trạng hoạt động chăm sóc sức h e tại trung tâm từ đó chỉ ra những nhu cầu thiết yếu của ngƣời cao tu i, những nguồn lực ảnh hƣởng tới hoạt động CSSK của N T. húng tôi hƣớng tới đề xuất những hoạt động CSSK của NCT mang tính chuyên nghiệp nhƣ: Quy trình chăm sóc sức kh e của N T, mô hình chăm sóc N T hiệu quả, chất lƣợng nh m tăng cƣờng chất lƣợng phục vụ dịch vụ tại các cơ sở chăm sóc ngƣời cao tu i. 2. Ý nghĩa của nghiên cứu Nghi n cứu đánh giá hoạt động chăm sóc sức h e cho ngƣời cao tu i nh m rà soát thực trạng, làm rõ thêm bức tranh toàn cảnh của hoạt động chăm sóc N T. Với các t ng quan về phƣơng pháp luận và số liệu nghiên cứu cung cấp cho những ngƣời quan tâm, những nhà nghiên cứu số liệu cần thiết, chỉ ra đƣợc những nét chính trong bức tranh toàn cảnh về hoạt động này. Nghi n cứu của chúng tôi cũng hƣớng tới đề xuất những giải pháp nh m đƣa hoạt động cung cấp dịch vụ cho ngƣời cao tu i đƣợc phát triển hơn theo hƣớng chăm sóc chuy n nghiệp của ngành CTXH. Nghiên cứu là tiền đề cho luật dự thảo CTXH sẽ sớm đƣợc đi vào thực hiện đối với việc chăm sóc N T tại các cơ sở bảo sở và các cơ sở chăm sóc tự nguyện. Kết quả nghi n cứu có thể làm tài liệu tham hảo tốt cho: 2