Luận văn Bước đầu nghiên cứu đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt

Nội dung tài liệu: Luận văn Bước đầu nghiên cứu đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------ CHEN CHEN BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU ĐỐI CHIẾU CHUYỂN DỊCH THUẬT NGỮ CHỨNG KHOÁN TRUNG - VIỆT LUẬN VĂN THẠC SỸ NGÔN NGỮ HỌC Hà Nội - 2020
2. LỜI CAM ĐOAN Luận văn là kết quả nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn của TS.Phạm Thị Thúy Hồng, thuộc Khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Ngoài các nội dung mà tôi đã dẫn trong luận văn, luận văn không bao gồm kết quả nghiên cứu của bất kỳ ai khác đã từng công bố. Học viên CHEN CHEN
3. LỜI CẢM ƠN Luận văn này sẽ không thể hoàn thành nếu không có sự hướng dẫn tận tình của cô Phạm Thị Thuý Hồng. Tại đây, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô vì đã giúp đỡ tôi trong việc học tập cũng như viết luận văn trong suốt thời gian qua. Tôi cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo Khoa Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Khoa. Xin cảm ơn Ban Giám hiệu và Phòng sau Đại học đã tạo điều kiện cho tôi trong việc hoàn thành thủ tục để bảo vệ luận văn. Tôi xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, đặc biệt là các bạn bè người Việt Nam đã khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn. Xin trân trọng cảm ơn và kính chúc các thầy cô và các bạn sức khỏe, công tác thuận lợi! Hà Nội, ngày 18 tháng 07 năm 2020 Học viên CHEN CHEN
4. MỤC LỤC MỤC LỤC .................................................................................................... 1 DANH MỤC BẢNG, BIỂU DÙNG TRONG LUẬN VĂN ..................... 5 PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................... 6 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 6 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................... 9 2.1. Mục đích nghiên cứu ..................................................................... 9 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 9 3. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 9 4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................. 10 4.1. Phương pháp so sánh - đối chiếu ............................................... 10 4.2. Phương pháp miêu tả .................................................................. 10 4.3. Thủ pháp thống kê - phân loại ................................................... 10 4.4. Phương pháp đối chiếu chuyển dịch.......................................... 11 4.5. Phương pháp nghiên cứu liên ngành ......................................... 11 5. Ý nghĩa của đề tài .............................................................................. 11 6. Bố cục của luận văn ........................................................................... 12 CHƯƠNG 1 ................................................................................................ 13 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN ............ 13 1.1. Tình hình nghiên cứu ..................................................................... 13 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở Trung Quốc...................................... 13 1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam .......................................... 18 1.2. Cơ sở lý luận .................................................................................... 21 1.2.1.Khái niệm thuật ngữ ................................................................. 21 1.2.2. Thuật ngữ chứng khoán và tiêu chuẩn xác định thuật ngữ chứng khoán ........................................................................................ 26 1.2.3. Lý luận về đối chiếu ngôn ngữ học ......................................... 27 1
5. 1.2.4. Lý thuyết dịch thuật và quan hệ giữa đối chiếu ngôn ngữ với lý thuyết dịch thuật ............................................................................ 29 Tiểu kết chương 1 .................................................................................. 32 CHƯƠNG 2 ................................................................................................ 33 ĐỐI CHIẾU ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO THUẬT NGỮ............................. 33 CHỨNG KHOÁN TRUNG - VIỆT ......................................................... 33 2.1. Đặc điểm của thuật ngữ chứng khoán tiếng Trung xét theo góc độ từ loại ................................................................................................. 33 2.2. Đặc điểm của thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt xét theo số lượng âm tiết cấu tạo thuật ngữ ........................................................... 35 2.3. Đặc điểm của thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt xét theo cấu tạo của từ và cụm từ .............................................................................. 40 2.3.1. Trường hợp thuật ngữ chứng khoán là từ ............................. 40 2.3.2. Trường hợp thuật ngữ chứng khoán là cụm từ (ngữ) .......... 