Luận án Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên Khmer ở một số Trường đại học vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Nội dung tài liệu: Luận án Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên Khmer ở một số Trường đại học vùng Đồng bằng sông Cửu Long

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ THÚY KĨ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHMER Ở MỘT SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC Hà Nội - 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ THÚY KĨ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHMER Ở MỘT SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Chuyên ngành: Tâm lý học Mã số: 62 31 04 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC Chủ tịch hội đồng Ngƣời hƣớng dẫn khoa học GS.TS. Trần Thị Minh Đức PGS. TS. Lê Thị Minh Loan Hà Nội - 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng, luận án tiến sĩ “Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên Khmer ở một số trƣờng đại học vùng Đồng bằng sông Cửu Long” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chƣa từng công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả luận án Nguyễn Thị Thúy
4. LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Lê Thị Minh Loan và PGS.TS. Hoàng Mộc Lan, hai nhà khoa học đã quan tâm sâu sắc, tận tình hƣớng dẫn tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu và động viên tôi hoàn thành luận án này. Những năm đầu của khóa học NCS, tôi đã đƣợc PGS.TS. Hoàng Mộc Lan hƣớng dẫn, truyền cho tôi tri thức và gợi ý cho tôi những ý tƣởng về luận án. Cô đã giúp cho tôi tiếp cận các phƣơng pháp nghiên cứu, tạo nền tảng vững chắc cho tôi trong học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi đƣợc PGS.TS. Lê Thị Minh Loan luôn sát cánh cùng tôi trong suốt thời gian làm nghiên cứu. Cô dạy tôi tiếp cận cách tƣ duy mới trong nghiên cứu, giúp tôi lựa chọn những phƣơng pháp thực hiện khả thi nhất, cập nhật các phƣơng pháp xử lý để kết quả nghiên cứu mang tính khách quan, trao đổi để tôi liên tục xây dựng và thực hiện mọi ý tƣởng có thể trong luận án. Tôi xin kính gửi đến Quý thầy cô giáo trong khoa Tâm lý học và cán bộ phòng Sau đại học trƣờng Đại học KHXH & Nhân văn Hà Nội cùng toàn thể quý thầy cô tham gia giảng dạy, tƣ vấn hỗ trợ tôi suốt trong quá trình học tập và nghiên cứu lời cảm ơn chân thành! Cám ơn Ban giám hiệu, thầy cô giáo trƣờng Đại học Trà Vinh đã luôn ủng hộ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian tôi làm luận án. Các bạn học viên cùng lớp NCS khóa 2016 đã nhiệt tình, tƣơng tác trực tuyến giúp đỡ tôi ở xa nhƣng vẫn cập nhật đầy đủ những kiến thức và tài liệu mới nhất từ các hội thảo chuyên môn, từ các khóa tập huấn và buổi báo cáo chuyên đề. Xin chân thành cám ơn các bạn. Cuối cùng, tôi đặc biệt cám ơn gia đình đã luôn quan tâm, khích lệ và chăm sóc tôi để tôi có thể thực hiện đến cùng công trình này. Hà Nội, ngày 16 tháng 6 năm 2020 Tác giả luận án Nguyễn Thị Thúy
5. MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Mục lục ........................................................................................................................ 1 Danh mục các từ viết tắt .............................................................................................. 4 Danh mục bảng ........................................................................................................... 5 Danh mục hình vẽ, biểu đồ ......................................................................................... 7 MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 8 Chƣơng 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ KĨ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN ........................................................... 16 1.1. Nghiên cứu những khó khăn về giao tiếp trong hoạt động học tập ở sinh viên ...16 1.2. Nghiên cứu về các kĩ năng giao tiếp thành phần trong hoạt động học tập của sinh viên ................................................................................................................21 1.3. Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hƣởng đến kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên .............................................................................................24 1.4. Nghiên cứu về ảnh hƣởng của kĩ năng giao tiếp tới kết quả học tập của sinh viên ........................................................................................................................28 1.5. Nghiên cứu về biện pháp nâng cao kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập cho sinh viên .........................................................................................................31 Tiểu kết chƣơng 1 và khoảng trống nghiên cứu ...................................................35 Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU VỀ KĨ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHMER ........................................... 37 2.1. Kĩ năng giao tiếp ............................................................................................37 2.2. Hoạt động học tập của sinh viên Khmer ........................................................46 2.3. Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên Khmer ..................54 2.4. Ảnh hƣởng của kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập tới kết quả học tập của sinh viên Khmer .............................................................................................65 2.5. Một số yếu tố ảnh hƣởng đến kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập của sinh viên Khmer ....................................................................................................66 1
6. Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................70 Chƣơng 3. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................. 72 3.1. Địa bàn và khách thể nghiên cứu ...................................................................72 3.2. Tổ chức nghiên cứu .......................................................................................76 3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................77 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................91 Chƣơng 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ KĨ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN KHMER ............................ 92 4.1. Thực trạng kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer ...................................................................................................................92 4.1.1. Đánh giá chung về thực trạng kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer .............................................................................92 4.1.2. Thực trạng nhóm kĩ năng thành phần thuộc kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer ........................................................94 4.1.3. Đặc trƣng kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer dựa trên phân tích cụm và phân tích biệt số ........................................ 