Luận văn Các yếu tổ ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay đúng hạn của khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Ninh Thuận

Nội dung tài liệu: Luận văn Các yếu tổ ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay đúng hạn của khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Ninh Thuận

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH THỌ AN HIỀN CÁC YẾU TỔ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TRẢ NỢ VAY ĐÚNG HẠN CỦA KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH THỌ AN HIỀN CÁC YẾU TỔ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TRẢ NỢ VAY ĐÚNG HẠN CỦA KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH NINH THUẬN LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 80 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ PHAN THỊ DIỆU THẢO TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
3. i TÓM TẮT Mục tiêu chính của đề tài nghiên cứu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay của doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Ninh Thuận (BIDV Ninh Thuận) và mức độ tác động của các yếu tố này. Từ đó gợi ý một số khuyến nghị nhằm đánh giá đúng khả năng trả nợ của khách hàng, tăng khả năng nhận diện khách hàng trả nợ tốt, góp phần nâng cao chất lượng tín dụng. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng, cụ thể là sử dụng dữ liệu chéo và áp dụng mô hình hồi quy Logistic, với việc doanh nghiệp trả nợ đúng hạn nhận giá trị 1 và doanh nghiệp không trả nợ đúng hạn nhận giá trị 0. Nguồn dữ liệu cho đề tài nghiên cứu được chọn ngẫu nhiên từ 270 hồ sơ vay vốn của 90 doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với BIDV Ninh Thuận từ năm 2015 đến 2017. Nghiên cứu đưa vào mô hình 13 yếu tố để đánh giá tác động của các yếu tố này đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 3 yếu tố không có ý nghĩa thống kê (Quy mô của doanh nghiệp, Số năm hoạt động, Tỷ lệ TSBĐ), còn lại 10 yếu tố có tác động đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp, trong đó có 6 yếu tố có mối quan hệ đồng biến (Tỷ suất sinh lợi trên VCSH, Mục đích sử dụng vốn vay, Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh, Dòng tiền qua tài khoản ngân hàng, Vốn lưu động ròng, Khả năng thanh toán hiện hành) và 4 yếu tố có mối quan hệ nghịch biến với khả năng trả nợ vay (Lãi suất vay, Số tiền vay, Ngành nghề kinh doanh, Đòn bẩy tài chính). Trên cơ sở 10 yếu tố có tác động đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp, nghiên cứu gợi ý một số khuyến nghị đối với BIDV Ninh Thuận nhằm đánh giá đúng khả năng trả nợ của khách hàng, tăng khả năng nhận diện khách hàng trả nợ tốt.
4. ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. TP. Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 6 năm 2019 Thọ An Hiền
5. iii LỜI CÁM ƠN Chân thành cám ơn PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ và truyền đạt cho tôi những ý kiến khoa học quý báu về lý thuyết cũng như kinh nghiệm triển khai thực tế trong quá trình tôi lựa chọn đề tài và thực hiện luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Ninh Thuận”. Chân thành cám ơn Ban lãnh đạo BIDV Ninh Thuận và các cán bộ đang công tác tại Phòng khách hàng doanh nghiệp - BIDV Ninh Thuận đã tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Sau cùng, chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô giảng dạy chương trình đào tạo Thạc sỹ Tài chính ngân hàng của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chi Minh đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm hết sức bổ ích để tôi có thể hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn. TP. Hồ Chí Minh, ngày 10 tháng 6 năm 2019 Thọ An Hiền
6. iv MỤC LỤC TÓM TẮT .................................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC .................................................................................................................. iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................... vii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... viii CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ........................................................... 1 1.1. Lý do nghiên cứu.................................................................................................. 1 1.1.1. Đặt vấn đề ................................................................................................. 1 1.1.2. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 2 1.2. Mục tiêu của đề tài ............................................................................................... 5 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 5 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................... 5 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 5 1.4. Phương pháp nghiên cứu định lượng ................................................................... 6 1.5. Kết cấu đề tài nghiên cứu ..................................................................................... 6 CHƯƠNG 2. MÔ HÌNH LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM . 7 2.1. Các khái niệm ....................................................................................................... 7 2.1.1. Khái niệm nợ vay ...................................................................................... 7 2.1.2. Khái niệm khả năng trả nợ của khách hàng .............................................. 7 2.1.3. Vai trò của đánh giá khả năng trả nợ khách hàng trong rủi ro tín dụng ... 9 2.1.4. Đặc điểm đánh giá khả năng trả nợ vay của khách hàng doanh nghiệp . 10 2.2. Mô hình lý thuyết về đánh giá khả năng trả nợ vay ........................................... 11 2.2.1. Mô hình 5C ............................................................................................. 11 2.2.2. Mô hình 5P .............................................................................................. 14 2.2.3. Mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ .......................................................... 15 2.3. Nghiên cứu thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ........... 20 2.3.1. Một số nghiên cứu trên thế giới ............................................................... 20 2.3.2. Một số nghiên cứu tại Việt Nam .............................................................. 24 2.4. Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay của doanh nghiệp .......................... 29