47 2.4. Thuật ngữ chứng khoán là từ kiêm loại ....................................... 50 Tiểu kết chương 2 .................................................................................. 56 CHƯƠNG 3 ................................................................................................ 57 PHÂN TÍCH ĐỐI CHIẾU CHUYỂN DỊCH THUẬT NGỮ CHỨNG KHOÁN TRUNG - VIỆT ......................................................................... 57 3.1. Vấn đề tương đương dịch thuật .................................................... 57 3.2. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là từ60 3.2.1. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là từ đơn ........................................................................................................ 60 3.2.2. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là từ ghép ...................................................................................................... 62 3.3. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là cụm từ .............................................................................................................. 65 2
6. 3.3.1. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là cụm danh từ .................................................................................... 69 3.3.2. Đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là cụm động từ .................................................................................... 73 3.4. Tương đồng và khác biệt sau khi đối chiếu chuyển dịch thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt ............................................................. 80 Tiểu kết chương 3 .................................................................................. 82 KẾT LUẬN ................................................................................................ 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 88 PHỤ LỤC: BẢNG THUẬT NGỮ CHỨNG KHOÁN TRUNG - VIỆT ..................................................................................................................... 93 3
7. DANH MỤC TỪ, NGỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh : HOSE Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội : HNX Sở giao dịch chứng khoán : SGDCK Công ty chứng khoán : CTCK Thị trường chứng khoán : TTCK Thuật ngữ chứng khoán : TNCK Nhà xuất bản : Nxb. 4
8. DANH MỤC BẢNG, BIỂU DÙNG TRONG LUẬN VĂN Bảng 2.1: Đặc điểm từ loại của thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt ................. 35 Bảng 2.2. Đặc điểm TNCK Trung - Việt xét theo số lượng âm tiết cấu tạo thuật ngữ .. 38 Bảng 2.3. Thuật ngữ chứng khoán Trung - Việt là từ ghép ................................. 46 Bảng 2.4. Các loại cụm từ trong TNCK tiếng Trung và tiếng Việt ..................... 48 Bảng 2.5: Tổng hợp TNCK Trung - Việt theo phương thức cấu tạo ................... 55 Bảng 3.1. Đối chiếu chuyển dịch cấu tạo TNCK tiếng Trung là từ ghép ............ 63 Bảng 3.2. Đối chiếu chuyển dịch cấu tạo TNCK Trung - Việt là cụm từ ............ 67 Bảng 3.3. Đối chiếu mô hình chuyển dịch TNCK Trung - Việt là cụm danh từ ............ 71 Bảng 3.4. Đối chiếu mô hình chuyển dịch TNCK Trung - Việt là cụm động từ 76 Bảng 3.5. Tương đồng và khác biệt khi đối chiếu chuyển dịch TNCK Trung - Việt ....... 81 5
9. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thị trường tài chính, tiền tệ, đặc biệt là thị trường chứng khoán ở Trung Quốc đã có lịch sử tương đối lâu đời, có thể sánh ngang với các thị trường phát triển nhất của châu Âu, châu Mỹ. Đầu tiên là Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) Thiên Tân thành lập tháng 6 năm 1949, tiếp đó là SGDCK Bắc Kinh thành lập tháng 2 năm 1950, tính đến nay, thị trường chứng khoán (TTCK của Trung Quốc đã có hơn 80 năm phát triển, là một trong những thị trường tài chính, tiền tệ quan trọng của khu vực châu Á nói riêng và thế giới nói chung. TTCK của Việt Nam còn rất non trẻ, tháng 7 năm 2000, Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) thành lập, khởi đầu cho sự phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam, tháng 3 năm 2005, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) thành lập, và đến tháng 7 năm 2007, Luật chứng khoán Việt Nam chính thức có hiệu lực. Tuy nhiên, bởi tầm quan trọng của mình, mặc dù mới ra đời nhưng TTCK Việt Nam lại nhận được sự quan tâm rất lớn trong mọi lĩnh vực, ngành nghề của nền kinh tế. Như nhóm các Giáo sư, Phó Giáo sư,... của Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã nhận xét: “Ở Việt Nam, trong xu thế hội nhập quốc tế, chúng ta đã hình thành TTCK có tổ chức và tập trung, và qua thực tiễn hoạt động, TTCK Việt Nam đã chứng minh sự cần thiết và vai trò cực lớn của nó đối với quá trình tạo lập, cung ứng vốn cho nền kinh tế. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Cả về lý luận và thực tiễn, kiến thức về chứng khoán và TTCK đang được quan tâm bởi nhiều đối tượng trong xã hội - đó là tín hiệu đáng mừng cho sự phát triển của TTCK Việt Nam”. [37; 03] 6