111 4.1.4. So sánh kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer theo các biến số nhân khẩu .................................................................. 120 4.2. Mức độ ảnh hƣởng của kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp đến kết quả học tập của sinh viên Khmer .......................................................... 126 4.2.1. Mối quan hệ giữa kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp và kết quả học tập của sinh viên Khmer ............................................................... 126 4.2.2. Dự báo ảnh hƣởng của kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập đến kết quả học tập của sinh viên Khmer .................................................................... 129 4.3. Thực trạng và mức độ tác động của yếu tố ảnh hƣởng đến kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer ...................................... 132 4.3.1. Thực trạng của các yếu tố ảnh hƣởng .................................................... 132 4.3.2. Mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố đến kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp của sinh viên Khmer .............................................................. 138 2
7. 4.4. Phân tích chân dung tâm lý điển hình ......................................................... 145 4.4.1. Trƣờng hợp 1 ......................................................................................... 145 4.4.2. Trƣờng hợp 2 ......................................................................................... 149 4.4.3. Trƣờng hợp 3 ......................................................................................... 154 4.5. Một số biện pháp nâng cao kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập trên lớp cho sinh viên Khmer. ......................................................................................... 158 Tiểu kết chƣơng 4 .............................................................................................. 169 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................. 171 1. Kết luận .......................................................................................................... 171 2. Kiến nghị ........................................................................................................ 173 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ............................................................................................................... 175 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 176 PHỤ LỤC 3
8. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chú giải ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long HĐHT Hoạt động học tập KNGT Kĩ năng giao tiếp SV Sinh viên 4
9. DANH MỤC BẢNG Tên bảng Trang Bảng 3.1. Đặc điểm của nhân khẩu về khách thể nghiên cứu .................................75 Bảng 3.2. Độ tin cậy của phiếu khảo sát ..................................................................84 Bảng 4.1. Biểu hiện tập trung và ghi chú trong HĐHT của sinh viên Khmer .........95 Bảng 4.2. Biểu hiện hiểu khi lắng nghe trong HĐHT của sinh viên Khmer ............96 Bảng 4.3. Biểu hiện vận dụng trong lắng nghe nội dung học tập của sinh viên Khmer ........................................................................................................................97 Bảng 4.4. Biểu hiện sử dụng từ ngữ, ngữ pháp trong kĩ năng trình bày nội dung học tập của sinh viên Khmer ......................................................................................... 100 Bảng 4.5. Biểu hiện ngôn ngữ không lời khi trình bày nội dung học tập của sinh viên Khmer ............................................................................................................. 102 Bảng 4.6. Biểu hiện về khả năng truyền tải thông tin khi trình bày nội dung học tập của sinh viên Khmer ............................................................................................... 103 Bảng 4.7. Biểu hiện đóng góp ý kiến trong học tập nhóm của sinh viên Khmer .. 105 Bảng 4.8. Biểu hiện giao tiếp với các thành viên nhóm trong học tập nhóm của sinh viên Khmer ............................................................................................................. 107 Bảng 4.9. Khả năng kiểm soát hành động để đạt đƣợc mục tiêu trong học tập nhóm của sinh viên Khmer ............................................................................................... 108 Bảng 4.10. Bảng hệ số Eigenvalue và Wilk trong phân tích biệt số ..................... 113 Bảng 4.11. Hệ số hàm phân biệt dự đoán các Cụm (Nhóm) KNGT trong HĐHT ...... 114 Bảng 4.12. Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập giữa các trƣờng Đại học .. 120 Bảng 4.13. Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập giữa các nhóm ngành ....... 121 Bảng 4.14. Kĩ năng giao tiếp trong HĐHT giữa nam và nữ sinh viên Khmer ...... 124 Bảng 4.15. Kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập giữa sinh viên Khmer là cán bộ lớp và không là cán bộ lớp ................................................................................ 125 Bảng 4.16. Mối quan hệ giữa KNGT trong HĐHT và điểm tích lũy của sinh viên Khmer .... 127 Bảng 4. 17. Mối quan hệ giữa KNGT trong HĐHT và các Chỉ số học tập ........... 128 Bảng 4.18. Hồi quy đơn biến của kĩ năng giao tiếp dự báo kết quả học tập ......... 130 5
10. Bảng 4.19. Nhận thức của sinh viên Khmer về tầm quan trọng của kĩ năng giao tiếp ....... 132 Bảng 4.20. Động cơ học tập của sinh viên Khmer ................................................ 133 Bảng 4.21. Các nét tính cách của sinh viên Khmer ............................................... 134 Bảng 4.22. Điều kiện học tập ở lớp học và ở trƣờng Đại học ............................... 136 Bảng 4.23. Sự khích lệ của giảng viên trên lớp ..................................................... 136 Bảng 4.24. Hệ số tƣơng quan giữa các yếu tố ảnh hƣởng với KNGT trong HĐHT .......... 138 Bảng 4.25. Các yếu tố dự báo kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập một cách độc lập .................................................................................................................... 140 Bảng 4.26. Các yếu tố dự báo kĩ năng giao tiếp trong hoạt động học tập một cách độc lập (theo cụm) .................................................................................................. 141 Bảng 4.27. Mức độ dự báo của các yếu tố đến KNGT trong HĐHT của sinh viên Khmer ..................................................................................................................... 142 6