7. v CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 41 3.1. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................ 41 3.2. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................... 44 3.2.1. Mô hình Logistic ...................................................................................... 44 3.2.2. Mô hình nghiên cứu ................................................................................. 47 3.3. Dữ liệu nghiên cứu. ............................................................................................ 52 3.4. Trình tự nghiên cứu ............................................................................................ 53 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................. 55 4.1. Phân tích thống kê mô tả .................................................................................... 55 4.2. Phân tích tương quan .......................................................................................... 59 4.2.1. Phân tích tương quan ................................................................................ 59 4.2.2. Phân tích đa cộng tuyến ............................................................................ 60 4.3. Phân tích hồi quy ................................................................................................ 61 4.4. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình ........................................................... 65 4.4.1. Kiểm định mức độ phù hợp tổng quát của mô hình ................................. 65 4.4.2. Kiểm định mức độ giải thích của mô hình ............................................... 65 4.4.3. Kiểm định mức độ dự báo của mô hình ................................................... 66 4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................ 66 4.5.1. Yếu tố có ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay của doanh nghiệp ............ 67 4.5.2. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến khả năng trả nợ vay .................... 68 4.5.3. Dự báo xác suất khả năng trả nợ vay........................................................ 75 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................. 78 5.1. Kết luận .............................................................................................................. 78 5.2. Một số khuyến nghị ............................................................................................ 79 5.2.1. Về tỷ suất sinh lợi trên VCSH (ROE) ...................................................... 79 5.2.2. Về mục đích sử dụng vốn vay .................................................................. 80 5.2.3. Về dòng tiền của doanh nghiệp ................................................................ 81 5.2.4. Về dòng tiền chuyển về ngân hàng .......................................................... 84 5.2.5. Về vốn lưu động ròng ............................................................................... 85 5.2.6. Về lãi suất cho vay ................................................................................... 86 5.2.7. Về ngành nghề kinh doanh ....................................................................... 87 5.2.8. Về sồ tiền vay và đòn bẩy tài chính .......................................................... 88
8. vi 5.3. Hạn chế của luận văn ......................................................................................... 89 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 91 PHỤ LỤC .................................................................................................................. 94
9. vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Joint Stock Commercial Bank for Investment and BIDV Development of Vietnam (Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam) Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi BIDV Ninh Thuận nhánh Ninh Thuận BCTC Báo cáo tài chính CB QLKH Cán bộ quản lý khách hàng HĐKD Hoạt động kinh doanh KHDN Khách hàng doanh nghiệp LNST Lợi nhuận sau thuế NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại ROE Return On Equity (Tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu) TCTD Tổ chức tín dụng TSBĐ Tài sản bảo đảm VCSH Vốn chủ sở hữu XHTD Xếp hạng tín dụng
10. viii DANH MỤC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 1.1 Dư nợ và nợ xấu tại BIDV Ninh Thuận từ 2015-2018 3 Bảng 3.1 Mô tả các biến đo lường được sử dụng trong nghiên cứu 50 Bảng 4.1 Bảng thống kê mô tả các biến định tính 55 Bảng 4.2 Bảng thống kê mô tả các biến định lượng 56 Bảng 4.3 Ma trận tương quan giữa các biến trong mô hình 59 Bảng 4.4 Chỉ số VIF 60 Bảng 4.5 Chỉ số VIF sau khi loại bỏ biến độc lập TSBĐ 60 Bảng 4.6 Các yếu tố trong mô hình 61 Bảng 4.7 Yếu tố trong mô hình sau khi loại bỏ yếu tố không có ý nghĩa thống kê 62 Bảng 4.8 Tóm tắt kỳ vọng của giả thuyết nghiên cứu và kết quả mô hình 64 Bảng 4.9 Kết quả kiểm định Omnibus 65 Bảng 4.10 Kết quả mức độ giải thích của mô hình 65 Bảng 4.11 Kiểm định mức độ dự báo của mô hình 66 Bảng 4.12 Các yếu tố trong mô hình 67 Bảng 4.13 Mức độ ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay của các yếu tố 71 Bảng 4.14 Kết quả dự báo khả năng trả nợ vay 76 Bảng 5.1 Kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay 78